‘Giấc mơ gỏi cuốn’: Phim Việt duy nhất tranh giải tại Cannes 2022 có gì đặc biệt?

[Romano]

Được lựa chọn tranh giải La Cinéf - một trong những hạng mục chính của Cannes 2022, bộ phim hoạt hình của nữ đạo diễn trẻ Mai Vũ khiến không ít người tò mò…Spring Roll Dream (Giấc mơ gỏi cuốn) là 1 trong 16 phim ngắn được tuyển chọn từ 1.528 bộ phim để lọt vào chương trình La Cinéf - hạng mục phát hiện các tài năng mới đến từ các trường điện ảnh trên thế giới.

Bộ phim dài 9 phút này của Mai Vũ là hành trình đầy đam mê về đề tài ẩm thực và khoảng cách thế hệ gia đình trong văn hóa Việt Nam…

Câu chuyện cuộc sống qua kỹ thuật stop-motion

Stop-emotion hay còn gọi là hoạt hình tĩnh vật. Đó là một kỹ thuật làm phim mà trong đó các nhân vật được xây dựng dựa trên việc ghép các động tác lại với nhau một cách liên tục để tạo cho người xem cảm giác giống như nhân vật đang thực sự chuyển động.

Bởi vậy, việc làm phim bằng kĩ thuật hoạt hình stop-emotion đã giúp cho nữ đạo diễn người Việt diễn đạt được những biểu cảm và diễn xuất một cách nhẹ nhàng, tinh tế.

Nhưng để đạt được điều này thì đội ngũ tạo hình nhân vật của cô phải mất hơn 3 tháng để xây dựng một nhân vật puppet (con rối) với kích thước 27cm, với những chi tiết rất tỉ mỉ, cho phép puppet thực hiện được những chuyển động thật nhất.

Phim xoay quanh một gia đình người Việt tại Mỹ. Linh (Elyse Dinh lồng tiếng) là bà mẹ đơn thân đang xây dựng cuộc sống ổn định cho mình và con trai Alan (Jarlan Bogolubov). Gia đình hai người bị đảo lộn khi bố cô - ông Sang (NSND Bùi Bài Bình lồng tiếng) từ quê nhà sang thăm.

Trong một lần nấu ăn, ông nhất quyết làm món gỏi cuốn cho cháu trai nhưng Linh lại muốn nấu mì ống và phô mai. Hai bố con bất đồng quan điểm về việc chọn món ăn, cũng chính lúc này, khoảng cách thế hệ lộ rõ.

Nhân vật ông Sang được đạo diễn lấy hình tượng từ người cha già cô đơn, muốn kết nối với con cháu nhưng chỉ biết biểu lộ cảm xúc qua việc nấu nướng. Khi suy nghĩ ý tưởng cho bộ phim tốt nghiệp, Mai Vũ muốn kể câu chuyện về người đàn ông này và đã lấy cảm hứng cho phim từ cha cô và chính gia đình của mình.

Cô cũng đặt tác phẩm trong bối cảnh khác biệt văn hóa phương Tây và phương Đông, ở đó người trẻ muốn xây dựng cái tôi, còn người già khó khăn trong việc hòa nhập.

Trong phim, âm nhạc cũng có sự hòa quyện giữa chất Á Đông và Tây Âu. Êkíp của đạo diễn cũng gồm những người đến từ nhiều nước khác nhau như Hà Lan, Ba Lan, Australia gốc Hoa… nhưng đều có sự hiểu biết về văn hóa châu Á cũng như những khác biệt Đông-Tây.Yếu tố văn hóa Việt cũng được nữ đạo diễn trẻ khai thác, nhưng sức mạnh của bộ phim lại đến từ chính câu chuyện về tình cảm gia đình mà theo cô bất cứ ai cũng có thể tìm thấy điểm đồng cảm.

Tại sao lại là gỏi cuốn?

Bắt đầu lên ý tưởng từ cuối năm 2020, Mai Vũ cho biết bộ phim được hình thành một cách rất tự nhiên, đến từ những cuộc trò chuyện cùng các đồng sự. Tuy nhiên, khi được hỏi tại sao chọn gỏi cuốn làm đề tài và nhan đề cho bộ phim này, cô cho biết văn hoá ẩm thực của người Việt vô cùng đặc sắc mà chỉ khi ra nước ngoài mới nhận thức được.

Cũng theo cô, dưới góc độ một gia đình, món ăn dường như là cách trực tiếp mà cha mẹ thể hiện tình cảm với con mình.Trong đó, món gỏi cuốn là món ăn đơn giản ở miền Nam mà khi ăn cả nhà có thể quây quần vừa cuốn vừa ăn, lại đến từ những nguyên liệu nửa Á nửa Âu như rau xà lách, dưa leo, rau quế, bún, tôm…

Đây là những nguyên liệu dồi dào về mặt hình ảnh và màu sắc, rất thích hợp để làm sống dậy bằng nghệ thuật hoạt hình.

Ngoài ra, chất liệu giấy được dùng để thể hiện món ăn vừa gây thú vị về mặt thị giác vừa phù hợp với một câu chuyện dịu dàng.

Tuy nhiên, điểm mấu chốt để chọn gỏi cuốn là vì hình ảnh cuốn gỏi nó gợi đến hình ảnh ôm ấp của người mẹ với con mình.

Giấc mơ đưa phim hoạt hình Việt ra thế giới

Đạo diễn Mai Vũ sinh năm 1992 tại TP Hồ Chí Minh, yêu thích và làm các bộ phim hoạt hình thể loại stop-motion từ năm 2011. Cô hiện là sinh viên Trường Điện ảnh và truyền hình quốc gia Vương quốc Anh (National Film and Television School - NFTS).

Để thực hiện bộ phim này, cô được nhà trường cấp kinh phí sản xuất khoảng 9.000 Bảng Anh, chủ yếu được đoàn phim tìm mua nguyên vật liệu, dựng nhân vật, các chi phí phòng thu, lồng tiếng, cộng tác viên.

Ngoài ra, thể loại hoạt hình stop-motion có khối lượng công việc nhiều và thời gian sản xuất kéo dài, nên một tháng êkíp chỉ sản xuất được một phút phim. Trong hơn hai năm thực hiện tác phẩm, quá trình ghi hình mất gần 8 tháng.

Dù dành nhiều tâm huyết cho phim, nhưng Mai Vũ cũng không tưởng tượng được là phim mình có thể được chọn cho Liên hoan phim Cannes 2022. Cơ hội quý giá này mà cô có được chính do sự thúc đẩy và hỗ trợ của nhà trường, giúp cô tự tin hơn để đưa phim Việt đến với những liên hoan phim lớn.

Sau Cannes 2022, nữ đạo diễn trẻ còn dự định sẽ đưa Giấc mơ gỏi cuốn tới Liên hoan phim người Việt tại Mỹ. Cô cũng hy vọng vào Tết Âm lịch sẽ đưa phim về Việt Nam, ưu tiên chiếu tại TP Hồ Chí Minh.