Canada mùa đông, tuyết trắng mênh mông, đẹp lung linh kỳ lạ. Bước chân ra ngoài đường dưới cái lạnh -20 độ C, nếu mặc kín cũng vẫn cảm thấy “chịu được”. Mùa đông cũng không quá khắc nghiệt như tưởng tượng. Tuyết đẹp nhất là vào đầu mùa và cuối mùa, nhẹ và bông, lung linh như những v́ sao rơi, đậu trên mũ áo rồi tan biến lúc nào không hay.
Tôi đến đất nước Canada trong một ngày mùa Xuân nắng đẹp. Tôi là một người Việt định cư ở Canada không lâu nhưng thời gian hơn một năm đủ để tôi hiểu về đất nước con người này như thế nào. Canada đẹp – Bốn mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông đều đẹp. Đẹp bởi khí hậu Canada vốn dĩ đă trong lành, con người lại có ư thức giữ ǵn môi trường, mỗi một người tự làm cho ḿnh đẹp lên, nhà cửa của ḿnh đẹp lên, v́ vậy xă hội cũng sẽ tự nhiên tốt đẹp lên.
Canada mùa đông, tuyết trắng mênh mông, đẹp lung linh kỳ lạ. Bước chân ra ngoài đường dưới cái lạnh -20 độ C, nếu mặc kín cũng vẫn cảm thấy “chịu được”. Mùa đông cũng không quá khắc nghiệt như tưởng tượng. Tuyết đẹp nhất là vào đầu mùa và cuối mùa, nhẹ và bông, lung linh như những v́ sao rơi, đậu trên mũ áo rồi tan biến lúc nào không hay.
Mùa thu qua đi, cây cối khẳng khiu cành lá, có những đêm ngủ dậy, mở mắt ra, thấy tuyết đầu mùa (hoặc cuối mùa) rơi phủ kín, nh́n cây cối lung linh như thuỷ tinh, đẹp thật, một cơn gió nhẹ thổi qua cũng đủ làm rung cành “lá”, tuyết rơi rào rào theo gió nhẹ bay, nh́n thật đẹp.
Khi những búp non bắt đầu nảy trên cành là mùa xuân đang tới rồi, tuyết tan, trời đất như bừng sáng. Mùa xuân, mùa hè và mùa Giáng sinh là những thời điểm “high season” cho du lịch, mùa xuân lên núi ngắm tuyết tan, cũng đẹp đấy chứ phải không bạn. Nhưng theo ḿnh th́ ḿnh không thích mùa xuân lắm, tuyết tan bẩn và lầy lội.
Mùa hè, đẹp. Trời cao rộng và trong xanh, trong vắt không một gợn mây. Không biết có màu ǵ đẹp hơn màu xanh dịu êm của bầu trời không nhỉ ? Mùa hè là mùa con người nơi đây hưởng thụ cuộc sống. Cắt cỏ trước nhà, trồng hoa, sơn lại hàng rào, sửa lại cái mái, trèo thuyền, lướt sóng, câu cá, cắm trại … Đắm ḿnh vào thiên nhiên, hít thở không khí trong lành một cách kỳ lạ mới hiểu giá trị đích thực của cuộc sống. Những buổi chiều cuối tuần, ngồi sau sân nhà cùng bạn bè, dưới bóng cây thông, nhâm nhi chai bia, mùi thịt nướng rủ nhau cùng mấy nhà hàng xóm bay lên thơm phức, sao thanh b́nh đến thế.
Cây và cỏ, nh́n đâu cũng thấy xanh ngút tầm mắt, cây trồng khắp nơi, ngay hàng thẳng lối, cỏ th́ c̣n nhiều hơn, đặc biệt là trải dài hai bên đường cao tốc. Một năm nhà nước Canada tốn không biết bao nhiêu tiền của cho việc cắt cỏ những nơi công cộng (cỏ trước cửa nhà nào, nhà đó phải tự cắt, cũng như việc cào tuyết, không làm th́ sẽ nhận được một cái giấy phạt gửi về tận nhà ngay lập tức). Cuộc sống chỉ có vậy thôi mà cũng thật nhiều điều thú vị.
Nói về con người, luật pháp, phúc lợi xă hội, bảo hiểm y tế… Thực sự so sánh th́ là một điều không thể. Canada dựa vào quá tŕnh phát triển lâu dài, nằm trong nhóm G8 phát triển, có tài nguyên dồi dào phong phú, đặc biệt là dầu mỏ và khí đốt. Hệ thống thu thuế ở nơi đây phát triển đến mức gần như hoàn chỉnh, không thể nào trốn được thuế và trốn thuế là một tội rất nặng. Tiền chính phủ thu được nhiều, đầu tư lại vào xă hội, hai yếu tố song hành này làm đất nước ngày một tốt lên.
Hệ thống giáo dục Canada có rất nhiều ưu đăi, nhà nước khuyến khích, cho vay tiền học, cho tiền ăn ở (nếu thu nhập thấp). Đào tạo ra một người có học thức chẳng những làm con người tốt đẹp hơn, mà bản thân người đó cũng có cuộc sống thoải mái hơn, nhà nước cũng thu được nhiều tiền hơn từ thuế. Một người lao động phổ thông, với mức thu nhập “khá” vào khoảng 15 USD/giờ, nhà nước đánh thuế khoảng 20% thu nhập. Với một người tốt nghiệp đại học, mức thu nhập khởi điểm thấp nhất từ 25 tới 30 USD/giờ, mức thuế thu nhập vào khoảng 35-40% trở lên là điều b́nh thường. Rơ ràng việc đầu tư cho giáo dục, khuyến khích người dân đi học là một chính sách rất đúng đắn của chính phủ nơi này.
Về phúc lợi xă hội, bảo hiểm y tế th́ cũng phải nói là tuyệt vời. Một phần lớn của ngân sách hàng năm là dành cho việc này. Hệ thống y tế hiện đại và hoàn toàn miễn phí cho người dân. Hệ thống nhà dành cho người già, lương hưu hoàn hảo. Trẻ con đến trường không phải lo lắng về việc nhà nghèo, bố mẹ không có tiền đi học. Nhà càng nghèo, bố mẹ thu nhập thấp th́ tiền hàng tháng chính phủ trợ cấp cho gia đ́nh có con cái càng nhiều, đặc biệt nhiều đối với nhà có trẻ em sinh ra tàn tật.
Về hệ thống thuế, mỗi một người đi làm đều có số thẻ lao động, tiền được trả bằng cheque, ở trong đó đă trừ tiền thuế, tiền bảo hiểm và tiền hưu. Hàng năm mỗi người dân đều phải đi khai thuế với chính phủ, kể cả với những người không có thu nhập. Khai thuế là quyền lợi và nghĩa vụ. Đối với nhà có thu nhập thấp th́ tiền trợ cấp cho gia đ́nh nuôi con sẽ nhiều lên, có thể “claim” tiền nuôi con, tiền gửi trẻ, nhà nước sẽ hoàn lại thuế cho năm vừa rồi, cũng không ít đâu, trung b́nh vào khoảng 1 hoặc 2 tháng lương b́nh thường. Với những nhà có thu nhập cao, doanh nghiệp thường là phải trả lại nhà nước thuế rất nhiều. Thực sự ḿnh thấy hệ thống thuế bên này rất công bằng và chặt chẽ. Một trong những yếu tố thúc đẩy sự phát triển của xă hội.
Nói đến sức khoẻ của người dân, tất cả dịch vụ y tế đều hoàn toàn miễn phí, không có chuyện đút lót và không có chuyện không đút lót th́ y tá không chăm sóc. Học đại học ở xứ này khác xa ở nhà, thứ nhất là đắt, thứ hai là có giá trị. Nếu con cái tốt nghiệp đại học ra th́ cũng là một điều tốt đẹp cho bản thân, thu nhập trung b́nh 1 năm cũng phải từ 50.000 USD trở lên + phúc lợi, tiền thưởng. Số tiền bỏ ra để cho một người tốt nghiệp đại học vào khoảng 60.000 USD cho 4 năm học, nếu thêm tiền ăn ở th́ lên tới hơn 110.000 USD. Một khoản tiền khá lớn, nhưng sau khi tốt nghiệp th́ việc làm ra tiền bù lại chắc không khó.
Thế hệ ḿnh coi như là thế hệ “đầu tiên” đặt chân tới đất nước này, xuất phát điểm thấp so với người bản xứ. Với bản tính cần cù chịu khó, thông minh chăm chỉ của người Việt, có gia đ́nh là chỗ dựa, có kế hoạch rơ ràng cho tương lai, ḿnh tin chắc đời sống người Việt ở Canada sau này sẽ tốt đẹp lên.
VietBF@sưu tập
