Cơn ác mộng của châu Âu trước cuộc tái ngộ Trump-Zelensky tại Nhà Trắng

[TinNhanh247]

Lãnh đạo nhiều nước châu Âu sẽ đồng hành cùng Tổng thống Volodymyr Zelensky trong một cuộc gặp được coi là chưa từng có tiền lệ với người đồng cấp Mỹ Donald Trump, trước nỗi lo ngại rằng nếu để ông đơn độc, một thảm họa ngoại giao khác có thể xảy ra tại Nhà Trắng.

Hôm 17/8, Thủ tướng Anh Sir Keir Starmer tuyên bố sẽ có mặt tại cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Trump và Tổng thống Ukraine Zelensky vào ngày 18/8 ở Washington, cùng với lãnh đạo Pháp, Đức, Italy, Phần Lan, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Tổng thư ký NATO Mark Rutte.

Sự kiện này diễn ra chỉ hai ngày sau hội nghị thượng đỉnh ở Alaska, nơi ông Trump trải thảm đỏ chào đón Tổng thống Nga, cả theo nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Chính bầu không khí nồng ấm đó, cùng chương trình nghị sự mà ông Trump thúc đẩy đang làm dấy lên nỗi lo ngại rằng, ông sẵn sàng đặt Ukraine vào thế phải nhượng bộ, miễn sao có được một thỏa thuận nhanh chóng.

Ông Trump (phải) và ông Zelensky (trái) tại phòng Bầu dục hồi tháng 2/2025. Ảnh: Reuters

“Kịch bản đáng ngại nhất là ông Trump chấp nhận hoàn toàn nghị trình của ông Putin và buộc Ukraine phải trả giá, chẳng hạn từ bỏ lãnh thổ để đổi lấy hòa bình", Tiến sĩ Neil Melvin, Giám đốc nghiên cứu an ninh quốc tế tại Viện RUSI (Anh), nhận định. Theo ông, viễn cảnh châu Âu lo ngại nhất chính là Ukraine bị ép phải chấp nhận một thỏa thuận không công bằng.

Trong bối cảnh ấy, nỗi lo rằng một mình ông Zelensky sẽ khó xoay chuyển được lập trường của ông Trump Trump đang lan rộng ở Washington.

Ông Mykola Bieliskov, chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia Ukraine, nhận định: “Các lãnh đạo châu Âu hiểu rõ rằng tiếng nói của một mình ông Zelensky khó tạo được sức nặng, nhất là khi tín hiệu từ Alaska không mấy lạc quan. Giờ tất cả đều đặt cược vào mức độ đoàn kết của châu Âu và việc ông Trump có coi trọng quan hệ xuyên Đại Tây Dương hay không".

"Tuy nhiên, vấn đề ở đây là ông Trump thường xuyên dao động", chuyên gia này nói thêm.

Một phần lo ngại của các nhà lãnh đạo châu Âu xuất phát từ ký ức về lần gặp gần nhất giữa ông Trump và ông Zelensky, khi cả hai sa vào tranh cãi căng thẳng. Ông chủ Nhà Trắng thậm chí còn cho rằng mình bị “xúc phạm” chỉ vì ông Zelensky không mặc vest trong buổi gặp.

Tình thế của Tổng thống Zelensky càng mong manh hơn khi đặt cạnh nhà lãnh đạo Nga -người rời thượng đỉnh Alaska với niềm tin khác hẳn. Ông Putin dường như tin rằng thời gian đứng về phía Nga và việc ông Trump tỏ ra chấp nhận gần như vô điều kiện lập trường của mình, đối xử với mình như một đối tác ngang hàng, càng củng cố niềm tin đó.

“Ông Putin rời hội nghị với sự tự tin, bởi ông đã đạt được đúng điều mà phương Tây lo ngại nhất: Ông Trump dường như đang ngả theo lập trường của Nga”, ông Melvin nói.

Theo nhận định của Tiến sĩ Melvin, việc có quá nhiều lãnh đạo phương Tây cùng xuất hiện tại Washington trong một không gian vốn mang tính biểu tượng như Nhà Trắng có thể tạo nên một áp lực chính trị kép. Một mặt, nó cho thấy sự đoàn kết công khai của châu Âu đối với Ukraine, nhưng mặt khác lại dễ khiến cuộc gặp mất đi sự tập trung, biến thành một “sân khấu” nơi mỗi quốc gia tìm cách khẳng định lợi ích và lập trường riêng của mình.

Cũng theo chuyên gia này, rủi ro còn nằm ở việc châu Âu thiếu một tiếng nói thống nhất. Khi nhiều lãnh đạo cùng hiện diện, mỗi người mang theo một ưu tiên khác nhau, từ lập trường cứng rắn của Phần Lan, toan tính cân bằng của Đức và Pháp, đến tham vọng định vị lại vai trò toàn cầu của Anh dưới thời Thủ tướng Starmer, thông điệp gửi tới ông Trump có nguy cơ bị phân tán. Nếu không có sự phối hợp chặt chẽ, những gì đáng lẽ phải thể hiện sự đoàn kết lại dễ trở thành đòn bẩy cho sự chia rẽ.

Tuy nhiên, ông Melvin cảnh báo rủi ro lớn hơn lại đến từ yếu tố con người. Việc có quá nhiều tiếng nói cùng lúc dễ đẩy Tổng thống Trump vào trạng thái phòng thủ, thậm chí khiến ông phản ứng ngược. Một phát biểu không đúng lúc, một ngôn từ vô tình gây kích động, thậm chí chỉ là một cử chỉ ngoại giao vụng về, cũng có thể khiến ông thay đổi thái độ tức thì. Điều này lý giải vì sao ông Melvin nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sắp xếp thứ tự phát biểu và điều phối thông điệp: bởi chỉ cần một chi tiết nhỏ sai lệch, cục diện toàn bộ cuộc gặp có thể bị phá vỡ.

"Nếu thiếu đi sự chuẩn bị kỹ lưỡng, nói không chừng cuộc gặp này sẽ đi vào vết xe đổ giống như hồi tháng 2 vừa qua", ông Melvin nói.