Nước Anh đang bước vào các tuần khủng hoảng vì làn sóng biểu tình phản đối dầu – Just Stop Oil – đã “ra quân ngày thứ tư liên tiếp”, làm tắc nghẽn giao thông trên tuyến đường vành đai London tính đến ngày 10/11/2022, trong lúc lãnh đạo Anh và quốc tế tụ về Sharm El Sheikh, Ai Cập để dự họp COP27 (06-18/11) cố tìm giải pháp chống biến đổi khí hậu cho toàn cầu.
Y tá, hộ lý Anh sẽ đình công vào cuối năm nay
Cơn bão giá thực phẩm, chất đốt và lạm phát đã đổ ập xuống London và các vùng thuộc Vương quốc Anh.
Tính đến ngày 10/11/2022, nhóm biểu tình phản đối dầu – Just Stop Oil – đã “ra quân ngày thứ tư liên tiếp”, làm tắc nghẽn giao thông trên tuyến đường vành đai London.
Chiến thuật của họ – như một bài của do cư dân vùng Kent, Nguyễn Giang viết trong một bài hôm trước trên BBC News Tiếng Việt - là chặn xa lộ, để nêu thông điệp buộc chính phủ bỏ khai thác dầu, chuyển sang năng lượng xanh, sạch.
Cách đấu tranh này bị cho là "rủi ro cao" và đúng là như thế.
Hôm 09/11, trên xa lộ M25 đã xảy ra tai nạn làm một cảnh sát Anh bị thương khi xe mô-tô của ông bị hai xe tải, vì tránh điểm chặn của nhóm đấu tranh, tông vào.
Sẽ chỉ còn là vấn đề thời gian khi ai đó thiệt mạng nếu các vụ chặn xa lộ cao tốc còn tiếp diễn, một số tờ báo lên tiếng.
Cùng ngày 10/11, toàn bộ hệ thống xe điện ngầm (Tube – do Transport for London – TfL quản lý) đình công, đóng cửa các ga.
Đây là lần thứ sáu trong năm nay TfL không thuyết phục được nhân viên mạng lưới Tube chấp nhận thỏa thuận tăng lương, dù nhiều người dân cho rằng ngành này đã được ưu tiên đáng kể.
Mới tuần trước, vào thứ Bảy, nhiều tuyến hỏa xa trên toàn Vương quốc Anh đã lên lịch đình công nhưng rồi hoãn lại vì chủ lao động nhượng bộ trong đàm phán về lương.
Nhưng các tuyến hỏa xa tại xứ Anh, Wales, Scotland...sẽ còn đình công dài dài từ nay tới cuối năm.
Danh sách các ngành nghề ở Anh bỏ phiếu ủng hộ đình công
Một mùa đông khó khăn đang chờ dân Anh, khi mà y tá hộ lý toàn quốc vừa tuyên bố sẽ đình công dịp cuối năm 2022, cũng để đòi tăng lương.
Còn ngay tháng 11 này, trên 70 nghìn giảng viên đại học, nhân viên các trường đại học, cao đẳng sẽ đình công đòi tăng tiền công nhật và chế độ đãi ngộ. Cụ thể, họ sẽ khiến 150 đại học nghỉ trong các ngày 24, 25 và 30 tháng 11, theo Liên hiệp các đại học (University and College Union - UCU) cho biết hôm 09/11.
Ở Scotland, giáo viên trung học, tiểu học vừa đồng ý sẽ đình công vào một thời điểm chưa xác định để buộc chính quyền tăng lương hơn mức đề xuất, chỉ có 5%, theo Viện Educational Institute of Scotland (EIS).
Tin mới nhất từ “mặt trận lương bổng” là cả khu vực công chức, các bộ thuộc chính phủ và cơ quan biên phòng cũng sẽ đình công...vào lúc nào đó.
Ước tính 100 nghìn cômg chức thuộc 214 cơ quan, cục vụ viện, các bộ của chính phủ Anh sẽ đình công, theo nghiệp đoàn của họ (The Public and Commercial Services union) cho biết trưa 10/11.
Bộ Nội vụ và Bộ Lao động & Hưu bổng thuộc nhóm đã đồng ý đình công.
Các trung tâm tìm việc làm cho dân (Job Centres), văn phòng hộ chiếu và cả Cục Biên phòng sẽ “bỏ việc trong ngày” – walk-out, theo các báo trong ngày.
Ai sẽ trông coi biên giới trên bộ, trên biểu, ai sẽ đóng dấu vào hộ chiếu người nhập cảnh vào những hôm đó? Không ai biết.
Làm công chức ở Anh thì lương không cao hơn khu vực tư, nhưng có việc làm ổn định, theo các “định nghĩa cũ”.
Còn gần đây, khu vực công, gồm cả đài BBC (public broadcasting) đều thiếu ngân khoản trầm trọng và bị cắt giảm ngân sách.
Riêng các bộ ngành thuộc chính phủ Anh đã bị thủ tướng nhiệm kỳ trước, Boris Johnson dọa cắt 91 nghìn vị trí công việc, để tiết kiệm chi tiêu công. Điều nay gây ra phản ứng mạnh từ các công chức, và tuần qua, tân thủ tướng Rishi Sunak bỏ kế hoạch sa thải hàng loạt đó.
Tuy thế, ông Sunak và Bộ Tài chính nói họ sẽ không thể bỏ hẳn các cách cắt giảm chi tiêu khác, và công chức Anh sẽ phải chấp nhận việc “đóng băng lương”.
May ra thì họ được tiền bù giá vào lương dưới mức lạm phát nay đã lên quá 10%.
Ngành bưu điện thì đã tuyên bố đình công, không phải lần đầu tiên.
Giới luật sư, bác sĩ và cả công nhân dọn rác đều đã đình công hoặc sẽ còn đình công.
Cảnh sát hạt Essex xử lý giao thông bị tắc nghẽn do nhóm Just Stop Oil chặn xa lộ vành đai London, M25
Ngay từ cuối hè 2022, các báo Anh đã cảnh báo về làn sóng đình công, biểu tình mùa đông này “có thể làm cả nước ngưng trệ”.
Theo từ The Economist, việc đình công của các công ty hỏa xa trên cả nước nghiêm trọng thật, gay go thật nhưng “chưa là gì so với đình công ngành y, ngành giáo dục”.
Vì các hệ quả cho bệnh nhân – trừ khu vực cấp cứu hồi sức vẫn có y tá, hộ lý làm việc – sẽ rất nghiêm trọng. Có thể có ai đó tử vong vì không được chăm sóc.
Còn việc học cứ ngưng liên tục thế này thì các kỳ thi, việc tốt nghiệp sẽ có tác động liên đới tới cả thị trường lao động của năm sau.
Ngày 11/11 này, dự kiến Cục Thống kê Quốc gia sẽ đưa ra số liệu xác nhận Anh Quốc chính thức bước vào suy thoái.
Cuộc khủng hoảng kinh tế và giá sinh hoạt sẽ còn kéo dài, thậm chí dài hơn cả mùa đông 2022/23.
Không ai rõ các cuộc đình công sẽ tăng lên, hay giảm đi, và yêu sách của công nhân viên có được đáp ứng hay không?
Mặt khác, chính phủ Anh đang phải tìm mọi cách bù vào chỗ thâm hụt ngân sách hàng chục tỷ bảng chỉ trong năm nay, nên việc có tiền để thỏa mãn mọi yêu cầu tăng lương trong nhiều ngành nghề của khu vực không thật sự không khả thi.
Một tờ báo kết luận, làn sóng đình công "lớn chưa từng có trong nhiều thập niên" sẽ là thứ mọi người nên quen dần đi.
Ngày đình công của tuyến xe điện ngầm: dân London chờ xe bus
