Tổng thống đương nhiệm Donald Trump vẫn chưa nhận thua và đang thúc đẩy các vụ kiện và yêu cầu kiểm lại phiếu bầu nhưng t́nh thế hiện đang chống lại ông.
Các hăng tin đồng loạt gọi tên Joe Biden là người chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ và giờ ông là tổng thống đắc cử của nước Mỹ. Tuy nhiên, Trump từ chối thừa nhận thất bại.
Tổng thống Donald Trump bên ngoài Nhà Trắng ngày 7/11. Ảnh: Reuters.
Dù việc nhượng bộ không phải là yêu cầu pháp lư, nó vẫn tạo ra một sự bất trắc về những ǵ sẽ diễn ra từ nay đến lễ tuyên thệ nhậm chức tổng thống mới ngày 20/1/2021 – thời điểm theo hiến pháp là sẽ chấm dứt nhiệm kỳ tổng thống cũ.
Giới truyền thông gọi Biden là người chiến thắng dựa trên số liệu họ thu thập được về số phiếu được kiểm và số phiếu c̣n lại. Họ đưa ra đánh giá rằng, Biden đă dẫn trước ở các bang đủ để có thể nhận được 270 phiếu đại cử tri cần thiết để trở thành tổng thống và con đường phía trước đă đóng lại với Trump.
Các hăng tin như AP đưa ra thông tin như trên dựa vào dự đoán của các chuyên gia và họ thường rất cẩn trọng bởi không muốn mắc phải sai lầm. Khi một ứng viên được dự đoán là tổng thống đắc cử, rất ít khả năng hăng tin đưa ra thông tin này rút lại tin sau đó.
Tuy nhiên, theo quy định pháp luật, kết quả bỏ phiếu của các bang sẽ không được coi là chính thức cho đến khi trải qua tiến tŕnh xác nhận trên toàn bang. Mỗi bang lại có một hạn chót riêng cho việc kết thúc tiến tŕnh này.
Vào ngày 14/12, các đại cử tri được đảng của họ lựa chọn sẽ bỏ phiếu bầu tổng thống. Những đại cử tri này được lựa chọn dựa trên người chiến thắng số phiếu phổ thông.
Chiến dịch tranh cử của Trump đă đệ đơn kiện liên quan đến cuộc bầu cử. Liệu ông có thể thay đổi cục diện trước khi kết quả cuối cùng được xác nhận và các đại cử tri bỏ phiếu bầu tổng thống mới? Điều này khó có thể xảy ra.
Biden đang dẫn trước Trump hàng chục ngh́n phiếu bầu tại các bang chiến địa nơi Trump rất cần phiếu đại cử tri. Biden cũng dẫn trước Trump khoảng 4 triệu phiếu phổ thông.
Để lật ngược t́nh thế, chiến dịch tranh cử của Trump cần phải thuyết phục các thẩm phán rằng, những phiếu bầu tại các địa điểm nói trên đă được bỏ một cách bất hợp pháp.
Tuy nhiên, các quan chức bầu cử luôn theo dơi sát sao việc bỏ phiếu qua thư. Ngoài ra, tiến tŕnh kiềm phiếu và việc cử tri gian lận là rất hiếm tại Mỹ. Sẽ rất khó để Trump thuyết phục các thẩm phán nghĩ khác.
Cho đến thời điểm này, những nỗ lực của Trump không mấy hứa hẹn. Theo các chuyên gia, những vụ kiện được đếm trên đầu ngón tay có tính pháp lư rất lỏng lẻo và ngay cả khi có chút lợi thế th́ vẫn không đủ để lật đổ vị thế dẫn trước của Biden. Ít nhất có hai vụ kiện đă bị băi bỏ.
Trump tuyên bố sẽ t́m cách yêu cầu kiểm lại phiếu. Liệu điều này có thay đổi được ǵ?
Việc kiểm lại phiếu là tiến tŕnh thông thường trong các cuộc bầu cử và rất nhiều bang có quy định cụ thể về tiến tŕnh này. Tại Wisconsin, một ứng viên có thể yêu cầu kiểm lại phiếu nếu khoảng cách giữa hai ứng viên là dưới một điểm phần trăm số phiếu bầu (Biden hiện dẫn trước Trump 0,7 điểm phần trăm số phiếu bầu tại bang này).
Tại Georgia, một ứng viên có thể yêu cầu kiểm lại phiếu nếu khoảng cách là nhỏ hơn 0,5 điểm phần trăm số phiếu bầu (Biden hiện dẫn trước Trump 0,2 điểm phần trăm). Tại Pennsylvania, việc kiểm lại phiếu sẽ diễn ra tự động trên toàn bang nếu khoảng cách giữa hai ứng viên nhỏ hơn 0,5 điểm phần trăm.
Việc kiểm lại phiếu không đồng nghĩa với việc có sai sót trong lần kiểm phiếu đầu tiên. Đó chỉ là cách kiểm tra lại kết quả khi cuộc chạy đua quá sít sao. Việc kiểm lại phiếu hiếm khi làm thay đổi kết quả cuộc chạy đua.
Theo FairVote, từ năm 2000-2009, có tổng cộng 5.778 cuộc bầu cử các bang và có 31 lần phải kiểm phiếu lại trên toàn bang. Ba trong số những lần kiểm phiếu lại cho kết quả đảo ngược.
FairVote nhận thấy, sự thay đổi khoảng cách dẫn điểm thường sít sao hơn trong lần kiểm phiếu lại với số lượng phiếu bầu tăng lên và các cuộc bầu cử tổng thống thường có tỷ lệ đi bầu cao nhất.
Ngay cả cựu Thống đốc đảng Cộng ḥa của bang Wisconsin Scott Walker cũng phải thừa nhận Trump khó có khả năng lật ngược được khoảng cách dẫn trước tới 20.000 phiếu phổ thông của Biden trong trường hợp kiểm phiếu lại tại bang này.
Vậy vai tṛ của Ṭa án Tối cao Mỹ là ǵ? Phe bảo thủ đang chiếm ưu thế với đa số 6-3 tại đây. Liệu Trump có thể yêu cầu họ vào cuộc và quyết định kết quả cuộc bầu cử?
Đúng là Ṭa án Tối cao Mỹ có xu hướng rất bảo thủ, tuy nhiên, các thẩm phán hầu như không quyết định kết quả của cuộc bầu cử v́ mốt số lư do.
Phần lớn những điểm Trump tập trung kiện về kết quả bầu cử dựa trên thực tế rằng giới chức bầu cử kiểm đếm số phiếu bầu qua thư sau ngày bầu cử. Tuy nhiên, dù số phiểu này chỉ được kiểm đếm sau ngày bầu cử chính thức, tất cả đều được bỏ trước ngày bầu cử chính thức.
Trump hầu như không đưa ra được bằng chứng nào, chứ chưa nói đến những bằng chứng sâu rộng về việc có phiếu bầu được bỏ bất hợp pháp.
Hiện chỉ c̣n một vụ kiện bị đ́nh lại liên quan đến bầu cử mà Ṭa án Tối cao Mỹ cần xem xét. Đó là tranh căi về việc liệu các lá phiếu ở bang Pennsylvania có đóng dấu bưu điện trong ngay bầu cử nhưng lại đến nơi vài ngày sau thời điểm lẽ ra chúng cần phải được kiểm điếm.
Ngay cả khi ba thẩm phán của Ṭa án Tối cao cho rằng, số phiếu này cần bị loại bỏ, số lượng phiếu đến muộn vẫn không đủ để thay đổi kết quả bầu cử ở Pennsylvania.
Ngay cả khi số lượng phiếu này đủ để thay đổi kết quả bầu cử ở Pennsylvania, các chuyên gia pháp lư vẫn bày tỏ hoài nghi về việc các thẩm phán sẽ bác bỏ số phiếu này. Những người đi bỏ phiếu muộn thường dựa vào chỉ dẫn của giới chức chính quyền các bang để tin rằng phiếu của họ vẫn được kiểm đếm.
Ṭa án Tối cao Mỹ cũng muốn được coi là đứng trên chính trị và sẽ không can dự vào một cuộc bầu cử nếu không có sự thay đổi kết quả tại một số bang. Trong cuộc bầu cử năm 2000, Ṭa án Tối cao Mỹ chỉ can dự vào một bang duy nhất là Florida.
Tuy nhiên, cuộc bầu cử năm 2020 rất khác biệt. Biden được cho là đă giành chiến thắng tại nhiều bang chiến trường quan trọng và Ṭa án Tối cao Mỹ sẽ rất ngần ngại can dự. Điều đó đặt ra rào cản rất lớn cho Trump và các luật sư của ông: Họ sẽ phải đưa ra bằng chứng rơ ràng về những gian lận có thể thay đổi kết quả bầu cử tại các bang nói trên.
*VietBF@sưu tập
