|
Việc đàm phán về các đảm bảo an ninh cho Ukraine đă đạt được tiến triển nhất định giữa bối cảnh Nga tuyên bố sẵn sàng cho một giải pháp ḥa b́nh nhưng sẽ không nhượng bộ các “lằn ranh đỏ”, đặc biệt về vấn đề lănh thổ.
T́nh báo Mỹ chỉ ra mục tiêu của Tổng thống Putin và phản ứng của Nga
Các báo cáo t́nh báo của Mỹ tiếp tục cáo buộc rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin chưa từ bỏ mục tiêu kiểm soát toàn bộ Ukraine và giành lại những phần lănh thổ ở châu Âu từng thuộc Liên Xô cũ, 6 nguồn thạo tin về t́nh báo Mỹ cho hay.Những báo cáo này vẽ nên một bức tranh hoàn toàn khác so với đánh giá của Tổng thống Mỹ Donald Trump và các nhà đàm phán ḥa b́nh Ukraine trong đội ngũ của ông, những người cho rằng Tổng thống Putin muốn kết thúc xung đột. Theo một trong các nguồn tin, báo cáo mới nhất được lập vào cuối tháng 9.
Các đánh giá t́nh báo này cũng bác bỏ tuyên bố của nhà lănh đạo Nga rằng ông không phải là mối đe dọa đối với châu Âu.
Theo các nguồn tin, những kết luận của Mỹ không thay đổi kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt và nh́n chung lập trường này phù hợp với quan điểm của các nhà lănh đạo châu Âu cũng như các cơ quan t́nh báo rằng, Moscow có tham vọng kiểm soát toàn bộ Ukraine và các vùng lănh thổ của những quốc gia thuộc khối Liên Xô cũ, bao gồm cả các nước thành viên NATO.
“Thông tin t́nh báo cho thấy ông Putin muốn nhiều hơn. Châu Âu tin chắc điều đó. Các nước Baltic th́ cho rằng họ sẽ là mục tiêu đầu tiên", Nghị sĩ Mike Quigley, thành viên đảng Dân chủ của Ủy ban T́nh báo Hạ viện Mỹ nói với Reuters.
Hiện Nga kiểm soát khoảng 20% lănh thổ Ukraine, bao gồm phần lớn hai tỉnh Lugansk và Donetsk – khu vực trung tâm công nghiệp của vùng Donbass, cùng một số phần của các tỉnh Zaporizhzhia, Kherson và Bán đảo Crimea chiến lược trên Biển Đen.
Nga đă tuyên bố sáp nhập Crimea và toàn bộ bốn tỉnh trên. Theo 2 nguồn thạo tin, Tổng thống Trump đang gây sức ép buộc Kiev rút khỏi khu vực mà họ vẫn kiểm soát ở tỉnh Donetsk như một phần của đề xuất thỏa thuận ḥa b́nh – yêu cầu mà Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng như đa số người dân Ukraine phản đối.
“Đội ngũ của Tổng thống đă đạt được những tiến triển rất lớn trong nỗ lực chấm dứt xung đột”, một quan chức Nhà Trắng nói, đồng thời cho biết ông Trump đă tuyên bố rằng một thỏa thuận ḥa b́nh “đang ở gần hơn bao giờ hết”, nhưng không đề cập đến các báo cáo t́nh báo.
Trong một bài đăng trên mạng xă hội X hôm 20/12, Giám đốc T́nh báo Quốc gia Mỹ Tulsi Gabbard cho biết các sĩ quan t́nh báo đă báo cáo với các nghị sĩ rằng: “Nga t́m cách tránh một cuộc chiến lớn hơn với châu Âu” và những ǵ quân đội Nga thể hiện tại Ukraine cho thấy nước này hiện không đủ khả năng kiểm soát “toàn bộ Ukraine, chứ chưa nói đến châu Âu”.
Ngày 22/12, Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói rằng Moscow không rơ mức độ đáng tin cậy của các nguồn tin mà Reuters dẫn, song nếu có báo cáo như vậy th́ các kết luận của t́nh báo Mỹ là sai.
“Điều này hoàn toàn không đúng", ông Peskov nói về đánh giá t́nh báo nói trên.
Văn pḥng Giám đốc T́nh báo Quốc gia Mỹ và Cơ quan T́nh báo Trung ương (CIA) hiện chưa đưa ra phản hồi trước các đề nghị b́nh luận.
Tiến triển trong các đảm bảo an ninh cho Ukraine
Trong nhiều tuần qua, các nhà đàm phán của Tổng thống Trump gồm Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff và con rể ông Trump - Jared Kushner đă tiến hành thương lượng kế hoạch ḥa b́nh 20 điểm với các quan chức Ukraine, Nga và châu Âu.
Mặc dù các quan chức Mỹ cho biết đă đạt được một số tiến triển, song những khác biệt lớn vẫn tồn tại, đặc biệt liên quan đến vấn đề lănh thổ.
Theo một quan chức Nhà Trắng, ông Kushner và ông Witkoff đă gặp các nhà đàm phán Ukraine tại Miami vào ngày 19/12 và dự kiến sẽ tiến hành các cuộc trao đổi với đại diện Nga vào cuối tuần này.
Các nhà đàm phán Mỹ, Ukraine và châu Âu đă đạt được sự đồng thuận rộng răi trong các cuộc thảo luận tại Berlin hôm 22/12 về những bảo đảm an ninh vững chắc cho Ukraine do Mỹ hậu thuẫn nhằm ngăn chặn khả năng Nga tấn công trong tương lai, 4 nhà ngoại giao châu Âu và hai nguồn thạo tin cho hay.
Một nguồn tin và một nhà ngoại giao cho biết các bảo đảm này phụ thuộc vào việc Tổng thống Volodymyr Zelensky có đồng ư nhượng bộ lănh thổ cho Nga hay không. Tuy nhiên, các nhà ngoại giao khác khẳng định thực tế không phải như vậy và cho biết các phương án thay thế vẫn đang được xem xét, trong bối cảnh ông Zelensky đă loại trừ khả năng nhượng bộ lănh thổ.
Theo các nhà ngoại giao, các bảo đảm an ninh, dự kiến có hiệu lực sau khi thỏa thuận ḥa b́nh được kư kết, bao gồm việc triển khai một lực lượng an ninh chủ yếu là của các nước châu Âu tại các quốc gia láng giềng và tại Ukraine, nhưng ở khu vực cách xa tiền tuyến, nhằm hỗ trợ đẩy lùi mọi cuộc tấn công trong tương lai từ Nga.
Theo một nguồn tin, quy mô quân đội Ukraine sẽ bị giới hạn ở mức 800.000 binh lính. Tuy nhiên, một số nhà ngoại giao cho biết Nga muốn áp đặt mức trần thấp hơn và phía Mỹ sẵn sàng xem xét khả năng này.
Các nhà ngoại giao tiết lộ, Mỹ sẽ cung cấp hỗ trợ t́nh báo và các h́nh thức hỗ trợ khác, đồng thời việc đảm bảo này sẽ được Thượng viện Mỹ phê chuẩn. Theo 2 nguồn thạo tin, kế hoạch của Washington c̣n bao gồm việc triển khai các hoạt động tuần tra trên không do Mỹ hậu thuẫn trên không phận Ukraine.
Phát biểu hôm 18/12, Tổng thống Zelensky tỏ ra thận trọng trước các đề xuất trên, cho rằng: “Vẫn c̣n một câu hỏi mà tôi chưa thể có câu trả lời: Đó là những bảo đảm an ninh này thực sự sẽ làm được ǵ?”
Trong khi đó, vẫn c̣n nhiều hoài nghi về việc liệu Tổng thống Putin có chấp thuận các bảo đảm như vậy hay không, khi ông nhiều lần bác bỏ khả năng triển khai binh lính nước ngoài tại Ukraine.
Nga kiên định với các yêu cầu về lănh thổ
Trước đó, trong cuộc họp báo cuối năm hôm 19/12, Tổng thống Putin tái khẳng định Moscow sẵn sàng cho một giải pháp ḥa b́nh nhằm giải quyết “những nguyên nhân gốc rễ” của xung đột, ám chỉ các điều kiện cứng rắn của Điện Kremlin để đạt được thỏa thuận. Ông cho biết các điều kiện của Nga phải được đáp ứng, trong bối cảnh lực lượng Nga đă giành quyền kiểm soát thêm 6.000 km2 trong năm nay.
Nga muốn kiểm soát toàn bộ 4 khu vực ở Ukraine mà nước này tuyên bố sáp nhập cùng với Bán đảo Crimea. Ông cũng yêu cầu Ukraine rút khỏi một số khu vực ở miền Đông mà quân đội Nga chưa chiếm được. Kiev đă công khai bác bỏ toàn bộ các yêu cầu trên.
Điện Kremlin cũng yêu cầu Ukraine từ bỏ nỗ lực gia nhập NATO và cảnh báo sẽ không chấp nhận việc triển khai bất kỳ lực lượng nào từ các nước thành viên NATO. Ông Putin cũng nhiều lần tuyên bố Kiev phải hạn chế quy mô quân đội và trao quy chế chính thức cho tiếng Nga - những yêu cầu được ông đưa ra ngay từ những ngày đầu xung đột.
Về nguy cơ chiến tranh với châu Âu, Tổng thống Putin cho biết, Nga sẽ không có chiến dịch quân sự mới nào nếu được đối xử bằng sự tôn trọng.
“Liệu sẽ có những chiến dịch quân sự đặc biệt mới hay không? Sẽ không có, nếu các bạn đối xử với chúng tôi bằng sự tôn trọng và tôn trọng lợi ích của chúng tôi, giống như cách chúng tôi luôn cố gắng tôn trọng các bạn”, ông Putin nói.
Nhà lănh đạo Nga cũng khẳng định, người dân Nga hiện nay tha thiết mong muốn sống trong ḥa b́nh, không c̣n cảnh xung đột vũ trang trong năm mới 2026.
“Chúng tôi cũng rất mong muốn được sống trong ḥa b́nh vào năm tới, không có bất kỳ xung đột quân sự nào. Và tôi xin nhắc lại, chúng tôi thực sự muốn giải quyết mọi vấn đề gây tranh căi thông qua đàm phán. Tất nhiên và tôi nghĩ quư vị sẽ đồng ư, chúng ta cần loại bỏ những nguyên nhân gốc rễ của xung đột để không có điều tương tự xảy ra lần nữa, để ḥa b́nh được lâu dài, mạnh mẽ và bền vững”.
Hiện chưa rơ các quan chức Mỹ đă phản ứng như thế nào trước các yêu cầu của ông Putin. Trước đó, ông Witkoff từng cho rằng Nga có quyền tuyên bố chủ quyền đối với 4 tỉnh mà Moscow tuyên bố sáp nhập và Bán đảo Crimea.
|
|
