Việc Bộ Tư pháp Mỹ lên danh sách những đặc vụ từng tham gia điều tra ông Trump đã châm ngòi cuộc chiến chưa từng có tiền lệ giữa FBI và đội ngũ của Tổng thống.
Ngay sau khi nhậm chức, Tổng thống Mỹ Donald Trump nhanh chóng tiến hành chiến dịch chấn chỉnh bộ máy chính phủ, nhắm vào những cơ quan, tổ chức mà ông cho là không phục vụ tầm nhìn "Nước Mỹ trên hết" cũng như không phù hợp với chương trình nghị sự của ông.
Một trong những đơn vị bị đưa vào tầm ngắm là Cục Điều tra Liên bang (FBI), trực thuộc Bộ Tư pháp, cơ quan từng điều tra ông Trump về cuộc bạo loạn Đồi Capitol năm 2021 và vụ giữ trái phép tài liệu mật ở Florida.
Ông Trump từ lâu đã có ác cảm với FBI, đặc biệt là sau khi cơ quan này tham gia điều tra vụ bạo loạn Đồi Capitol, dẫn đến việc ông bị truy tố cấp liên bang với cáo buộc tìm cách lật ngược kết quả bầu cử.
Bất đồng lên đến đỉnh điểm khi FBI xin lệnh khám xét tìm tài liệu mật tại dinh thự của ông Trump ở Mar-a-Lago, bang Florida năm 2022, khiến ông Trump bị truy tố vì xử lý sai tài liệu mật. Ông Trump khi đó gọi đây là "cuộc đột kích hèn hạ ở Mar-a-Lago", thậm chí còn cáo buộc đặc vụ FBI "sẵn sàng bắn hạ tôi", dù không đưa ra bằng chứng.
Sau khi ông Trump nhậm chức, Bộ Tư pháp Mỹ đã yêu cầu FBI lên danh sách gồm họ tên, chức vụ, vai trò của tất cả đặc vụ từng tham gia điều tra cuộc bạo loạn Đồi Capitol và vụ khám xét ở Mar-a-Lago.
Hàng nghìn đặc vụ FBI cuối tuần qua được yêu cầu điền vào bảng câu hỏi chi tiết về mức độ tham gia của họ trong các cuộc điều tra, động thái mà họ lo lắng có thể là tiền đề cho kế hoạch sa thải hàng loạt. Viễn cảnh bị giáng chức, kỷ luật hoặc thậm chí chấm dứt hợp đồng khiến nhiều đặc vụ chuyên nghiệp của FBI lo lắng.
Quyền giám đốc FBI Brian Driscoll nói với nhân viên rằng ông đã tuân thủ lệnh cung cấp thông tin về khoảng 5.000 nhân viên từng tham gia điều tra Tổng thống Trump cho quyền Thứ trưởng Tư pháp Emil Bove vào chiều 4/2.
Tuy nhiên, Driscoll phản đối sử dụng danh sách này để thực hiện kế hoạch thanh trừng FBI, theo Washington Post. Bản ghi nhớ ngày 4/2 cho biết trong danh sách mà Driscoll cung cấp cho Bộ Tư pháp, các đặc vụ chỉ được thể hiện bằng số hiệu, vị trí và vai trò, không phải họ tên đầy đủ như yêu cầu của quyền Thứ trưởng Bove.
"Tôi muốn nói rõ ràng rằng FBI không coi bất kỳ ai trong danh sách này là người có hành vi sai phạm", ông Driscoll viết trong bản ghi nhớ, thêm rằng việc lập danh sách chỉ là hoàn thành trách nhiệm công việc và khẳng định cơ quan này có quy trình mạnh mẽ để điều tra, xử lý các trường hợp vi phạm.
Đặc vụ FBI và cảnh sát đối phó vụ bạo loạn Đồi Capitol ngày 6/1/2021. Ảnh: AFP
Cùng ngày, hai nhóm đặc vụ FBI đệ đơn kiện Bộ Tư pháp Mỹ lên Tòa án Quận Columbia nhằm ngăn bất kỳ động thái nào khiến danh sách các đặc vụ từng điều tra ông Trump bị công bố.
Vụ kiện đầu tiên được khởi xướng bởi 9 đặc vụ từng làm việc trong các cuộc điều tra bạo loạn Đồi Capitol hoặc hai cuộc điều tra hình sự của công tố viên đặc biệt Jack Smith nhắm vào ông Trump. Họ yêu cầu tòa án cấp phép khởi kiện tập thể để đại diện cho tất cả đặc vụ bị ảnh hưởng trên toàn quốc và cảnh báo việc công bố tên của nhân viên FBI sẽ khiến họ cùng gia đình đối mặt nguy cơ bị trả thù.
Vụ kiện thứ hai được đệ trình bởi 7 đặc vụ khác cùng Hiệp hội Đặc vụ FBI, nhóm hoạt động phi lợi nhuận đại diện cho các nhân viên FBI. Họ muốn tìm kiếm lệnh cấm tạm thời yêu cầu công khai danh sách đặc vụ FBI.
"Các cá nhân bị nhắm mục tiêu là những người đã phục vụ trong cơ quan hành pháp suốt nhiều thập kỷ, sẵn sàng hy sinh mạng sống để bảo vệ người dân. Mọi quyền của họ, gồm cả quyền riêng tư, đều phải được bảo vệ", Norm Eisen, chủ tịch nhóm giám sát phi đảng phái mang tên Quỹ Bảo vệ Dân chủ, nói.
Các vụ kiện được đệ trình chỉ vài giờ trước khi ứng viên Bộ trưởng Tư pháp Pam Bondi, đồng minh của ông Trump, tham gia phiên điều trần phê chuẩn chức vụ tại Thượng viện. Trong phiên điều trần, bà Bondi đảm bảo với các thượng nghị sĩ rằng sẽ không trừng phạt các nhân viên FBI chỉ vì họ được giao nhiệm vụ điều tra các vụ án liên quan tới ông Trump.
Kash Patel, người được ông Trump đề cử làm giám đốc FBI, cũng đưa ra cam kết này trong phiên điều trần tuần trước. Patel cho biết sẽ tuân thủ các thủ tục về kỷ luật hay sa thải nhân viên FBI.
Nhưng quyền Thứ trưởng Tư pháp Bove tuần trước đã ra lệnh cho ông Driscoll sa thải 8 giám đốc điều hành cấp cao của FBI. Ông cho biết danh sách nhân viên FBI từng điều tra ông Trump sẽ được các lãnh đạo Bộ Tư pháp xem xét và có thể được sử dụng cho "các quyết định về nhân sự".
Bove, từng là đại diện cho ông Trump trong hai vụ truy tố của công tố viên đặc biệt Smith, tuần trước cũng yêu cầu sa thải khoảng một chục công tố viên của Bộ Tư pháp. Một trong số này liên quan tới vụ án giữ tài liệu mật của ông Trump và một người khác tham gia vào vụ truy tố âm mưu lật ngược kết quả bầu cử.
Nhiều đặc vụ cho rằng đây chính là bằng chứng cho thấy chính quyền ông Trump đang hướng tới kế hoạch trả thù những người từng tham gia điều tra ông, dù đó là công việc mà họ được cấp trên phân công làm theo chức năng, nhiệm vụ.
Hai luật sư Pamela M. Keith và Scott M. Lempert, thành viên Trung tâm Công lý về việc làm, viết trong đơn kiện ngày 4/2 rằng hành động lập danh sách nhân viên FBI là nhằm "trả đũa, đe dọa đặc vụ FBI cùng các nhân viên khác, ngăn họ báo cáo những hành vi sai phạm của Tổng thống và đồng minh trong tương lai".
Đơn kiện cũng nêu rõ ngay từ trong chiến dịch tranh cử, ông Trump đã nhiều lần tuyên bố sẽ "trả thù" cho những người mà ông gọi là "con tin chính trị" vì tham gia cuộc bạo loạn Đồi Capitol.
Đơn kiện còn lại đề cập tới tuyên bố của những người tham gia vụ bạo loạn Đồi Capitol đã được ông Trump ân xá, ám chỉ rằng sẽ trả thù các đặc vụ và công tố viên từng điều tra, truy tố họ.
Enrique Tarrio, cựu lãnh đạo nhóm cực hữu Proud Boys, nói trong cuộc phỏng vấn ngay sau khi được ra tù tháng trước rằng những người từng điều tra anh ta "cần phải bị bắt và truy tố". Tarrio và ba lãnh đạo khác của nhóm cực hữu trước đó bị kết án về tội âm mưu kích động và được ông Trump ân xá.
Jon Lewis, nhà nghiên cứu tại Chương trình Chủ nghĩa Cực đoan thuộc Đại học George Washington, cho rằng nguy cơ các bị cáo vụ bạo loạn Đồi Capitol tiến hành hoạt động trả thù có thể tăng lên nếu danh tính các đặc vụ FBI từng điều tra họ được Bộ Tư pháp công khai.
Giới quan sát cảnh báo nếu 5.000 nhân viên FBI từng tham gia điều tra ông Trump bị sa thải hoặc kỷ luật, đó sẽ là đòn giáng nặng nề với tổ chức và hoạt động của cơ quan này. FBI có tổng cộng 38.000 nhân viên, trong đó khoảng 13.000 người là đặc vụ chuyên tiến hành các cuộc điều tra phức tạp liên quan tới an ninh quốc gia.
Việc họ bị sa thải hàng loạt sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới nỗ lực điều tra tội phạm bạo lực và chống lại mối đe dọa khủng bố. Điều đó cũng sẽ làm cạn kiệt đội ngũ nhân sự có kinh nghiệm và trình độ, điều khó có thể bù đắp nhanh chóng, do quá trình đào tạo các đặc vụ rất tốn thời gian và tiền bạc.
Tổng chưởng lý Kris Mayes ở bang Arizona và Letitia James của New York đã nhấn mạnh những lo ngại đó trong thư gửi Ủy ban Tư pháp Thượng viện ngày 4/2. Họ yêu cầu ứng viên giám đốc FBI Patel phải điều trần thêm về tác động của nguy cơ sa thải hàng loạt đặc vụ.
Tuy nhiên, thượng nghị sĩ Cộng hòa Chuck Grassley, chủ tịch ủy ban, cho rằng điều này không cần thiết và kêu gọi tiến hành cuộc bỏ phiếu để nhanh chóng phê chuẩn Patel vào ghế lãnh đạo FBI trong tuần tới.
Chris Mattei, luật sư đại diện cho Hiệp hội Đặc vụ FBI, cho biết việc lập danh sách các đặc vụ từng điều tra ông Trump là "khúc dạo đầu cho cuộc thanh trừng nội bộ FBI, được thúc đẩy bởi động cơ trả thù" của đội ngũ quan chức cấp cao trong chính quyền ông Trump.
James E Dennehy, lãnh đạo văn phòng FBI ở New York, được cho là đã thông báo với nhân viên qua email rằng họ đang trong "trận chiến" khốc liệt với chính quyền Tổng thống Trump.
"Chúng ta đang ở giữa một trận chiến, khi những người tốt bị loại khỏi FBI và nhiều người khác bị nhắm mục tiêu vì làm công việc mà họ được giao theo quy định của luật pháp và chính sách của FBI", ông viết.
Dennehy cam kết hỗ trợ nhân viên và kêu gọi họ bình tĩnh, tránh quyết định vội vàng về sự nghiệp. "Đây là lúc chúng ta giữ vững vị trí, không phải buông xuôi và từ chức", ông nhấn mạnh.
VietBF@sưu tập
