Việc chính quyền Trump đặt chỉ tiêu trục xuất cho ICE trở thành áp lực lớn buộc lực lượng này phải quyết liệt hơn trong các chiến dịch truy quét người nhập cư trái phép.
Số người di cư bị trục xuất hàng ngày khỏi Mỹ sau khi Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng vẫn thấp hơn so với chính quyền tổng thống Joe Biden trong năm cuối nhiệm kỳ, dù nỗ lực này đã được thúc đẩy đáng kể.
Vì vậy, vào cuối tháng trước, Stephen Miller, cố vấn cấp cao Nhà Trắng, người xây dựng chương trình nghị sự về nhập cư của Tổng thống Trump, đã tổ chức một cuộc họp tại trụ sở Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE), lực lượng mũi nhọn trong truy quét và trục xuất người nhập cư trái phép ở Mỹ.
Các đặc vụ ICE bắt một người bị tình nghi nhập cư trái phép ở Silver Spring, Maryland, hồi tháng một. Ảnh: AP
Thông điệp mà Miller đưa ra rất rõ ràng, rằng Tổng thống Trump, người từng cam kết sẽ trục xuất hàng triệu người nhập cư bất hợp pháp, cảm thấy không hài lòng với tiến độ hiện tại. ICE cần quyết liệt hơn nữa với nhiệm vụ được giao.
Theo những người nắm rõ nội dung cuộc họp, Miller đã nói với các quan chức cấp cao ICE rằng các đặc vụ của họ cần "nhanh chóng ra ngoài kia và bắt người nhập cư bất hợp pháp".
Điều này cho thấy các thành viên băng đảng và tội phạm bạo lực, đối tượng mà Tổng thống Trump gọi là "những kẻ tồi tệ nhất", không phải mục tiêu trục xuất duy nhất của chiến dịch trục xuất.
Miller cho rằng các đặc vụ ICE không cần lập danh sách những người bị nghi ngờ cư trú bất hợp pháp tại Mỹ như thông lệ lâu nay. Thay vào đó, ông chỉ đạo họ nhắm vào những địa điểm nơi các lao động thời vụ, đa phần là người nhập cư không giấy tờ, thường tụ tập để tìm việc, như cửa hàng tiện lợi hay siêu thị vật tư xây dựng.
Miller khẳng định chỉ cần ông và vài đặc vụ đi tuần trên đường phố Washington cũng có thể bắt ngay 30 người.
"Ai ở đây nghĩ mình có thể làm điều đó?", Miller hỏi, yêu cầu mọi người trong cuộc họp giơ tay.
Các đặc vụ ICE hôm 6/6 dường như đã làm theo gợi ý của ông, thực hiện một chiến dịch truy quét quy mô lớn tại tiệm bánh, siêu thị nội thất, cửa hàng thời trang ở khu Westlake, Los Angeles, nơi có đa số dân là người nhập cư gốc Mexico. Những nhân viên làm việc tại các cơ sở này bị đặc vụ ICE bắt ngay lập tức nếu họ bị xác định là người nhập cư không giấy tờ. Trước đây, ICE thường tránh bắt bớ tại nơi người lao động làm việc, do lo ngại sẽ gây ra phản ứng quyết liệt.
Chiến dịch này châm ngòi cho hàng loạt cuộc biểu tình vào cuối tuần trên khắp hạt Los Angeles. Đến ngày 7/6, Tổng thống Trump ra lệnh điều động 2.000 lính Vệ binh Quốc gia đến California, bất chấp phản đối từ Thống đốc Gavin Newsom.
Lực lượng hành pháp đã sử dụng hơi cay, đạn cao su và lựu đạn gây choáng để đối phó với đám đông biểu tình. Tình trạng bất ổn tiếp diễn vào ngày 9/6 và khoảng 700 lính thủy đánh bộ cùng 2.000 lính Vệ binh Quốc gia đã được điều động tăng cường đến Los Angeles nhằm bảo vệ tài sản cũng như các đặc vụ liên bang.
"Việc triển khai lực lượng ICE mang vũ khí, đi xe thiết giáp, trang bị như quân đội tại Los Angeles nhằm phô diễn hình ảnh về một chiến dịch trục xuất đang diễn ra rầm rộ", Muzaffar Chishti, chuyên gia cấp cao tại Viện Chính sách Di cư, nhận xét. "Tuy nhiên, số lượng trục xuất thực tế lại không đáng là bao so với những hình ảnh phô trương".
Nhưng theo các quan chức ICE, kể từ sau cuộc họp của Miller, số vụ bắt người nhập cư hàng ngày đã tăng lên.
Mặc dù không có chỉ thị bằng văn bản, các sĩ quan đã được yêu cầu "làm mọi việc cần thiết" để tăng số vụ bắt người nhập cư bất hợp pháp hơn nữa, một số quan chức ICE đương nhiệm và đã nghỉ hưu am hiểu vấn đề tiết lộ.
Theo giới chuyên gia, chính sách kiểm soát nhập cư của Tổng thống Trump có những khác biệt đáng kể so với các chính quyền trước đây.
Các đặc vụ ICE trong chính quyền Tổng thống Trump thường xuyên bắt người nhập cư mà không cần lệnh của tòa, cũng như không cần lộ danh tính. Thậm chí, ở nhiều thành phố, các đặc vụ mặc thường phục bắt người nhập cư ngay tại các buổi điều trần của họ tại tòa án. Trên khắp nước Mỹ, những người bị nghi ngờ nhập cư bất hợp pháp đang bị đưa vào trại giam giữ mà không được thông báo cho gia đình hay luật sư.
Tại Coral Springs, Florida, ít nhất 8 đặc vụ mặc trang bị tác chiến, mang theo khiên và súng trường đã bao vây một ngôi nhà để bắt một người đàn ông nhập cư không có tiền án tiền sự.
Ở Irvine, California, các đặc vụ ICE đã điều động xe thiết giáp đến vùng ngoại ô quận Orange để bắt một người, dù đây không phải dân nhập cư bất hợp pháp. Họ cáo buộc người này đã dán tờ rơi cảnh báo về việc các đặc vụ ICE hiện diện trong khu vực.
Chính quyền Trump trong khi đó vẫn bảo vệ các chiến thuật của mình. Theo Tom Homan, người phụ trách vấn đề biên giới của Nhà Trắng, các sĩ quan ICE phải mặc áo giáp và che mặt vì "bị đe dọa".
"Họ đơn thuần chỉ đang cố gắng thực thi pháp luật và bảo vệ bản thân", ông khẳng định.
"Hiện thực hóa cam kết của Tổng thống Trump về trục xuất người nhập cư bất hợp pháp là điều mà chính quyền hết sức coi trọng", phát ngôn viên Nhà Trắng Abigail Jackson nhấn mạnh.
Chính quyền Trump hy vọng những thông tin trên truyền thông về các biện pháp cứng rắn của họ sẽ thúc đẩy người nhập cư bất hợp pháp tự nguyện rời khỏi Mỹ.
Trên mạng xã hội, các văn phòng ICE địa phương thường xuyên đăng hình ảnh những người nhập cư bị bắt bên cạnh ảnh các đặc vụ ICE vạm vỡ với khuôn mặt bị che, làm mờ hoặc quay lưng lại.
"Trong 100 ngày qua, ICE và các đối tác của chúng tôi đã đạt được những kỳ tích đáng kinh ngạc", văn phòng ICE tại Houston viết trên X.
Cơ quan Tuần tra Biên giới khu vực El Centro ở Nam California từng đăng ảnh cửa kính một chiếc xe bị vỡ lên Facebook với dòng chú thích: "Người nước ngoài nhập cư bất hợp pháp này đang lên danh sách thành tích tuần qua của mình: Từ chối mở cửa kính ôtô khi bị kiểm tra di trú, phải đập kính để kéo anh ta ra".
ICE đã ngừng công bố dữ liệu về số người nhập cư bị bắt. Tuy nhiên, trong 100 ngày đầu nhiệm kỳ, chính quyền Trump đã bắt khoảng 66.500 người nhập cư bất hợp pháp và trục xuất gần 66.000 người. So với năm 2024, tốc độ bắt cao hơn, nhưng tốc độ trục xuất lại chậm hơn.
Hồi đầu năm, các quan chức ICE đã đặt ra chỉ tiêu bắt giữ hàng ngày và đề nghị đặc vụ từ Cục Điều tra Liên bang (FBI) cùng các cơ quan thực thi pháp luật khác phối hợp thực hiện.
ICE cũng bãi bỏ chính sách thời Biden vốn cấm các sĩ quan bắt những người nhập cư không có giấy tờ hợp pháp nếu họ tình cờ có mặt gần các nghi phạm bị nhắm mục tiêu. Giờ đây, các cuộc đột kích vào trường học, nhà thờ và bệnh viện để truy quét người nhập cư đều được phép thực hiện.
Theo hồ sơ kiện gửi lên tòa án liên bang tại Chicago, hồi tháng hai, hai đặc vụ mặc trang phục đặc nhiệm đã xông vào một quán cà phê ở Liberty, Missouri, trong khi một đặc vụ khác canh gác cửa chính.
Họ nói đang tìm một người nhưng không nêu danh tính hay cung cấp ảnh. Các đặc vụ sau đó bắt 12 nhân viên quán là người nhập cư trái phép. Đơn kiện nộp lên tòa án cáo buộc đặc vụ ICE đã bắt người khi không có lệnh hay bằng chứng để khẳng định những nhân viên này sẽ bỏ trốn.
Đáp lại cáo buộc, chính phủ khẳng định họ "có đủ căn cứ pháp lý và bằng chứng cụ thể".
Vấn đề lớn mà chính quyền phải đối mặt là ICE hiện chỉ có khoảng 5.000 sĩ quan sẵn sàng thực hiện các vụ người bắt nhập cư bất hợp pháp, theo một quan chức từ cơ quan này. Khi mối đe dọa gia tăng, những sĩ quan ICE phải thành lập các đội lớn hơn để thực hiện nhiệm vụ, đồng nghĩa họ không thể có mặt ở nhiều nơi.
Các quan chức Nhà Trắng và Bộ An ninh Nội địa đã tuyên bố rõ ràng rằng ICE sẽ đối mặt hậu quả nếu không đạt chỉ tiêu bắt người. Bộ An ninh Nội địa từng buộc một giám đốc tạm quyền của ICE phải thôi việc và đang phát đi cảnh báo rằng lãnh đạo kế nhiệm cũng có thể phải chịu chung số phận.
Theo các nguồn thạo tin, cuối tháng trước, Kenneth Genalo, quan chức ICE phụ trách các vụ bắt người nhập cư trái phép và trục xuất, đã chủ động xin từ chức, thay vì sa thải các cấp phó của ông vì hiệu suất kém.
Giới chuyên gia nhận định một trong những nguyên nhân khiến số vụ trục xuất chưa tăng mạnh có thể là do các hoạt động truy quét của ICE gây quá nhiều chú ý, khiến người nhập cư trở nên thận trọng hơn.
Theo các quan chức Bộ An ninh Nội và giới luật sư, việc ICE bắt người ngay tại tòa án đã trở thành một chiến lược được áp dụng rộng rãi trên toàn quốc. Điều này giúp ICE tăng số vụ bắt giữ mà không tốn nhiều nguồn lực. Nhưng nó cũng đẩy người nhập cư vào thế khó, khiến họ phải tự hỏi liệu có nên xuất hiện tại tòa án để trình diện theo quy trình pháp lý hay không.
Tại một tòa án ở Phoenix vào tháng trước, luật sư Isaac Ortega cho biết các công tố viên đã yêu cầu bác bỏ hàng loạt vụ kiện, trong đó có trường hợp của thân chủ ông là một người đàn ông Venezuela. Người này nhập cảnh hợp pháp vào Mỹ theo một chương trình dưới chính quyền Biden, nhưng sau đó bị ông Trump chấm dứt.
"Điều đó hoàn toàn bất thường", Ortega nói.
Nhiều luật sư khác cho biết thân chủ của họ không được hỗ trợ về tư vấn pháp lý. Luis Campos, luật sư ở Tucson, cho hay một đặc vụ biên phòng đã ngăn anh tiếp xúc với một phụ nữ vừa sinh con tại bệnh viện, mặc dù cô và gia đình đã yêu cầu có luật sư. Phía ICE khẳng định mọi quy định đều được tuân thủ.
Các video lan truyền trên mạng xã hội cho thấy những người đàn ông mặc thường phục, trong đó có một người bịt mặt, đã bắt người tại một tòa án ở hạt Albemarle, Virginia, mà không xưng danh hay cho biết họ thuộc cơ quan nào.
Việc này đã khiến James Hingeley, công tố viên trưởng của hạt, phải mở cuộc điều tra. Phía ICE tuyên bố đây là một hoạt động hợp pháp của cơ quan họ và những người can thiệp sẽ bị truy tố.
Hingeley cho rằng việc cảnh sát hay đặc vụ không xưng danh khi bắt người gây nguy hiểm cho cả người bị bắt lẫn những người xung quanh.
"Nếu hành động trái các quy định trong khuôn khổ pháp luật, họ sẽ tự tạo nguy hiểm cho chính mình và công chúng", ông nói.
