Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump sau khi thoát luận tội lại đang bị điều tra h́nh sự và kiện tụng dân sự v́ việc kinh doanh cũng như nỗ lực "lật kèo" bầu cử, dù đă được Thượng viện tha bổng.
Mặc dù bỏ phiếu tha bổng cho Donald Trump trong phiên ṭa luận tội, lănh đạo đảng Cộng ḥa tại Thượng viện Mitch McConnell nói rằng những rắc rối pháp lư đeo bám cựu tổng thống c̣n lâu mới kết thúc. "Chúng ta có hệ thống tư pháp h́nh sự. Chúng ta cũng có các vụ kiện tụng dân sự", McConnell nói. "Các cựu tổng thống không được miễn trừ truy tố".
Trong ba tuần kể từ khi Trump rời Nhà Trắng, các mối đe dọa pháp lư mà ông đối mặt đang gia tăng.
Donald Trump tại thủ đô Washington ngày 12/1. Ảnh: Reuters.
Các quan chức Georgia thông báo tháng này rằng cựu tổng thống phải đối mặt với hai cuộc điều tra liên quan đến những cuộc gọi giữa ông với các quan chức bầu cử nhằm lật ngược kết quả tại bang này. Tâm điểm cuộc điều tra là việc Trump vừa nài nỉ vừa đe dọa Tổng thư kư Brad Raffensperger để ông này "t́m phiếu" giúp lật ngược kết quả bầu cử của bang Georgia.
"Đây không phải là một vụ dễ dàng, nhưng cũng không phải là vụ bạn nên từ bỏ điều tra", Bret Williams, cựu công tố viên liên bang ở New York và Atlanta, nói. "Sẽ rất khó để chứng minh rằng ông ấy gạ gẫm Raffensperger thực hiện hành vi gian lận bầu cử, nhưng ông ấy có thể đă làm vậy".
Trong khi đó, cố vấn cấp cao của Trump Jason Miller nói rằng cuộc gọi "không có ǵ không chính đáng". "Nếu Raffensperger không muốn nhận các cuộc gọi về bầu cử, ông ấy đă không nên tranh cử chức tổng thư kư bang", Miller nói.
Cuộc điều tra cũng nhắm vào cuộc gọi của Trump hồi tháng 12/2020 với một điều tra viên trong văn pḥng tổng thư kư bang Georgia, người khi đó đang dẫn đầu cuộc điều tra về cáo buộc gian lận phiếu bầu ở hạt Cobb. Trump yêu cầu điều tra viên "t́m ra kẻ gian lận", nói rằng quan chức này sẽ là một "anh hùng quốc gia".
Cuộc điều tra thứ hai ở Georgia đang được tiến hành bởi công tố viên hạt Fulton. Hôm 10/2, họ mở cuộc điều tra h́nh sự đối với Trump v́ "nỗ lực gây ảnh hưởng đến việc tổ chức bầu cử ở Georgia năm 2020".
Đại bồi thẩm đoàn Georgia, bên sẽ xác định liệu t́nh tiết, bằng chứng được công tố viên đưa ra có là căn cứ hợp lư để tiến hành truy tố nghi phạm hay không, dự kiến họp sớm nhất vào tháng ba.
Trump cũng phải đối mặt với một cuộc điều tra h́nh sự ở New York, nơi công tố viên Manhattan đang xem xét liệu Tập đoàn Trump có vi phạm luật của bang như gian lận bảo hiểm, gian lận thuế hoặc các âm mưu lừa đảo khác hay không. Phạm vi điều tra rất rộng, một vấn đề nổi bật là các công tố viên đang xem xét liệu Tập đoàn Trump có lừa dối các tổ chức tài chính khi xin vay hoặc vi phạm luật thuế liên quan đến khu bất động sản Seven Springs hay không.
Các công tố viên đang chờ Ṭa án Tối cao Mỹ quyết định có tiếp tục tŕ hoăn việc đ̣i Trump giao nộp hồ sơ thuế cá nhân và doanh nghiệp trong 8 năm và các hồ sơ khác hay không. Nếu Ṭa án Tối cao cho phép thực thi trát đ̣i hồ sơ, đó sẽ là "cú hích lớn" cho cuộc điều tra.
Văn pḥng Tổng chưởng lư bang New York Letitia James đang tiến hành một cuộc điều tra về việc liệu Tập đoàn Trump có thổi phồng giá trị tài sản của ông để đảm bảo các khoản vay và bảo hiểm có lợi hay không. Cuộc điều của James hiện là dân sự, nhưng có thể trở thành h́nh sự nếu hội đủ chứng cứ.
Trong khi đó, Alan Garten, tổng cố vấn của Tập đoàn Trump, phản bác rằng họ đă làm việc theo đúng luật, với sự tư vấn của luật sư và chuyên gia thuế.
Tại thủ đô Washington, các công tố viên liên bang đang điều tra vụ bạo loạn ngày 6/1 tại Đồi Capitol đă phát tín hiệu rằng không ai đứng trên luật pháp, kể cả Trump.
Nghị sĩ Dân chủ Bennie Thompson hôm 16/2 nộp đơn kiện Trump và luật sư của ông lên ṭa án liên bang ở Washington, cáo buộc họ âm mưu kích động bạo loạn Đồi Capitol. "Vụ bạo loạn là kết quả của một kế hoạch được dàn dựng cẩn thận bởi Trump, Giuliani, cùng các nhóm cực hữu như Oath Keepers và Proud Boys. Tất cả họ đều có chung mục tiêu dựa vào sự uy hiếp, quấy rối và những lời đe dọa để ngăn chặn quá tŕnh xác nhận phiếu đại cử tri", thông cáo về vụ kiện có đoạn viết.
Trong một loạt phiên ṭa xử những người bị cáo buộc tham gia bạo loạn, các công tố viên và cả bị cáo cũng đă nhắc đến ảnh hưởng của Trump đối với những kẻ bạo loạn. Trong vụ kiện chống lại một thành viên tổ chức cực hữu Oath Keepers hôm 11/2, các công tố viên cho rằng người này đă chờ chỉ đạo từ Trump. Đây là lần đầu tiên họ đưa ra cáo buộc trực tiếp như vậy.
Hồi tháng một, Tổng chưởng lư Washington Karl Racine đă cảnh báo rằng Trump có thể phải đối mặt với các cáo buộc h́nh sự, nhấn mạnh luật thủ đô Washington nghiêm cấm các tuyên bố "khuyến khích, kích động mọi người thực hiện hành vi bạo lực một cách rơ ràng".
Văn pḥng của Racine cũng đang xem cáo buộc Tập đoàn Trump và Ủy ban Nhậm chức Tổng thống đă lạm dụng hơn một triệu USD bằng cách "trả tiền quá cao" để sử dụng không gian tại khách sạn của Trump ở thủ đô Washington cho lễ nhậm chức của ông năm 2017.
Trump c̣n đối mặt với hai vụ kiện phỉ báng được đệ tŕnh bởi những phụ nữ đă cáo buộc ông tấn công t́nh dục họ trước khi ông đắc cử tổng thống năm 2016. Trump bác bỏ các cáo buộc. Những vụ kiện này đă được tiến hành trong nhiệm kỳ tổng thống của Trump, nhưng giờ chúng có thể diễn ra nhanh hơn v́ ông đă măn nhiệm và không thể sử dụng tư cách tổng thống để tŕ hoăn quy tŕnh tố tụng.
Khi c̣n là tổng thống, Trump được hưởng quyền miễn trừ truy tố v́ Bộ Tư pháp Mỹ đă kết luận rằng việc truy tố một tổng thống đương nhiệm là vi hiến. Nhưng không có lệnh cấm liên bang nào xoay quanh việc buộc tội một cựu tổng thống về những hành vi được thực hiện khi c̣n đương chức.
Nếu Trump bị kết tội, ông có nguy cơ bị phạt tù. Không giống như các tội liên bang, các bản án của bang không thể được tổng thống ân xá. Trong khi Tổng thống Joe Biden đă hứa sẽ nỗ lực ḥa giải với các đảng viên Cộng ḥa, ông rất ít khả năng can thiệp vào bất kỳ vụ truy tố h́nh sự nào nhắm vào Trump.
Tuy nhiên, Gloria Browne-Marshall, giáo sư luật tại Đại học Thành phố New York, cho rằng việc xét xử hay kết án Trump không phải là điều dễ dàng. "Với hàng triệu người ủng hộ Trump sẵn sàng tài trợ để bào chữa cho ông, cựu tổng thống có thể phản công bằng các hành động pháp lư và khiến các vụ kiện kéo dài nhiều năm", bà nói.
*VietBF@sưu tập
