Ngày 12/1, chuyên gia Wang Zaibang - nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Thái Hòa (Trung Quốc), nhận định rằng những tuyên bố gần đây của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump về Greenland và Kênh đào Panama cho thấy Washington đang có những điều chỉnh trong chiến lược đối ngoại
Ông Donald Trump phát biểu trước những người ủng hộ tại bang Florida. Ảnh: REUTERS
Theo ông, những động thái này phản ánh sự thích ứng của Mỹ trước những chuyển dịch đáng kể trong cục diện địa chính trị toàn cầu.
Trong cuộc trao đổi với hãng thông tấn TASS, chuyên gia Wang Zaibang cho rằng việc ông Trump đề cập đến vai trò của Mỹ tại Kênh đào Panama, thảo luận về khả năng sáp nhập Greenland và nhấn mạnh vị thế của Mỹ tại Vịnh Mexico cho thấy chính quyền mới có xu hướng tái khẳng định ảnh hưởng tại các khu vực trọng yếu.
Kênh đào Panama là tuyến giao thông hàng hải quan trọng kết nối Đại Tây Dương và Thái Bình Dương, có vai trò chiến lược không chỉ đối với thương mại toàn cầu mà còn trong cạnh tranh ảnh hưởng giữa các cường quốc. Trong khi đó, Greenland nằm ở vị trí chiến lược giữa Bắc Mỹ và châu Âu, có tầm quan trọng về địa chính trị và tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt trong bối cảnh khu vực Bắc Cực ngày càng trở thành tâm điểm của các tính toán chiến lược do điều kiện môi trường thay đổi, mở ra nhiều tuyến hàng hải mới và cơ hội khai thác tài nguyên.
Con tàu di chuyển qua Kênh đào Panama ở Panama City, Panama. Ảnh: THX/TTXVN
Việc ông Trump đề cập đến những khu vực này có thể phản ánh mong muốn củng cố sự hiện diện của Mỹ nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia, trong bối cảnh Trung Quốc và Nga đang gia tăng hoạt động tại các khu vực này. Theo ông Wang Zaibang, chính quyền mới có thể sẽ áp dụng cách tiếp cận cứng rắn hơn nhằm đảm bảo vai trò trung tâm của Mỹ tại các khu vực chiến lược.
Chuyên gia Wang Zaibang nhận định rằng Washington vẫn kiên trì với Học thuyết Monroe, một nguyên tắc được đề ra từ năm 1823 nhằm khẳng định Mỹ là cường quốc thống lĩnh Tây Bán cầu, đồng thời ngăn chặn sự can thiệp của các cường quốc bên ngoài vào khu vực này. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, khi nhiều quốc gia phương Tây đang điều chỉnh chính sách để thích ứng với những thay đổi về kinh tế, an ninh và địa chính trị, vai trò chi phối tuyệt đối của Mỹ tại khu vực không còn được đảm bảo như trước. Điều này đòi hỏi Washington phải tìm kiếm các cơ chế hợp tác mới, linh hoạt và phù hợp với bối cảnh quốc tế, không chỉ nhằm duy trì ảnh hưởng mà còn để thích ứng với thực tế rằng các nước trong khu vực ngày càng có xu hướng theo đuổi chiến lược độc lập hơn trong quan hệ đối ngoại và phát triển kinh tế.
Sự gia tăng cạnh tranh giữa các cường quốc đã khiến Mỹ phải tái định hướng chính sách đối ngoại, không chỉ tập trung vào khu vực châu Á - Thái Bình Dương mà còn chú trọng hơn đến các khu vực có ý nghĩa chiến lược lâu dài như Bắc Cực và Mỹ Latinh. Theo ông Wang Zaibang, việc ông Trump nhấn mạnh đến các khu vực này phản ánh mối quan tâm của chính quyền mới đối với những thách thức và cơ hội trong việc duy trì vị thế toàn cầu.
Chuyên gia Wang Zaibang đưa ra hai giả thuyết về động cơ đằng sau những tuyên bố gần đây của ông Trump. Thứ nhất, sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, ông Trump có thể thúc đẩy các sáng kiến chiến lược nhằm củng cố vị thế của Mỹ, đồng thời tạo dấu ấn rõ nét trong nhiệm kỳ mới. Việc đề cập đến những khu vực có giá trị chiến lược cao như Greenland hay Panama có thể là bước đi nhằm thể hiện cam kết của chính quyền trong việc bảo vệ lợi ích quốc gia. Thứ hai, những phát biểu này có thể mang tính chiến thuật, nhằm thu hút sự quan tâm của dư luận và định hình các ưu tiên chính sách đối ngoại. Trong bối cảnh Mỹ đang bước vào giai đoạn chuyển giao quyền lực, những tuyên bố này có thể giúp ông Trump duy trì sự ủng hộ của cử tri và tác động đến các cuộc thảo luận chính sách trong thời gian tới.
Greenland là một khu vực tự trị thuộc Vương quốc Đan Mạch. Ảnh: Reuters/TTXVN
Những phát biểu của ông Trump đã vấp phải phản ứng từ nhiều bên liên quan, đặc biệt là chính phủ Canada, Đan Mạch và giới chức Greenland. Các quốc gia này khẳng định quan điểm nhất quán về tôn trọng chủ quyền và nguyên tắc hợp tác quốc tế, đồng thời nhấn mạnh rằng bất kỳ cuộc thảo luận nào liên quan đến Greenland hay các vùng lãnh thổ khác phải dựa trên nền tảng đối thoại và sự đồng thuận, thay vì những tuyên bố mang tính đơn phương. Lãnh đạo Greenland và Đan Mạch cũng khẳng định rằng bất kỳ đề xuất nào từ bên ngoài đều cần dựa trên nguyên tắc tôn trọng quyền tự quyết của Greenland.
Các tuyên bố gần đây của ông Trump cho thấy chính quyền mới của Mỹ có thể sẽ có những điều chỉnh đáng kể trong chính sách đối ngoại, đặc biệt trong việc tái định hình chiến lược tại các khu vực có ý nghĩa địa chính trị quan trọng. Việc nhấn mạnh vai trò của Mỹ tại Panama và Greenland phản ánh xu hướng Washington tìm cách củng cố vị thế toàn cầu, đồng thời bảo vệ lợi ích quốc gia trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược ngày càng phức tạp. Điều này cũng đặt ra câu hỏi về cách chính quyền Mỹ sẽ điều chỉnh chính sách ngoại giao, cân bằng lợi ích quốc gia với cam kết hợp tác quốc tế, cũng như duy trì quan hệ với các đồng minh và đối tác trong thời gian tới.
Trong bối cảnh quan hệ quốc tế có nhiều biến động, cách tiếp cận của Mỹ đối với các vấn đề toàn cầu tiếp tục là chủ đề được theo dõi sát sao. Khi chính quyền mới chính thức đi vào hoạt động, những bước đi cụ thể trong việc hiện thực hóa các cam kết chính sách sẽ đóng vai trò quan trọng trong chiến lược ngoại giao của Mỹ, cũng như quan hệ với các đối tác và đối thủ trên trường quốc tế.
VietBF@ sưu tập
