USA Mỹ dẫn độ khủng bố El Salvador

[Gibbs]

PHILADELPHIA — Hoạt động thực thi và di dời Philadelphia đã di dời Gustavo Adolfo Rivas Munoz, một công dân El Salvador với lệnh di dời cuối cùng, đến El Salvador vào ngày 4 tháng 10/2024. Rivas là một kẻ chạy trốn nước ngoài bị các cơ quan thực thi pháp luật ở El Salvador truy nã vì tội giết người nghiêm trọng và có liên quan đến một tổ chức khủng bố.

“Nhờ công việc tuyệt vời của các nhân viên trục xuất, Gustavo Adolfo Rivas Munoz đã được đưa trở lại El Salvador để đối mặt với công lý tại quê nhà,” Giám đốc Văn phòng thực địa ERO Philadelphia Cammilla Wamsley cho biết. “Những nhân viên tận tụy này làm việc không biết mệt mỏi để bảo vệ người dân Hoa Kỳ và thúc đẩy sứ mệnh an ninh quốc gia của chúng tôi.”

Vào ngày 7 tháng 2 năm 2013, Biên phòng Hoa Kỳ đã bắt giữ Rivas gần Hidalgo, Texas, sau khi anh ta nhập cảnh trái phép vào Hoa Kỳ mà không được một viên chức di trú kiểm tra hoặc ân xá.

Cơ quan Di trú và Nhập tịch Hoa Kỳ đã gửi cho Rivas thông báo phải ra hầu tòa trước thẩm phán di trú của Bộ Tư pháp vào ngày 9 tháng 3 năm 2013. Cuối tháng đó, ERO San Antonio đã thả Rivas theo lệnh cam kết.

Một thẩm phán di trú tại Harlingen, Texas đã ra lệnh trục xuất Rivas khỏi Hoa Kỳ đến El Salvador vắng mặt vào ngày 1 tháng 2 năm 2017.

Tòa án quận Prince George ở Upper Marlboro, Maryland đã kết tội Rivas vào ngày 4 tháng 10 năm 2023 về tội âm mưu tấn công và tuyên án 25 năm tù giam, sau đó là 5 năm quản chế. Sau đó, tòa án đã đình chỉ 20 năm bản án tù và ghi nhận Rivas đã thụ án.

Vào ngày 6 tháng 8 năm 2024, ERO Baltimore đã gặp Rivas tại Cơ sở Cải huấn Jessup ở Jessup, Maryland và nộp lệnh tạm giam nhập cư cho cơ sở này.

Vào ngày 22 tháng 8, ERO Baltimore đã bắt giữ Rivas tại Trại giam Jessup và chuyển anh ta đến ERO Philadelphia tại Trung tâm xử lý Moshannon Valley ở Philipsburg, Pennsylvania, để chờ thủ tục nhập cư.

Vào ngày 4 tháng 10, ERO Philadelphia đã đưa Rivas từ Hoa Kỳ đến El Salvador và giao anh ta cho chính quyền Salvador, những người đã tìm cách giam giữ Rivas vì tội giết người nghiêm trọng và tội tổ chức khủng bố.


*****
Quốc hội El Salvador ngày 4/10/2024 quyết định tiếp tục gia hạn thêm 30 ngày tình trạng khẩn cấp quốc gia được Tổng thống Nayib Bukele ban bố từ năm 2022 nhằm ngăn chặn tình trạng bạo lực liên quan đến các băng nhóm tội phạm.

Quốc hội nước này đã thông qua việc gia hạn tình trạng khẩn cấp quốc gia có hiệu lực từ ngày 7/10 đến ngày 7/11. Theo quy định, tình trạng khẩn cấp quốc gia cho phép các lực lượng chức năng bắt giữ những nghi phạm băng nhóm mà không cần lệnh của tòa án. Ngoài ra, quy định cho phép cắt đứt liên lạc điện thoại của các nghi phạm, đồng thời tạm giam các nghi phạm trong 6 tháng để phục vụ công tác điều tra và thời hạn tạm giam có thể sẽ được kéo dài thêm 6 tháng nếu có yêu cầu do tính chất phức tạp của vụ án. Đây là lần gia hạn lần thứ 31 kể từ quốc gia Mỹ Latinh này ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia hồi tháng 3/2022 và lần thứ 2 kể từ thời điểm Tổng thống Nayib Bukele tái đắc cử nhiệm

Theo thống kê của Văn phòng Chính phủ El Salvador, chiến dịch còn có tên gọi là “Bàn tay sắt” của Tổng thống Nayib Bukele đã giúp quốc gia Trung Mỹ này trải qua 600 ngày liên tục không ghi nhận vụ giết người nào. Trong khi đó, tính từ đầu năm 2024, El Salvador có 199 ngày không xảy ra vụ án giết người.

Trong thời gian áp dụng tình trạng khẩn cấp quốc gia, các lực lượng chức năng El Salvador cũng đã tiến hành nhiều vụ trấn áp quy mô lớn nhằm vào các băng đảng, trong đó gần nhất là chiến dịch huy động 5.000 binh sĩ và 1.800 cảnh sát bao vây hang ổ của băng nhóm Gang 18 tại bang Chalatenango hồi tháng 3 vừa qua, bắt giữ hàng trăm đối tượng.
Trước đó hồi tháng 8/2023, nhà chức trách El Salvador cũng đã huy động 7.000 binh sĩ và 1.000 cảnh sát, thiết lập hàng rào an ninh quanh bang Cabañas nhằm truy quét thành viên các băng nhóm tội phạm hiện đang ẩn náu tại đây, bắt giữ hàng trăm đối tượng.

Thống kê chính thức cho thấy trong hơn 2 năm áp dụng tình trạng khẩn cấp, lực lượng chức năng El Salvador đã bắt giữ 82.500 thành viên các băng nhóm tội phạm, trong đó bao gồm hàng ngàn đối tượng cầm đầu các băng nhóm. Sau khi Tổng thống Nayib Bukele khởi xướng chiến dịch "Bàn tay sắt" ở El Salvador, một số quốc gia láng giềng như Honduras và Costa Rica được cho là cũng đang áp dụng các biện pháp tương tự trong trấn áp tội phạm.

Với gần 2% dân số trưởng thành đang thi hành án, El Salvador hiện có tỷ lệ tù nhân cao nhất thế giới. Số tù nhân gia tăng là kết quả của những biện pháp chống bạo lực băng nhóm, từ đó gây sức ép nặng nề cho hệ thống nhà tù của nước này. Trước khi CECOT được xây dựng, nhà tù La Esperanza là nhà tù lớn nhất El Salvador khi giam giữ 33.000 người, dù ban đầu chỉ được thiết kế để giam giữ 10.000 người.

Tại El Salvador, tình hình băng nhóm tội phạm đang diễn ra phức tạp, với sự cạnh tranh địa bàn của băng MS-13 và băng nhóm đối thủ Barrio 18. Cả hai đều là những tổ chức tội phạm xuyên quốc gia, bắt nguồn từ Mỹ. Những kẻ đứng đầu là dân tị nạn tháo chạy khỏi El Salvador trong giai đoạn nội chiến bùng nổ ở nước này và đến tị nạn ở Los Angeles (bang California) vào thập niên 1980.

Sau khi lên nắm quyền Tổng thống Mỹ, ông Bill Clinton ký thông qua một loạt các luật mới nhằm mở rộng những hành vi phạm tội có thể bị trục xuất, hàng chục ngàn người El Salvador bị Mỹ trục xuất và quay về nước thành lập các băng nhóm tội phạm.

Trong thập niên 2000, chính phủ El Salvador triển khai nhiều biện pháp trấn áp làn sóng tội phạm và bỏ tù các thành viên băng nhóm.

Tình trạng được cải thiện dưới thời Tổng thống Mauricio Funes sau khi ông đạt được thỏa thuận đình chiến giữa các băng nhóm. Tuy nhiên, thỏa thuận này bị phá vỡ năm 2014, và đến năm 2015, El Salvador trở thành quốc gia chết chóc của khu vực Tây Bán Cầu, với 105 vụ giết người/100.000 dân.

Năm 2019, sau khi lên nắm quyền, Tổng thống Bukele quyết định áp dụng chiến thuật như thời người tiền nhiệm Funes là tìm cách đàm phán với thủ lĩnh các băng nhóm. Thế nhưng, làn sóng chết chóc bất ngờ gia tăng vào tháng 3/2022. Tình hình diễn biến phức tạp buộc Tổng thống Bukele thuyết phục thông qua các điều khoản miễn trừ một số quyền công dân với mục tiêu truy quét tội phạm.

Kể từ khi tình trạng ngoại lệ được áp dụng, khoảng hơn 64.000 người đã bị bắt giữ trong các chiến dịch truy quét tội phạm. Các vụ bắt giữ có thể được tiến hành mà không cần có lệnh của tòa. Chính phủ El Salvador được quyền truy cập dữ liệu liên lạc cá nhân của người dân. Các nghi phạm, sau khi bị bắt giữ cũng không có quyền có luật sư.

Dù các tổ chức nhân quyền cáo buộc cuộc chiến chống tội phạm của Tổng thống Bukele đã khiến hàng chục người vô tội thiệt mạng sau khi bị cảnh sát bắt giữ, các chính sách của ông vẫn nhận được sự ủng hộ lớn của người dân El Salvador. Theo Bloomberg, kết quả một khảo sát do Cid Gallup thực hiện năm ngoái cho thấy 91% người dân ủng hộ chính phủ El Salvador mạnh tay trấn áp tội phạm hơn nữa. Sau “cuộc chiến” kéo dài 1 năm gây nhiều tranh cãi chống lại các băng đảng khét tiếng do ông Bukele phát động, cảnh yên bình đang diễn ra trên khắp đất nước từng được coi là một trong những nơi bạo lực nhất thế giới.

Tổng thống El Salvador – ông Nayib Bukele – cho rằng băng đảng MS-13 thờ “quỷ Satan” và từng thực hiện các nghi lễ rùng rợn, bao gồm cả hiến tế trẻ em.
Băng MS-13 (còn gọi là Mara Salvatrucha) xuất hiện ở thành phố Los Angeles, bang California (Mỹ) vào những năm 1980. Ban đầu, MS-13 bảo vệ người El Salvador nhập cư vào Mỹ khỏi các băng đảng khác. Về sau, MS-13 trở nên tha hóa và trở thành băng đảng tội phạm bạo lực, buôn ma túy khét tiếng thế giới.

Từ năm 1993, Mỹ trục xuất hàng nghìn thành viên MS-13 về El Salvador.

“Khi Tổng thống Mỹ Bill Clinton quyết định trục xuất những kẻ đó, ông ấy không hề nói với chính phủ El Salvador rằng họ đang trục xuất một đám tội phạm”, Mirror hôm 16/6 dẫn lời ông Nayib Bukele trong cuộc phỏng vấn của Tucker Carlson – người dẫn chương trình nổi tiếng ở Mỹ.

“Ban đầu, số thành viên của MS-13 không nhiều. Nhưng chúng không hề bị kiểm soát. Thời điểm đó, một số luật được El Salvador thông qua để bảo vệ trẻ vị thành niên khỏi bị bỏ tù. MS-13 lợi dụng điều đó. Chúng tuyển dụng những đứa trẻ từ 15 đến 17 tuổi”, ông Bukele nói.

Theo truyền thông Mỹ, MS-13 có khoảng 100.000 thành viên và bị cho là băng đảng nguy hiểm nhất thế giới.

“MS-13 ngày càng bành trướng và bắt đầu kiểm soát nhiều khu vực. Chỉ trong vài năm, chúng đã trở thành tổ chức tội phạm khổng lồ có trụ sở ở Italia, Guatemala, Honduras, El Salvador và Mỹ”, ông Bukele nói.
Theo ông Bukele, khi MS-13 trở nên nguy hiểm hơn, hành động của băng đảng này ngày càng giống “quỷ dữ”.

“Chúng giết hại nhiều người hơn để tranh giành địa bàn, chiến đấu chống lại các băng đảng đối thủ, đòi nợ thuê, bắt cóc và làm bất kỳ thứ gì. Chúng bắt đầu thực hiện các nghi lễ tôn thờ quỷ Satan. Tôi không biết điều đó chính xác bắt đầu từ khi nào, nhưng có bằng chứng”, ông Bukele nói.

Trong cuộc phỏng vấn, Tổng thống El Salvador kể lại trường hợp một thành viên của MS-13 rời khỏi băng đảng sau khi từ chốt giết hại một đứa trẻ.

“Có một hãng tin đã thực hiện cuộc phòng vấn với anh ta trong tù. Chúng tôi cho phép họ vào nhà tù và làm điều đó. Họ hỏi anh ta: ‘Anh đã giết bao nhiêu người rồi?’ Và anh ta nói: ‘Tôi không nhớ’”, ông Bukele nói.

Ông Bukele kể, khi được hỏi về lý do rời khỏi MS-13, người tù nói:

“Tôi đã quen với việc giết người. Tôi giết người để giành địa bàn, để kiếm tiền hoặc tống tiền. Nhưng tôi phải rời đi, khi họ sắp sửa hiến tế một đứa bé.

Tôi nói rằng: ‘Chờ đã, chúng ta đang làm gì vậy? Tại sao chúng ta phải giết đứa bé đó?’ Và họ trả lời tôi rằng: ‘Con quỷ đòi một đứa trẻ con nên chúng ta phải hiến tế’”.

Cựu thành viên MS-13 đã quyết định rời băng đảng khi nghe những lời như vậy.

Ông Bukele cho rằng, băng MS-13 từng thực hiện một số nghi lễ hiến tế cho quỷ Satan ở Mỹ.

Năm 2017, 2 thành viên băng MS-13 đã giết hại cô bé Genesis Cornejo, 15 tuổi, trong một nghi lễ hiến tế. Vụ việc xảy ra ở thành phố Jersey Village, bang Texas (Mỹ), theo Mirror.


Tháng 8/2023, Trung tâm giam giữ khủng bố (CECOT) – “siêu nhà tù” với sức chứa hơn 40.000 người – do ông Bukele chủ trương xây dựng đã vận hành.

Tháng 2/2024, ông Nayib Bukele đã tái đắc cử Tổng thống El Salvador với tỷ lệ phiếu bầu lên tới hơn 80%. Ông Bukele nổi tiếng với các biện pháp chống tội phạm băng đảng cứng rắn ở El Salvador.

Một trực thăng quân sự El Salvador chở nghi phạm tham nhũng đã bị rơi tối 8/9/2024 (giờ địa phương), khiến 9 người thiệt mạng, trong đó có Giám đốc Cảnh sát Quốc gia.

Tổng thống Nayib Bukele xác nhận trên mạng xã hội X rằng chiếc UH-1H của Không quân El Salvador gặp nạn tại tỉnh La Unión, cách thủ đô San Salvador 240km về phía đông.

Trực thăng đang áp giải Manuel Coto, cựu Giám đốc Hiệp hội Hợp tác xã Tiết kiệm và Tín dụng Santa Victoria (Cosavi), bị truy nã với cáo buộc tham ô 35 triệu USD. Coto vừa bị bắt tại Honduras và bàn giao cho chính quyền El Salvador.

Vụ tai nạn khiến tất cả những người trên máy bay thiệt mạng, trong đó có Mauricio Arriaza Chicas, Giám đốc Lực lượng Cảnh sát Dân sự quốc gia (PNC). Ông Chicas giữ chức vụ này từ khi Tổng thống Bukele nhậm chức năm 2019.

Tổng thống Bukele ca ngợi đóng góp của 8 thành viên PNC thiệt mạng và cam kết sẽ điều tra nguyên nhân vụ tai nạn.

Đại sứ quán Mỹ tại El Salvador đã gửi lời chia buồn tới gia đình các nạn nhân, Chính phủ và người dân El Salvador.