Ngày 14/4, Amanda Nguyễn – nhà hoạt động xă hội và nhà nghiên cứu khoa học về du hành vũ trụ - đă hoàn thành chuyến bay vào vũ trụ và trở thành người phụ nữ gốc Việt đầu tiên làm được điều này.
Ảnh: Amanda Nguyễn bước ra khỏi khoang tàu vũ trụ. Nguồn: Blue Origin
Amanda Nguyễn (34 tuổi) bước ra khỏi khoang tàu vũ trụ giữa sa mạc Tây Texas, đặt tay lên ngực, rồi đấm thật mạnh lên trời trong niềm hân hoan vui sướng. Cô vừa bay qua ranh giới Kármán - ranh giới giữa bầu khí quyển Trái Đất và không gian vũ trụ — với tư cách là thành viên phi hành đoàn Blue Origin.
Một trong những khoảnh khắc gây xúc động là khi Amanda Nguyễn nói "Xin chào Việt Nam". Gương mặt cô ngập tràn cảm xúc. Đoạn video này nhanh chóng lan truyền trên mạng xă hội, thu hút hàng ngh́n lượt yêu thích và b́nh luận từ người Việt khắp nơi.
"Rưng rưng nước mắt khi nghe Amanda nói lời chào bằng tiếng Việt," một tài khoản để lại b́nh luận. Nhiều người gọi đây là "khoảnh khắc tự hào".
Đây cũng là cột mốc đánh dấu Amanda thực hiện được lời hứa tuổi trẻ của ḿnh, chính là giấc mơ vũ trụ cô đă phải gác lại suốt một thập kỷ để đấu tranh cho quyền của nạn nhân bị tấn công t́nh dục.
Từ giấc mơ vũ trụ đến đấu tranh v́ công lư
Amanda Nguyễn là sinh viên ngành vật lư thiên văn học tại Đại học Harvard, từng làm việc trong chương tŕnh Sứ mệnh tàu con thoi cuối cùng của NASA và đóng góp vào dự án kính thiên văn Kepler. Ưóc mơ của cô là được làm việc tại NASA hoặc CIA.
Tuy nhiên, năm 2013, vào năm cuối đại học, Amanda đă bị cưỡng hiếp tại một buổi tiệc sinh viên. Amanda không chỉ phải đối mặt với cú sốc tâm lư mà c̣n gặp rắc rối khi đệ đơn kiện đ̣i lại công bằng cho bản thân. Cô phát hiện ra những lỗ hổng lớn trong hệ thống pháp lư dành cho nạn nhân bị bạo lực t́nh dục tại Mỹ.
Sau đó, Amanda quyết định tạm gác ước mơ theo đuổi khoa học để dấn thân vào hành tŕnh đấu tranh cho quyền của các nạn nhân t́nh dục, lấy chính câu chuyện của ḿnh làm sức mạnh lan tỏa.
Amanda Nguyễn được biết đến là người sáng lập phong trào Rise và thúc đẩy Đạo luật về quyền của nạn nhân bị tấn công t́nh dục. Ngoài ra, cô cũng đóng vai tṛ quan trọng trong việc thúc đẩy phong trào Stop Asian Hate.
Nhờ những nỗ lực không ngừng nghỉ, Amanda từng được đề cử Giải Nobel Ḥa b́nh năm 2019 và được tạp chí Time vinh danh là một trong những người phụ nữ của năm 2022. Năm 2025, Amanda xuất bản cuốn sách Saving Five: A Memoir of Hope, kể lại câu chuyện và hành tŕnh đấu tranh giành công lư của cô.
Trở lại với giấc mơ tuổi trẻ
Sau một thập kỷ cống hiến cho các hoạt động xă hội, Amanda quyết định quay lại với ước mơ ban đầu của cô. Amanda là một trong những thành viên phi hành đoàn trong chuyến bay vào vũ trụ của Blue Origin – công ty hàng không vũ trụ do Jeff Bezos sáng lập.
Chuyến bay này đánh dấu lần đầu tiên trong 60 năm, một tàu vũ trụ không có thành viên nam nào. Phi hành đoàn bao gồm: Amanda Nguyễn, cựu kỹ sư NASA Aisha Bowe, nhà làm phim Kerianne Flynn, nhà báo Gayle King, ngôi sao nhạc pop Katy Perry và nhà báo kiêm tác giả Lauren Sánchez – vị hôn thê của Jeff Bezos.
Sau chuyến bay kéo dài 10 phút 30 giây, Amanda chia sẻ: “Tôi muốn nhắn nhủ với tất cả các nạn nhân: các bạn có thể chữa lành. Dù giấc mơ tưởng chừng như viển vông – như bay vào vũ trụ – bạn vẫn có thể biến nó thành hiện thực.”
Trên tàu, Amanda mang theo một món đồ đặc biệt để đánh dấu khoảnh khắc bước vào trạng thái không trọng lực – một tờ giấy ghi lời hứa gửi chính ḿnh: nếu phải tạm gác giấc mơ phi hành gia để đấu tranh cho công lư, “một ngày nào đó tôi sẽ trở lại”.
Một món đồ khác mà Amanda đắn đo rất lâu trước khi quyết định mang theo là chiếc ṿng tay bệnh viện mà cô nhận được khi thực hiện xét nghiệm sau vụ tấn công t́nh dục. “Cuối cùng tôi đă mang nó theo,” cô nói. “Hôm nay tôi đă đưa người con gái ấy ra khỏi bóng tối".
Trong suốt hành tŕnh, Amanda cũng thực hiện một số thí nghiệm, bao gồm thử nghiệm chất liệu băng gạc trong môi trường không trọng lực. Cô cho biết công nghệ này có thể ứng dụng vào chăm sóc sức khỏe phụ nữ trong không gian – một bước quan trọng trong việc thiết kế sản phẩm vệ sinh thiết yếu cho nữ phi hành gia.
"Từ trước đến nay, NASA không cho phép phụ nữ trở thành phi hành gia, và một trong những lư do họ nhấn mạnh nhiều nhất là ‘ngày đèn đỏ’”, Amanda nói. "Đó là lư do tại sao tôi làm điều đó".
Ngoài thí nghiệm băng gạc, Amanda c̣n mang theo các vật liệu thông minh phục vụ thiết kế thế hệ đồ bảo hộ vũ trụ mới, cùng một miếng dán siêu âm có thể đeo – sản phẩm do các nhà nghiên cứu tại MIT phát triển, nơi Amanda từng làm việc.
Trước chuyến bay, Amanda chia sẻ rằng năm 2013, cô từng muốn “tŕ hoăn công lư” để giữ ǵn hồ sơ lư lịch sạch sẽ cho mục tiêu sự nghiệp vũ trụ. Cô lo ngại việc có liên quan đến một vụ kiện sẽ ảnh hưởng đến cơ hội nghề nghiệp. Điều đó từng khiến cô suưt để bằng chứng bị tấn công t́nh dục của ḿnh bị tiêu hủy sau 6 tháng. Tuy nhiên, sau đó Amanda đă chọn dũng cảm đứng lên v́ bản thân cô và các nạn nhân.
Giờ đây, khi đă hoàn thành cả hai mục tiêu – khoa học và công lư – Amanda hy vọng câu chuyện của ḿnh sẽ truyền cảm hứng cho những ai đă và đang mông lung giữa ngă ba đường.
Amanda Nguyễn đă để lại lời nhắn trên món đồ đánh dấu trạng thái không trọng lực: “Không bao giờ bỏ cuộc.”
VietBF@ sưu tập
