Hệ thống phanh: Cần biết để tránh sự cố

Hệ thống phanh trên ôtô liên quan mật thiết đến an toàn khi xe vận hành. Tuy nhiên, theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, lỗi ở hệ thống phanh trên ôtô lại luôn phổ biến nhất, riêng năm 2010 tỷ lệ xe ôtô không đạt tiêu chuẩn khi đăng kiểm ở hệ thống phanh là 53%.

Ông Lê Quang Sính - Phụ trách kỹ thuật của Trung tâm Sửa chữa ôtô Việt Auto cho biết: “Hai nguyên nhân dễ dẫn đến hỏng hóc hệ thống phanh trên ôtô là má phanh đã bị mòn quá nhiều hoặc dầu phanh bị hao hụt quá mức cho phép. Vì thế, người sử dụng ôtô cần thường xuyên kiểm tra hoạt động của hệ thống phanh. Đầu tiên là mở nắp capô lên và kiểm tra mức dầu phanh xem có còn ở trong mức an toàn hay không (giữa vạch MIN và MAX). Nếu mức dầu phanh tụt xuống quá nhiều thì có thể má phanh xe của bạn đã quá mòn, hoặc hệ thống phanh đã bị rò rỉ gây thất thoát lượng dầu phanh”.

Cũng theo ông Sính, trường hợp thiếu dầu phanh hoặc các sự cố khác liên quan tới hệ thống phanh sẽ dẫn đến các hiện tượng sau: Trong trường hợp đạp chân phanh nếu có cảm giác hẫng chân thì đó chính là hiện tượng bị mất áp suất phanh. Nguyên nhân là do xi lanh phanh bị trầy xước, rỗ khiến dầu bị hồi lại mỗi khi đạp phanh, dẫn đến phanh không ăn, hoặc do tuy ô dẫn dầu bị rạn nứt, khiến dầu bị rò rỉ. Lúc này, nếu đạp phanh đột ngột, tuy ô có thể bị vỡ, dẫn tới hiện tượng mất phanh khiến người lái không thể kiểm soát được xe.

Tiếp đến là hiện tượng bó phanh, đây là dấu hiệu cho thấy lò xo kéo hoặc lò xo hồi vị các má phanh bị hỏng, hoặc kẹt xi lanh bánh xe, xi lanh tổng phanh bị hỏng, hoặc ắc phanh bị bó do khô dầu, hoặc do các lỗi thao tác sai của người lái như: hành trình của chân phanh không đúng hoặc phanh tay điều chỉnh sai... Còn khi đạp chân phanh mà có cảm giác cứng hoặc phanh không ăn thì chắc chắn hệ thống phanh trên xe của bạn đã bị hở đường chân không bộ trợ lực chân phanh hoặc hỏng van 1 chiều trong bộ trợ lực, dẫn đến mất trợ lực phanh...

Theo thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam, tổng số phương tiện đã qua kiểm định trên cả nước năm 2010 đạt 1.620.500 lượt. Trong đó, xe tải có 545.943 lượt; xe khách: 96.939 lượt; xe con: 546.690 lượt... Số xe không đạt tiêu chuẩn ở lần kiểm định thứ nhất là 249.868 xe (21,06%). Tỷ lệ xe không đạt tiêu chuẩn theo từng nhóm hạng mục kiểm tra như sau: hệ thống phanh 53%; hệ thống lái 30,1%; khí thải 50,1%; bánh xe 10,4%...

Với những xe trang bị phanh tang trống, “bệnh” thường gặp nhất là đạp phanh hết cỡ nhưng xe lại không dừng lại theo ý muốn. Các nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này là: cần đẩy piston xi - lanh chính bị cong, thiếu dầu hoặc lọt khí trong hệ thống phanh, má phanh quá mòn... Trong trường hợp này, bạn cần mang xe tới gara để thợ điều chỉnh các piston chính bị cong hoặc thay má phanh mới. Nếu dầu phanh bị thiếu, bạn nên yêu cầu bổ sung thêm dầu phanh theo đúng loại mà nhà sản xuất khuyến cáo cho từng dòng xe (tại Việt Nam, 3 loại dầu phanh cho phanh tang trống phổ biến nhất là: DOT3, DOT4 và DOT5).

Một sự cố thường gặp khác với phanh trang trống là hiện tượng xe bị lệch sang một bên khi phanh, nguyên nhân do lực phanh tác động lên các bánh xe không đồng đều, do một trong số chúng dính dầu, khe hở má phanh tang trống không đều, đường dẫn dầu bị tắc cục bộ... Nếu bạn gặp phải tình huống này thì nên mang xe tới ngay gara để sửa chữa, bởi vận hành kéo dài sẽ khiến xe rất dễ lật trong các tình huống phanh gấp ở tốc độ cao, hoặc vào cua...

Những xe được trang bị hệ thống phanh đĩa luôn có độ an toàn cao hơn và ít “bệnh” hơn so với phanh tang trống. Tuy nhiên, do các dòng 5 – 7 chỗ thường đi với tốc độ cao, nên việc theo dõi, bảo dưỡng, kịp thời phát hiện các hỏng hóc là rất cần thiết. Nếu khi phanh gấp bạn thấy bàn đạp phanh bị rung thì rất có thể một trong số 4 đĩa phanh trên xe của bạn bị cong, vênh, trường hợp này thường xuất hiện với những xe đi trên 2 năm, và cách khắc phục tốt nhất là nên thay một đĩa phanh mới. Bệnh thường thấy hơn của phanh đĩa là phát ra tiếng kêu “kít, kít” mỗi khi đạp phanh, nguyên nhân chính là do các má phanh đã quá mòn, khiến khi đó đĩa phanh tiếp xúc sẽ tạo ra tiếng kêu do va chạm kim loại. Lúc này, bạn nên kiểm tra xem má phanh nào trên xe bị mòn để thay một má phanh mới. Còn khi phanh không nhả sau khi bỏ chân khỏi bàn đạp phanh, đó là dấu hiệu bộ trợ lực phanh đã có vấn đề, hoặc cần đẩy bơm chính được điều chỉnh không đúng, và cách khắc phục tốt nhất là mang xe tới các gara chính hãng để được kiểm tra, khắc phục ngay hỏng hóc...

Theo Oto-hui