Làn sóng “No Kings” phủ khắp nước Mỹ
Hàng triệu người Mỹ đổ xuống đường trong ngày biểu t́nh “No Kings” với hơn 2.500 điểm tụ tập trải rộng ở cả 50 bang: từ New York, Washington DC, Chicago, Los Angeles cho đến các thị trấn nhỏ như Swansea (Massachusetts), Ashland (Oregon) hay Hendersonville (North Carolina). Không khí sôi động, nhiều cờ Mỹ được giương cao và những bộ trang phục hóa trang dễ thương như kỳ lân, gà, ếch… xuất hiện dày đặc nhằm nhấn mạnh thông điệp ôn ḥa, phản đối xu hướng độc đoán.
V́ sao người dân xuống đường?
Người biểu t́nh bày tỏ sự phẫn nộ trước nhiều chính sách của chính quyền Tổng thống Donald Trump: các cuộc truy quét của ICE và triển khai lực lượng tới các thành phố, nguy cơ đe dọa nền dân chủ, cùng cắt giảm các chương tŕnh liên bang—đặc biệt là y tế. Ở Los Angeles, người tham gia giương cờ Mỹ lẫn cờ Mexico, kêu gọi con đường nhập cư an toàn và hợp pháp. Các thông điệp nổi bật: “We are the Constitution”, “Hands off our Democracy”, “ICE OUT!”.
“Shutdown” làm nền: nỗi lo cơm áo thường nhật
Bối cảnh chính trị căng thẳng bởi chính phủ liên bang đóng cửa khiến áp lực dân sinh tăng mạnh. Nhiều công chức bị tạm nghỉ việc chia sẻ nỗi bất an về thu nhập, nhà cửa và con cái. Một nhân viên liên bang ở DC nói cô “mất ngủ v́ lo lắng” khi cơ quan có người “khóc ngay tại chỗ làm” sau các thông báo sa thải và tạm nghỉ. Tại Minneapolis, Thị trưởng cho hay đám đông đa sắc tộc cùng lên tiếng “bảo vệ nền cộng ḥa” vượt lên khác biệt ư thức hệ.
Những khoảnh khắc tại hiện trường: từ NYC, Chicago đến Atlanta
• New York: Hơn 100.000 người xuống đường ở cả năm quận, không ghi nhận bắt giữ liên quan biểu t́nh; nhiều người hóa trang Nữ thần Tự do, cầm bảng “We protest because we love America.”
• Chicago: Đám đông tràn vào Grant Park; khẩu hiệu “Hands off our Democracy”, “ICE OUT!”; xuất hiện các nghệ sĩ và nhà hoạt động lên tiếng v́ quyền lao động, y tế, phúc lợi.
• Atlanta: Đoàn tuần hành từ Civic Center tới Quốc hội bang Georgia, nhấn mạnh di sản phong trào Dân quyền và khẩu hiệu “bow down to no authoritarian rule”.
• Los Angeles: Ḍng người trước City Hall, cờ Mỹ và Mexico xen kẽ, nhiều trang phục hóa trang hài hước để khẳng định tính bất bạo động.
• Thị trấn & ngoại ô: Marietta (Georgia) ghi nhận va chạm nhỏ do tranh giành cờ; Myrtle Beach (South Carolina) một phụ nữ bị bắt v́ chĩa súng từ xe khi chạy ngang khu vực biểu t́nh. Nhiều cây cầu vượt, quảng trường nhỏ khắp nước xuất hiện các nhóm người giương cờ và biển hiệu.
Tiếng nói người trong cuộc
• Công chức liên bang: “Chúng tôi phục vụ công chúng, bất kể chính quyền nào. Việc hủy hoại dịch vụ công trong nhiều tháng qua thật đáng sợ.”
• Người cao tuổi & người trẻ: Từ cụ bà mừng sinh nhật 70 tuổi lái xe từ Michigan đến DC v́ “dân chủ đang rủi ro”, đến nhân viên công tác xă hội 25 tuổi ở Maryland lo chính sách y tế tinh giản đe dọa người vô gia cư, người phụ thuộc Medicaid.
• Các gia đ́nh: Ở Chicago, nhiều phụ huynh tham gia để “sau này nói với con rằng ḿnh đă đứng về phía lịch sử đúng đắn”.
Nhân vật công chúng & thông điệp chính trị
Thượng nghị sĩ Bernie Sanders công kích “tham vọng quyền lực” và ảnh hưởng của giới tỷ phú đối với hệ thống chính trị; diễn giả Bill Nye “The Science Guy” kêu gọi chấm dứt “bóp nghẹt khoa học và tự do ngôn luận”; tài tử John Cusack tại Chicago gửi thông điệp thẳng thừng phản đối triển khai quân đội trong thành phố. Nhiều thị trưởng, dân biểu bang ra đường ủng hộ quyền biểu t́nh ôn ḥa.
An toàn & kỷ luật ôn ḥa
Ban tổ chức ở DC cho biết đă tập huấn t́nh nguyện viên kỹ năng hạ nhiệt xung đột, phối hợp an ninh nhằm bảo đảm an toàn. Nhiều nơi ghi nhận không khí gia đ́nh, âm nhạc đường phố, phát miễn phí bản Hiến pháp như “ICE melter kits” mang tính biểu tượng. Dù cơ quan an ninh từng cảnh báo nguy cơ bạo lực rải rác, phần lớn các điểm tụ tập diễn ra trật tự.
Màu vàng – dấu hiệu nhận diện
Tại nhiều thành phố, khăn/băng vàng được phát như biểu tượng đoàn kết và tinh thần bất bạo động, liên hệ đến các phong trào phản kháng lịch sử ở Hong Kong, Hàn Quốc, Ukraine: “một sắc màu lạc quan nhắc rằng quyền lực phải thuộc về nhân dân, không thuộc về vương quyền”.
Lan tỏa vượt biên giới
Toronto (Canada) có nhóm “No Tyrants” tập hợp xen kẽ người Canada và công dân Mỹ, khẳng định tinh thần phản đối độc tài. Nhiều thành phố châu Âu như Berlin, Paris, Rome, Malmö tổ chức tuần hành liên đới, nêu cao các giá trị dân chủ và nhân quyền.
Phản ứng từ Nhà Trắng & đảng Cộng ḥa
Một phát ngôn ngắn gọn từ Nhà Trắng đáp: “Who cares?”; Tổng thống Trump nói ông “không phải vua” và cho rằng phe Dân chủ tŕ hoăn đàm phán mở cửa chính phủ v́ biểu t́nh. Một số lănh đạo Cộng ḥa chỉ trích các cuộc xuống đường là “chống Mỹ”, trong khi người tổ chức nhấn mạnh cam kết bất bạo động để tương phản trước h́nh ảnh “phô trương sức mạnh” của chính quyền.
Kết
Ngày “No Kings” thứ hai khép lại với thông điệp xuyên suốt: khẳng định vai tṛ công dân, bảo vệ nền dân chủ, phản đối chủ nghĩa độc đoán và kêu gọi chính phủ phục vụ lợi ích số đông. Giữa lúc “shutdown” kéo dài, các cuộc xuống đường vừa là lời nhắc về quyền hiến định biểu t́nh ôn ḥa, vừa là áp lực chính trị đ̣i hỏi đối thoại và minh bạch trong hoạch định chính sách công.
