Một thông báo lúc khuya: “Pause DV1 ngay lập tức”
Một chương trình vốn được xem như “cánh cửa đặc biệt” để vào Mỹ bỗng chốc bị kéo phanh.
Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS) vừa tuyên bố ý định tạm dừng một chương trình visa nhằm tiếp nhận một số đối tượng nhập cư vào Hoa Kỳ. Nhưng điều khiến dư luận chú ý nhất là: thông báo này đến ngay sau khi nghi phạm vụ nổ súng tại Đại học Brown được xác định là thường trú nhân (green-card holder), và đã nhập cư vào Mỹ thông qua chính chương trình đó.
Bộ trưởng DHS Kristi Noem viết rằng theo chỉ đạo của Tổng thống Donald Trump, bà lập tức yêu cầu USCIS “pause” chương trình DV1, với lập luận nhằm bảo đảm “không còn người Mỹ nào bị hại” bởi một chương trình mà bà gọi là “tai hại”.
Nhưng ngay cả khi câu chữ rất mạnh, phạm vi “pause” đến đâu vẫn còn mờ: dừng toàn bộ hay chỉ dừng một phần trong quy trình?
Vụ Brown – MIT: nghi phạm là ai, và vì sao kéo theo quyết định này?
Nghi phạm được nêu tên là Claudio Neves Valente, 48 tuổi, quốc tịch Bồ Đào Nha, từng là cựu sinh viên của Brown. Theo các tường thuật, ông ta bị cáo buộc liên quan vụ xả súng tại Brown vào thứ Bảy 13/12/2025, và còn bị nghi sát hại một giáo sư MIT vào thứ Hai 15/12/2025.
Đến tối thứ Năm 18/12/2025, Valente được phát hiện đã tử vong. Động cơ của chuỗi sự việc vẫn chưa rõ ràng, nhưng “đường đi” nhập cư của nghi phạm lại trở thành tâm điểm chính trị.
Theo DHS, Valente đến Mỹ năm 2017 theo diện DV1 và sau đó nhận thẻ xanh.
DV Lottery là gì: “xổ số thẻ xanh” nhưng không phải ai trúng cũng được đi
Chương trình Diversity Visa (thường được gọi là “DV Lottery”) do Bộ Ngoại giao Mỹ vận hành, nhắm tới người đến từ những quốc gia có tỷ lệ nhập cư vào Mỹ thấp theo công thức của chính phủ.
Mỗi năm, luật cho phép cấp tối đa khoảng 55.000 visa định cư theo diện này. Người trúng chọn ngẫu nhiên vẫn phải vượt qua các bước bắt buộc: điều kiện học vấn/kinh nghiệm nghề nghiệp, hồ sơ giấy tờ, phỏng vấn, khám sức khỏe, và các lớp kiểm tra an ninh – tức không phải “bốc thăm là xong”.
Một điểm quan trọng: người nhận visa DV khi nhập cảnh sẽ được cấp quy chế thường trú nhân. Và nếu người trúng DV đã ở sẵn trong nước Mỹ hợp pháp, họ có thể làm thủ tục điều chỉnh tình trạng để lên thẻ xanh thông qua USCIS.
“Ai có quyền dừng?” – vì sao thông báo khiến người ta bối rối
Điểm gây tranh luận nằm ở chỗ: Bộ Ngoại giao mới là nơi “cầm trịch” phần lớn chương trình DV (từ khâu mở đăng ký, bốc chọn, cấp visa định cư ở lãnh sự quán). Trong khi đó, DHS/USCIS giữ vai trò quan trọng ở phần thẻ xanh và điều chỉnh tình trạng trong nội địa Mỹ.
Vì vậy, khi Bộ trưởng DHS nói “pause DV1”, câu hỏi bật ra ngay: đây là dừng toàn bộ chương trình, hay chủ yếu là dừng các thủ tục thuộc USCIS (như điều chỉnh tình trạng và cấp thẻ xanh nội địa cho nhóm DV)? Phía Bộ Ngoại giao cũng ra tuyên bố theo hướng “đứng cùng DHS” và nói đang phối hợp biện pháp để bảo vệ an ninh nước Mỹ, nhưng chi tiết kỹ thuật vẫn chưa được giải thích trọn vẹn.
Nói cách khác, cánh cửa DV có thể đang bị kéo lại – nhưng kéo đến mức nào, kéo trong bao lâu, hiện vẫn là dấu chấm hỏi.
Trump đã muốn “xóa sổ” DV Lottery từ lâu
Với ông Trump, DV Lottery không phải mục tiêu mới. Từ nhiệm kỳ đầu, ông đã nhiều lần công kích chương trình này sau những vụ việc gây chấn động trong nước. Khi đó, ông ủng hộ nỗ lực của phe Cộng hòa nhằm loại bỏ DV Lottery và thu hẹp một số diện thẻ xanh theo bảo lãnh gia đình, thay bằng mô hình kiểu “tính điểm”, ưu tiên người có trình độ cao, kỹ năng cao, tiếng Anh tốt.
Và lần này, chính quyền của ông đang dùng một thảm kịch mới để đẩy nhanh điều mà họ cho là “vá lỗ hổng” trong hệ thống nhập cư.
DV1 chỉ là một mảnh ghép: chiến dịch siết nhập cư đang mở rộng
Động thái “pause DV1” không đứng một mình.
Trong những tuần gần đây, chính quyền Trump liên tục đẩy mạnh một loạt biện pháp thắt chặt sau các vụ việc an ninh nội địa, bao gồm tăng kiểm tra hồ sơ, rà soát nhóm thường trú nhân liên quan các “quốc gia đáng quan ngại”, và có giai đoạn dừng xử lý một số quyết định tị nạn.
Song song đó, một tuyên bố tổng thống cũng vừa mở rộng danh sách các quốc gia bị hạn chế nhập cảnh lên 39 nước, gồm các mức “cấm toàn phần” hoặc “hạn chế một phần”, với lý do thiếu hụt trong sàng lọc, thẩm tra, và chia sẻ thông tin.
Bức tranh tổng thể hiện ra rất rõ: chính quyền đang chuyển sang một trạng thái “siết rộng”, nơi cả nhập cư hợp pháp lẫn các quy trình nhân đạo đều bị đặt dưới kính hiển vi.
Những vụ gây tranh cãi: thẩm phán bị kết tội, nữ sinh bị trục xuất giữa mùa lễ
Không khí thắt chặt còn thể hiện qua các vụ việc gây chấn động dư luận.
Tại Wisconsin, thẩm phán tòa hạt Milwaukee Hannah Dugan bị đưa ra tòa liên bang với cáo buộc cản trở và che giấu khi bị cho là đã giúp một di dân né tránh đặc vụ liên bang tại tòa án. Vụ án trở thành tâm điểm chính trị: phe ủng hộ xem đây là “thượng tôn pháp luật”, phe chỉ trích cho rằng chính quyền đang “làm gương” để tạo hiệu ứng răn đe đối với hệ thống tư pháp.
Ở Massachusetts, một trường hợp khác gây phẫn nộ là câu chuyện của Any Lucia Lopez Belloza, nữ sinh 19 tuổi của Babson College. Cô bị bắt tại sân bay Boston khi chuẩn bị bay về thăm gia đình dịp Lễ Tạ Ơn, rồi bị đưa đi giam giữ và trục xuất về Honduras chỉ trong khoảng hai ngày, trong khi phía luật sư nói có lệnh tòa liên bang yêu cầu không được chuyển cô ra khỏi bang hoặc ra khỏi nước Mỹ. DHS phản hồi rằng cô “đã được đảm bảo đầy đủ thủ tục” và việc trục xuất là hợp lệ.
Những câu chuyện như vậy khiến bầu không khí xã hội trở nên căng: không chỉ “vào được hay không”, mà còn là “ai có thể yên tâm rằng mình không bị cuốn khỏi cuộc sống đang xây dựng”.
Điều người nhập cư lo nhất: sự bất định
Nếu DV Lottery thật sự bị treo, nhóm chịu tác động ngay sẽ là những người đã trúng chọn và đang trong giai đoạn nộp hồ sơ, chờ lịch phỏng vấn, hoặc chờ USCIS điều chỉnh tình trạng.
DV vốn đã là một cuộc đua với thời gian: mỗi khóa có khung hạn theo năm tài khóa, trễ là “hết suất”. Khi chính sách đổi đột ngột, thứ mất trước tiên không phải chỉ là cơ hội, mà là cảm giác chắc chắn — thứ mà người nhập cư luôn phải đánh đổi rất nhiều mới có được.
Một nước Mỹ đang đổi nhịp: từ “mở cửa có điều kiện” sang “đóng van theo sự kiện”
Từ một vụ nổ súng, một chương trình visa định cư bị “pause”. Từ một vụ án an ninh, danh sách hạn chế nhập cảnh phình lên. Từ một cuộc bố ráp, một thẩm phán bị đưa ra vành móng ngựa. Từ một chuyến bay về thăm nhà, một nữ sinh bị đưa lên máy bay trục xuất.
Những mảnh ghép ấy có thể khác nhau, nhưng cùng kéo về một hướng: nước Mỹ dưới thời Trump đang ưu tiên “siết chặt để phòng rủi ro”, và sẵn sàng đẩy cả hệ thống nhập cư vào trạng thái co lại sau mỗi cú sốc trong nước.
Câu hỏi còn lại chỉ là: “pause” này sẽ là một đoạn ngắt tạm thời, hay là tiếng khóa cửa cho một kỷ nguyên mới?
