Làm thế nào để biết mình dị ứng vaccine Covid-19?

[florida80]

Phó giáo sư, tiến sĩ Hoàng Thị Lâm, Trưởng bộ môn Dị ứng Miễn dịch lâm sàng, Đại học Y Hà Nội, cho biết không phải ai cũng bị dị ứng vaccine, chỉ những người cơ địa dị ứng mới có nguy cơ dị ứng vaccine.

Ví dụ, bản thân hoặc thành viên trong gia đình mắc các bệnh dị ứng như dị ứng thuốc, dị ứng thức ăn, dị ứng vaccine, hen phế quản, viêm mũi dị ứng...

Hiện, tỷ lệ dị ứng vaccine và phản vệ do vaccine rất thấp. Tuy nhiên, khi nước ta đang trong chiến dịch tiêm chủng đại trà vaccine Covid-19, mối quan tâm đến các phản ứng sau tiêm, đặc biệt là dị ứng, nhiều hơn.

Vaccine cũng giống như các thuốc khác, đều có khả năng gây dị ứng và bất kỳ thành phần nào của vacine cũng có thể đóng vai trò là một dị nguyên (gây dị ứng). Dị ứng vaccine có thể là dị ứng type nhanh xảy ra trong vòng vài phút hoặc vài giờ với các biểu hiện như mày đay, phù quincke (sưng nề đột ngột), khó thở, phản vệ...

Dị ứng hoặc dị ứng type chậm (qua trung gian IgE hoặc không) xảy ra sau vài giờ đến vài ngày, thậm chí là vài tuần sau khi dùng vaccine. Trong đó cấp tính và nguy hiểm nhất vẫn là phản ứng phản vệ, đặc biệt là sốc phản vệ, có nguy cơ đe dọa tính mạng.

Khoảng 80% trường hợp phản vệ do vaccine xảy ra trong vòng 30 phút đầu sau tiêm. Các triệu chứng có thể có là mày đay mẩn ngứa, ban đỏ, hoa mắt chóng mặt, mệt mỏi, xuất hiện nhanh sau tiêm vaccine. Sau đó các triệu chứng tiếp tục tiến triển như khó thở, choáng váng, ngất suy hô hấp, trụy tim mạch... Nếu không cấp cứu kịp thời người bệnh có thể tử vong.

Thành phần gây dị ứng trong vaccine rất đa dạng, tùy từng loại vaccine. Đó có thể là do gelatin (có trong vaccine sởi, rubela, thủy đậu...), protein trứng (vaccine sốt vàng, sởi, rubella, vaccine dại ...), protein sữa (bạch hầu, ho gà, uốn ván....).

Một số chất bảo quản trong vaccine như thimerosal, aluminum, và phenoxyethanol cũng có thể gây dị ứng. PEG và Polysorbate là hai thành phần có trong vaccine Covid-19 cũng được liệt kê là các dị nguyên tiềm năng.

Nhân viên y tế tại Hà Nội tiêm vaccine AstraZeneca. Ảnh:Giang Huy.
Nhân viên y tế tại Hà Nội tiêm vaccine AstraZeneca. Ảnh:Giang Huy.

Hiện nay, có nhiều hướng dẫn cách tiếp cận và chẩn đoán dị ứng vaccine ở những người cơ địa dị ứng. Điều quan trọng nhất vẫn là thăm khám lâm sàng. Một số hướng dẫn đề nghị test để nhận biết nguy cơ dị ứng vaccine, tuy nhiên cách này đang gây nhiều ý kiến trái chiều. Bộ Y tế cũng không khuyến cáo test dị ứng trước khi tiêm vaccine.

Theo quan điểm của tiến sĩ Lâm: "Người cơ địa dị ứng có thể test, còn trường hợp không thuộc cơ địa dị ứng không khuyến cáo test dị ứng vaccine Covid-19".

Một số phòng xét nghiệm có thể xác định được mức kháng thể dị ứng với vaccine, thông thường là kháng thể IgE đặc hiệu với vaccine hoặc thành phần vaccine. Test da cũng là phương pháp được sử dụng. Tuy nhiên test da cũng có thể gây phản ứng phản vệ, nên chỉ được thực hiện tại các đơn vị có trang bị đầy đủ phương tiện cấp cứu và được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa hoặc có chứng chỉ về việc thực hiện test này.

Ngoài ra, còn có xét nghiệm IgE đặc hiệu với dị nguyên (vaccine) như protein trứng, protein sữa, gelatin, latex và nấm mốc hoặc kháng sinh (thành phần của vaccine).

Trong một số trường hợp đặc biệt, các bác sĩ sẽ sử dụng test kích thích để chẩn đoán người bệnh có dị ứng với vaccine hay không. Tuy nhiên, đây là thủ thuật có tính nguy hiểm cao, chỉ nên tiến hành tại các cơ sở y tế có trang bị đầy đủ phương tiện cấp cứu và được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa dị ứng.



Tiến sĩ Lâm đánh giá, với các phương pháp tiếp cận và chẩn đoán dị ứng vaccine, người có cơ địa dị ứng có thể thêm cơ hội yên tâm tiêm vaccine, giúp tăng thêm số lượng cá nhân tiêm vaccine, góp phần nhanh chóng tạo nên miễn dịch cộng đồng, đẩy lùi đại dịch.

Chiến dịch tiêm chủng vaccine Covid-19 toàn dân tại Việt Nam bắt đầu hôm 10/7, kéo dài đến tháng 4/2022. Mục tiêu là tiêm miễn phí hàng năm cho nhân dân để đạt được sự miễn dịch cộng đồng trên toàn quốc. Chiến lược tiêm chủng là "tiêm đến đâu an toàn đến đấy", đảm bảo an toàn cho người được tiêm, hạn chế đến mức thấp nhất trường hợp phản vệ.

Bơm Xăng sao cho đúng?
LOS ANGELES, California (NV) – Một số người khi đến trạm xăng thường có thói quen bơm thêm sau khi vòi bơm xăng tự ngắt.
Thói quen có vẻ vô hại này có thể gây tổn thất lên đến hàng trăm đô la cho xe, ảnh hưởng xấu đến môi trường và chính bản thân người lái.


Theo trang Cars.com, bơm quá nhiều xăng có thể gây hư hại hệ thống kiểm soát bốc hơi nhiên liệu (evaporative emissions control system – EVAP).

Thông thường, xăng dạng lỏng sẽ bốc hơi trong một số điều kiện.
Hơi xăng bốc lên này có thể gây hại cho môi trường và bất kỳ ai hít phải khí này.
Khi xăng trong bình xăng của xe bốc hơi, hơi xăng sẽ tích tụ ở gần nắp đậy bình và cổ ống dẫn nhiên liệu (fuel-filler neck), sau đó thoát ra ngoài khi lái (qua lỗ thoát khí trên nắp bình xăng) hoặc khi mở nắp bình để bơm xăng.
Hệ thống EVAP sử dụng lực hút chân không được động cơ xe tạo ra để hút hơi xăng vào trong một bình khác có đựng sẵn than.
Lượng xăng bốc hơi này sẽ được đốt chung với xăng lỏng khi động cơ hoạt động.
Hệ thống này được tạo ra chỉ để xử lý hơi xăng, không thể chứa xăng lỏng.


Nếu bơm xăng quá đầy, phần xăng lỏng dư ra có thể bị hút theo hơi xăng vào bình chứa than, gây hư hỏng hệ thống này và các bộ phận khác của xe.
Ngoài ra, xăng có thể giãn nở theo nhiệt độ với tỷ lệ nở 1% mỗi khi tăng 15 độ F (8.3 độ C).
Lượng xăng nở ra có thể tràn thẳng vào ống dẫn đến bình chứa than hoặc rò rỉ ra ngoài, có thể gây cháy nổ rất nguy hiểm.
Không chỉ nguy hiểm, việc đổ đầy xăng cũng rất tốn kém.
Vòi bơm xăng tại các trạm thường được lắp đặt hệ thống chống bốc hơi riêng.
Nếu bơm thêm sau khi vòi tự ngắt lần đầu, hệ thống có thể hút ngược lượng xăng vừa bơm vào xe (mà bạn đã trả tiền) và có thể gây hư hỏng hệ thống chống bốc hơi của vòi bơm.
Bơm quá nhiều xăng cũng có thể gây tràn, tức bạn phải trả thêm tiền cho phần xăng bị bắn ra ngoài.
Tuy nhiên, tiền xăng bị phí phạm này không thể so sánh được với tiền sửa chữa xe nếu có hư hỏng do bơm xăng quá tay.
Người Việt Online (January 2-2022)

Lý do trời lạnh càng phải uống nhiều nước


Mùa lạnh độ ẩm thấp, cơ thể mất nước nhiều hơn qua đường tiểu, hô hấp; ngoài ra trời lạnh tạo điều kiện virus phát triển, cơ thể thiếu nước hệ miễn dịch sẽ suy yếu, dễ nhiễm bệnh

Vào mùa nóng, cơ thể thường đổ nhiều mồ hôi giúp giải nhiệt cơ thể. Khi trời lạnh thay vì đổ mồ hôi, cơ thể sẽ đi tiểu nhiều hơn. Thời tiết khô hanh khiến cơ thể mất thêm khoảng 0,6-0,9 lít nước mỗi ngày ở niêm mạc hầu họng, đường hô hấp, mắt và da.
Có 4 lý do cho thấy tầm quan trọng của việc chú trọng bổ sung nước trong mùa lạnh.

Thứ nhất - cho dù mùa nóng hay mùa lạnh, nước vẫn đóng một vai trò rất quan trọng với cơ thể, chiếm 60-70% trọng lượng cơ thể. Hệ tuần hoàn đủ lượng nước sẽ lưu thông thông đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng và miễn dịch cho toàn bộ cơ thể. Nước bài tiết các chất độc hại ra khỏi cơ thể thông qua đường tiểu, đường phân và đường mồ hôi. Nhờ có nước mà các chất dịch trong cơ thể mới được hình thành như dịch khớp, dịch đường tiêu hóa, nước bọt, nước mắt, dịch đường hô hấp... Da được cung cấp một lượng nước đầy đủ sẽ đàn hồi và khỏe hơn.

Thứ hai - mùa lạnh thường có độ ẩm thấp, do đó lượng nước mất cũng tăng theo. Đặc biệt khi có nhiều gió, độ mất nước càng tăng cao. Bạn có cảm giác bị "khô" và mất đi lượng nước khá lớn qua da, đường hô hấp, mắt. "Nước mất qua đường da một cách âm thầm mà chúng ta không để ý". Da trở nên bị khô, khi dùng vật cứng ma sát vào có thể thấy đường màu trắng đục, đó chính là các tế bào chết bong tróc ra, thậm chí da có thể bị nứt nẻ. Một lượng lớn nước cũng mất qua đường hô hấp. Trên bề mặt đường hô hấp từ mũi cho đến các phế quản đều có một lớp dịch nhầy, chúng sẽ bị khô đi nếu thời tiết có độ ẩm thấp.
Ngoài ra ở niêm mạc hầu họng và mắt cũng cần một lượng dịch nhất định để bôi trơn, gọi là dịch lệ và chúng cũng bốc hơi khi độ ẩm không khí thấp. khô mắt kéo dài có thể làm tổn thương đến giác mạc và gây giảm sút thị lực.

Thứ ba - mùa lạnh thường là môi trường tốt để cho các loại virus phát triển và cơ thể sẽ bị nhiễm bệnh nếu hệ miễn dịch suy giảm. Hệ miễn dịch cơ thể có nhiều yếu tố tạo thành, trong đó vai trò của nước rất quan trọng. Nước giúp hoạt động chuyển hóa và trao đổi chất diễn ra thuận lợi, do đó giúp tăng cường hệ miễn dịch toàn thân. Dịch đường hô hấp giúp không những giúp làm ấm và ẩm không khí, nó còn chứa các kháng thể bề mặt, giúp tiêu diệt các tác nhân gây bệnh như virus, ngăn chặn bụi và các chất độc hại từ môi trường xâm nhập vào. Thiếu các dịch này sẽ tạo môi trường thuận lợi để virus có thêm cơ hội tấn công chúng ta.

Dịch lệ ngoài việc giúp mắt không bị khô, cũng chứa các kháng thể bề mặt. Dịch lệ bị thiếu hụt không những là mắt bị khô gây tổn thương giác mạc, kết mạc mà còn dễ bị nhiễm các loại virus gây bệnh về mắt.

Thứ tư - khi thiếu nước, cơ thể sẽ có phản xạ khát nước để báo hiệu cho chúng ta; vào mùa lạnh cảm giác mát lạnh khiến cơ thể giảm phản xạ này. Đến khi cơ thể thiếu nước khá nhiều mới báo hiệu cho chúng ta. Do đó, trong mùa lạnh "không để khát nước mới uống".

Một vài dấu hiệu có thể báo hiệu cơ thể đang thiếu nước gồm: cảm giác khát nước; cảm giác khô mũi họng, khô mắt, bong nứt môi; da trở lên khô, bong vảy, nứt nẻ, đen xạm, nhăn nheo; cảm giác xây xẩm, tối sầm, hoa mắt; đi tiểu ít, nước tiểu sậm màu, táo bón; dễ bị chuột rút. Ngoài ra còn có thể thấy nhịp tim nhanh, hồi hộp đánh trống ngực, hạ huyết áp, giảm trí nhớ...

Lê Cầm

Saturday, January 8, 2022
Người Đã Tiêm 3 Mũi Vắc Xin Có Triệu Chứng Nhiễm Omicron Như Thế Nào?
Triệu chứng nhiễm Omicron ở người đã tiêm 3 mũi vắc xin. Số lượng bệnh nhân nhiễm Omicron dù đã tiêm 3 mũi vắc xin chưa nhiều và chỉ bị đau họng, mỏi cơ.

Liều vắc xin tăng cường là vũ khí lợi hại trong cuộc chiến chống lại Omicron. Tuy nhiên, mọi người vẫn có thể nhiễm biến thể mới và gặp các triệu chứng dù đã tiêm 3 mũi vắc xin Covid-19.

Đó là nhận định của bác sĩ Craig Spencer, người đang làm ở tuyến đầu chống dịch Covid-19 ở Mỹ. Ông đã tiết lộ các triệu chứng khó chịu của Omicron xuất hiện ở những bệnh nhân đã tiêm 3 mũi vắc xin.

Biến thể này được chứng minh phần nào tránh được các kháng thể sinh ra sau khi tiêm 2 mũi vắc xin. Tuy nhiên, bằng chứng mới nhất cho thấy, việc tiêm liều tăng cường thúc đẩy khả năng bảo vệ lên ít nhất 70%.

Ngoài ra, Omicron dường như có các triệu chứng bệnh nhẹ hơn, điều này một phần do miễn dịch có từ vắc xin.

Tuy nhiên, một người đã tiêm 3 liều vắc xin vẫn có nguy cơ nhiễm Omicron. Khi đó, người bệnh có thể bộc lộ các triệu chứng ở dạng nhẹ hơn. Theo bác sĩ Spencer, bệnh nhân chủ yếu bị đau họng.



"Một số người mệt mỏi, đau cơ. Không có tình trạng khó thở, hụt hơi. Tất cả đều hơi khó chịu, nhưng ổn", bác sĩ Spencer chia sẻ.



Các triệu chứng chính của Omicron

Một số biểu hiện giống như cảm lạnh đã được ghi nhận ở những người bị nhiễm biến thể Omicron.

Các nhà khoa học theo dõi Ứng dụng Nghiên cứu triệu chứng Covid-19 đã phân tích các ca bệnh tại London, tâm chấn của Omicron ở Anh. Họ so sánh với dữ liệu vào tháng 10 khi Delta là chủng virus chiếm ưu thế.

Phân tích không tìm thấy sự khác biệt rõ ràng giữa triệu chứng của Delta và Omicron. Chỉ có 50% số bệnh nhân trải qua 3 triệu chứng cổ điển là sốt, ho, mất khứu giác hoặc vị giác.

Năm triệu chứng hàng đầu của cả 2 biến thể là sổ mũi, đau đầu, mệt mỏi, hắt hơi, đau họng. Thêm vào đó, một số người còn có tình trạng chán ăn và sương mù não (trí nhớ suy giảm, mất tập trung).



An Yên (Theo Express)