|
Ngày 14 tháng 4 năm 2021
"Một ngày không có người Mễ Tây Cơ" (A day without a Mexican) là một phim hài phát hành năm 2004, kể về sự xáo trộn của California khi cộng đồng gốc Latino, phần lớn là người Mexican bỗng một ngày kia bị biến mất. Từ trong chính trường, truyền thông, giáo dục cho đến xây dựng, nông nghiệp, chuyện chân tay, công việc đình trệ, mùa màng không thu hoạch. Đến lúc đó người dân cùng các chính khách Cali mới thấy vai trò của những người Mexican.
Người Mexican, tức Mễ Tây Cơ mà người Việt tại Mỹ quen gọi tắt là "người Mễ" hay có người còn gọi kiểu xách mé, xem thường là "dân Xì", không biết từ "Mexican" hay "Spanish" - tiếng Tây Ban Nha họ nói. Phần lớn thì cũng ít người phân biệt được nhóm này thuộc nhóm Latino- người Mỹ La Tinh hay người Mễ nói riêng, cũng tựa họ không phân biệt được các sắc dân Á Châu vậy.
Chiếm khoảng trên 11% dân số nước Mỹ và khoảng hai phần ba cộng đồng Latino, người Mễ là một cộng đồng lâu đời và khá mạnh trong nhiều lãnh vực tại Hoa Kỳ với khoảng 37 triệu dân, trong đó hơn 10 triệu người là sinh đẻ tại Mỹ.
Cộng đồng người Mễ có thể xem là một cộng đồng di dân, vừa là một cộng đồng bản địa của Hoa Kỳ. Sau cuộc chiến tranh tranh giành biên giới với Hoa Kỳ vào giai đoạn 1846-1848, bị thua trận, Mexico phải ký kết hiệp ước Guadalupe Hildago, đồng ý bán lại một phần lãnh thổ cho Hoa Kỳ vào năm 1848 và về sau. Một phần hay toàn bộ 10 tiểu bang của Mỹ hiện nay là đất của Mexico, từ Texas sang đến California, trong đó phần lớn California ngày nay từng là đất Mexico.
Hiệp ước này cho phép công dân Mexico tại các vùng lãnh thổ bị bán được chọn ở lại để trở thành công dân Mỹ với đầy đủ quyền lợi công dân hay dọn về biên giới thuộc vùng lãnh thổ Mexico. Cộng đồng gốc Mễ ra đời từ đây. Do đó cũng có thể xem họ là người dân bản địa, chính gốc như nói trên tại nhiều tiểu bang Hoa Kỳ như California, Texas, New Mexico, Arizona, Colorado... Làn sóng di dân, tị nạn sang Mỹ bắt đầu ồ ạt hơn từ đầu thế kỷ 20 sau các cuộc chiến tranh rồi lý do kinh tế, sum họp gia đình sau này, tập trung đa số tại California và Texas.
Cộng đồng người Mỹ gốc Mexican tham gia chính trường Mỹ rất sớm, từ năm 1877 đã có dân biểu đắc cử vào Hạ Viện Hoa Kỳ, rồi đến năm 1928 bắt đầu có thượng nghị sĩ đầu tiên. Hiện nay không kể việc tham gia cấp lãnh đạo trong các cấp chính quyền địa phương, tiểu bang và nội các chính phủ, mà có đến 47 dân biểu Quốc Hội là thuộc cộng đồng Mexican và Latino nói chung, trong đó có sáu thượng nghị sĩ thuộc cả hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ. Đa số các chính khách và cộng đồng gốc Mễ có xu hướng thuộc về đảng Dân Chủ.
Cộng đồng gốc Mễ cũng hiện diện đông đảo và đóng vai trò quan trọng trong các lãnh vực âm nhạc, thể thao, văn hóa nghệ thuật cho đến truyền thông, học thuật, kinh doanh với các tên tuổi không chỉ giới hạn trong nước Mỹ. Quân đội Hoa Kỳ cũng có những tướng lãnh cấp cao và tại NASA đã từng có ít nhất bốn phi hành gia và một trưởng khoa học gia là gốc Mễ.
Điều quan trọng hơn cho nền kinh tế California cùng sự thịnh vượng và phát triển của nước Mỹ là việc đóng góp từ lực lượng nhân công áp đảo trong kỹ nghệ xây dựng, công chánh, nông nghiệp, vận chuyển... của người gốc Mễ. Kỹ nghệ xây dựng và bảo trì nhà cửa, cầu đường, thu hoạch rau quả, dịch vụ sẽ rất khó khăn khi thiếu vắng họ bởi đây là nhóm nhân công đa số.
Nhắc đến cộng đồng người Mễ, ắt cũng nói sơ qua vấn đề di dân lậu liên quan đến người Mễ. Trong tổng số 11 triệu di dân lậu ước tính Mỹ tại hiện nay, những người Mễ trốn sang Mỹ hay tìm cách ở lại sau khi visa hết hạn đã chiếm hơn phân nửa và góp thêm nguồn nhân công cho Mỹ. Điều này luôn được bàn thảo và trong chương trình nghị sự của mỗi đời tổng thống Mỹ. Tuy nhiên chính sách di trú và vấn đề di dân lậu là vấn đề lớn của thế giới và nước Mỹ trải qua vài lần cải tổ dường như vẫn chưa giải quyết tận gốc rễ bởi tính hai mặt của nó.
Trong khi kiểm soát di dân lậu là việc cần thiết thì trên thực tế và theo các nghiên cứu từ chính phủ, các nhóm kinh tế gia cho đến các đại học đã cho thấy nhóm này phần lớn là những người cần cù, sẳn sàng làm các công việc chân tay, nặng nề mà người Mỹ không muốn làm hay không có người làm. Họ làm công việc tay chân lương thấp, giúp cho người tiêu thụ Mỹ hưởng được giá thành sản phẩm và dịch vụ rẻ hơn. Họ cũng đóng thuế và giúp gia tăng kinh tế Mỹ qua việc tiêu xài. Đồng thời các đạo luật cải tổ di dân cũng không cho phép họ được hưởng các quyền lợi xã hội như một số người nghĩ, trong khi tỉ lệ tội phạm không gia tăng so với thủ phạm nội địa, mặc dù vẫn có một nhóm nhỏ liên quan đến các tội phạm khác nhau như bất cứ sắc dân hợp pháp nào khác.
Bài toán di dân lậu cũng từng được các cấp thẩm quyền của chính phủ cân nhắc thận trọng, đặc biệt với California. Cũng nói thêm rằng, theo báo cáo của Bộ Nội An Hoa Kỳ vào năm 2014, Việt Nam cũng nằm trong 10 quốc gia có di dân lậu đến Mỹ đông đảo nhất, vào khoảng 200 ngàn người đã ở lại sau khi hết hạn visa. Dẫn số liệu này để thấy nếu Việt Nam có vị trí địa lý như Mexico, con số này chắc chắn tăng gấp bội và vấn đề di dân lậu với người Việt ắt nan giải không kém.
Một số người không có nhiều ý niệm về lịch sử cùng vai trò, ảnh hưởng của cộng đồng người Mexican nên khi tiếp xúc với phần lớn những người Mễ không nói tiếng Anh từ các vùng nông thôn Mexico và làm các công việc lao động cấp thấp, đã hình thành một định kiến, có sự kỳ thị và xem thường cộng đồng bạn. Không ít người còn đánh đồng họ như những kẻ di dân lậu, "đầu trộm đuôi cướp", lặp theo cách nói của Donald Trump mà không biết chính họ là chủ nhân vùng đất mình đang sống, chính họ đã góp phần đắc lực vào việc phát triển nước Mỹ cho mình được hưởng nhờ.
Và nếu công bằng nhìn nhận thì cộng đồng gốc Việt muốn đạt được như cộng đồng người Mễ hay các cộng đồng thiểu số khác tại Mỹ là một con đường còn rất xa vì hầu hết các cộng đồng này có tổ chức và sự đoàn kết. Họ có sức mạnh chính trị cùng thực lực của lá phiếu cử tri để từng bước tạo ảnh hưởng và đưa người của mình vào các cơ cấu chính phủ một cách có tổ chức và sự đầu tư.
Trong khi đó cộng đồng gốc Việt lại là cộng đồng thiếu tính tổ chức, chú trọng các hình thức bề nổi nhiều hơn sự dự phần, cũng như có xu hướng đẩy giới trẻ tài năng gốc Việt xa lánh cộng đồng vì sự nhận thức, quan điểm quá khác biệt. Không ít người Việt còn phản đối, xúc phạm giới trẻ gốc Việt đang đơn độc tham gia chính trường Hoa Kỳ hiện nay, thiếu vắng sự ủng hộ chung từ chính cộng đồng mình.
Nên điều dễ nhận thấy là cộng đồng người Việt tại Mỹ hiện nay chỉ có các thành công cá nhân mà thiếu vắng sự đại diện cùng sức mạnh cộng đồng tương ứng và cần thiết. Nếu có ai bảo người Mễ đông và đã ở lâu nên mạnh hơn thì hãy nhìn sang cộng đồng Cuba, mới và ít dân hơn cộng đồng Việt để thấy họ hùng mạnh thế nào. So sánh điều này nhằm điều chỉnh tâm thức với các cộng đồng bạn và nhìn nhận lại vị thế của cộng đồng Việt hiện nay ra sao sau gần nửa thế kỷ trên xứ người.
Một ngày không có người Mexican có thể sẽ không dẫn đến tình trạng xáo trộn quá mức như cách bộ phim hài "A day without a Mexican" đã thể hiện nhưng quả thật là nước Mỹ sẽ rất khó khăn nếu thiếu vắng họ. Xã hội sẽ bớt phần nhộn nhịp vì sự tươi vui và tràn đầy sức sống của một sắc dân phần lớn là chân thật và chăm chỉ.
Còn một ngày không có người Việt trên đất Mỹ thì sao?
04/2021
Nhã Duy
April 14, 2021
"A Day Without a Mexican" is a 2004 comedy about California's turmoil when the Latino community, mostly Mexicans, suddenly disappeared one day. lost. From politics, media, education to construction, agriculture, manual affairs, work stagnation, crops not harvested. Only then did the people and the Cali politicians see the role of the Mexicans.
The Mexican people, the Mexican people in the US, that the Vietnamese in the US are familiar with are called "the Mexican" or some people still call it in the style of carrying, despise the "Xi people", do not know the word "Mexican" or "Spanish" - Western Spain they said. The majority of people can also distinguish this group from Latino - Latin American or Mexican in particular, just as they cannot distinguish Asian ethnicities.
Making up about over 11% of the population of the United States and about two-thirds of the Latino community, the Mexicans are a long-standing and fairly strong community in many areas of the United States with about 37 million people, of which more than 10 million are born. born in America.
The Mexican community can be seen as a community of immigrants, as well as an indigenous community of the United States. After the 1846-1848 war with the United States, losing the battle, Mexico signed the Treaty of Guadalupe Hildago, agreeing to sell part of the territory to the United States in 1848 and beyond. Part or all of the 10 states of the United States today are the land of Mexico, from Texas to California, of which most of California today used to be Mexico.
This treaty allows Mexican citizens in the territories to be sold to choose to stay to become US citizens with full citizenship or to move to the borders of Mexican territories. The Mexican origin community was born from here. Therefore, they can also be considered as indigenous, authentic people as mentioned above in many US states such as California, Texas, New Mexico, Arizona, Colorado ... The wave of immigrants and refugees to the US began to fall. From the beginning of the 20th century after wars and then economic reasons, family reunions later, mostly concentrated in California and Texas.
The Mexican American community joined the American politics very early, from 1877 there were elected representatives to the US House of Representatives, and then in 1928 the first senator began. Currently excluding leadership at the local, state and cabinet levels, there are 47 members of Congress who belong to the Mexican and Latino community as a whole, of which there are six senators. members of both Republican and Democratic parties. The majority of politicians and communities of Mexican descent tend to belong to the Democrats.
The Mexican community also has a large presence and plays an important role in the fields of music, sports, culture and arts to the media, academia, and business with names not only limited to the United States. The US Army also has high ranking generals and at NASA there have been at least four astronauts and one chief scientist of Mexican descent.
More important for the economy of California and the prosperity and development of the United States is the contribution from the overwhelming workforce in the construction industry, public works, agriculture, transportation ... of the original people. Mexico. The construction and maintenance industries of houses, bridges and roads, harvesting vegetables, and services will be very difficult without them because this is the majority of workers.
Referring to the Mexican community, one must also briefly talk about the problem of contraband migration related to the Mexican population. Of the current estimated 11 million smuggled immigrants in the United States, Mexicans who flee to the United States or find ways to stay after their visas expire account for more than half and add more labor to the US This is always discussed and on the agenda of every US presidential life. However, immigration policy and the problem of contraband immigration is a major problem in the world and the United States undergoes a few reforms that seem to have not been fully resolved because of its duality.
While controlling smuggled immigration is essential, in fact and according to studies from the government, groups of economists to universities have shown that this group is largely industrious, willing to do. manual, heavy work that Americans don't want to do or have no one to do. They do low-wage manual work, helping American consumers enjoy cheaper prices for products and services. They also pay taxes and help boost the US economy through consumption. At the same time, immigration reform laws do not allow them to enjoy social benefits as some think, while crime rates do not increase compared to domestic perpetrators, although there is still a small group. relating to various crimes like any other legal race.
The problem of illegal immigration has also been carefully considered by all authorities, especially with California. Also, according to a report by the US Department of Homeland Security in 2014, Vietnam is also in the top 10 countries with smuggled immigrants to the United States, about 200,000 people who stayed behind Visa term. Refer to this data to show that if Vietnam has a geographical position like Mexico, this number will surely multiply and the problem of smuggled migration with Vietnamese people will be equally difficult.
Some people do not have much idea of the history and role and influence of the Mexican community, so when interacting with most non-English speaking Mexicans from rural Mexico and working in secondary jobs low, formed a prejudice, stigmatized and despised your community. Many people even equate them as smuggled migrants, "robbers and robbers", repeating the words of Donald Trump without knowing that they are the owner of the land they live in, they have contributed effectively to The development of America is to be enjoyed.
And if it is fair to admit it, the Vietnamese community that wants to be like the Mexican community or other minorities in the US is a far away path because most of these communities are organized and united. They have the political power and power of the electoral ballot to gradually influence and bring their people into government structures in an organized and investment manner.
Meanwhile, the community of Vietnamese origin is an unorganized community that focuses more on superficial forms than participation, as well as tends to push talented young Vietnamese people away from the community for awareness, point of view is too different. Many Vietnamese people still object and insult young Vietnamese youth who are participating in American politics alone, lack of general support from their own community.
So it is easy to see that the Vietnamese community in the US today only has personal success without the corresponding and necessary representation and community strength. If anyone says that the Mexicans are crowded and have been in existence for a long time, then look at the Cuban community, new and less populous than the Vietnamese community, to see how strong they are. Compare this to adjust the mind with the community of friends and re-recognize the position of the Vietnamese community today after nearly half a century in the country.
A day without a Mexican may not lead to the over-turmoil in the way the comedy "A day without a Mexican" does, but it is true America will be very difficult without them. Society will be less bustling because the joy and vitality of a people who are mostly honest and hardworking.
What about a day without Vietnamese in America?
04/2021
Nha Duy
|
|
