Trong hành tŕnh vượt biên, Quang đă gặp một người phụ nữ cũng chịu cảnh  "gông cùm" nơi xứ người nên đă quyết tâm giải cứu. Và rồi, chính hành  động đầy t́nh người này đă đưa họ đến với nhau.
Đứa con thơ vắng mẹ
Nằm ẩn ḿnh trong một con ngơ nhỏ thuộc làng Bắc Mă (xă B́nh Dương), căn  nhà nhỏ b́nh yên từ lâu đă là ngôi nhà hạnh phúc của anh Cao Văn Quang  và chị Nguyễn Thị Thủy. Vừa đi làm về, thấy có khách, lau vội những giọt  mồ hôi đầm đ́a trên khuôn mặt đen sạm, anh Quang giăi bày: "Đang vào vụ  nên tương đối bận rộn, mấy hôm nay làm quần quật mà vẫn chưa xong các  chú ạ! Chắc phải hai, ba hôm nữa mới hoàn thành, khi đó sẽ có thời gian  để làm thêm việc khác chứ cứ trông vào việc đồng áng th́ chết đói mất".
Rót chén nước trà mời khách, châm vội điếu thuốc, anh Quang chầm chậm kể  về quăng thời gian mà anh đă phải trải qua. Câu chuyện mà anh kể cho  chúng tôi hệt như những lát cắt trong cuộc đời của một đứa trẻ khi ấy  mới được 10 tuổi đầu. Kư ức buồn ùa về, chốc lát người đàn ông lại đưa  tay lên gạt những giọt nước mắt đang trào ra trên đôi g̣ má.
Sinh ra trong một gia đ́nh có kinh tế tương đối ổn định, bố làm cán bộ  xă, mẹ là một người tần tảo, sớm tối ngược xuôi với những gánh hàng.  Tuổi thơ của Quang cứ êm đềm trôi qua cho đến khi anh được 10 tuổi. Một  buổi sáng mùa đông như thường lệ, mẹ anh dậy sớm bắt xe đi Móng Cái để  lấy hàng. Thế nhưng một ngày rồi hai ngày vẫn không thấy bà trở về. Một  tuần, một tháng rồi đến một năm người mẹ của Quang vẫn không hề có một  chút tin tức. Mọi hy vọng vụt tắt khi gia đ́nh biết tin người mẹ của  Quang đă bị lừa bán sang Trung Quốc. "Thời điểm này, rất nhiều phụ nữ bị  lừa bán sang bên kia biên giới và nó trở thành t́nh trạng nhức nhối ở  nhiều địa phương" - anh Quang tâm sự.
Một thời gian sau, người cha của Quang đă kết hôn với một người phụ nữ  khác với hy vọng người này sẽ là người mẹ thứ hai chăm bẵm cho những đứa  con đang ngày ngày bơ vơ ngóng mẹ. Nhưng điều hy vọng ấy lại một lần  nữa không trở thành hiện thực, chỉ hai năm sau khi lấy vợ lẽ, người cha  của Quang đă bỏ lại những đứa con thơ dại của ḿnh v́ căn bệnh hiểm  nghèo. Sau đó, người mẹ kế v́ không thể kham nổi công việc chăm bẵm mấy  đứa con mà người chồng để lại đă bỏ mấy chị em Quang mà đi. Đang sống  trong cảnh đầy đủ, chị em Quang phải vật lộn mưu sinh. Những bữa cơm độn  sắn, độn khoai luôn thường nhật trong cuộc sống của mấy đứa trẻ mồ côi  này.
Hành tŕnh t́m mẹ trên đất khách, quê người
Mặc dù luôn trong cảnh sống chật vật bữa đói bữa no nhưng ư nguyện t́m  bằng được người mẹ thất lạc nơi đất khách lúc nào cũng thường trực trong  suy nghĩ của Quang. Anh bảo, có những đêm, giật thót ḿnh khi nh́n thấy  mẹ đang bị đày ải trong một trang trại của Trung Quốc. Lại có những lần  anh thảng thốt, toát mồ hôi khi thấy mẹ ḿnh đang bị những gă đàn ông  đánh đập trong một căn nhà hoang vắng... Cứ mỗi giấc mơ như thế, sau khi  tỉnh ngủ, nỗi nhớ, nỗi khát khao phải t́m bằng được mẹ trong anh lại  lớn hơn. Và rồi, một thông tin đă làm Quang sướng đến phát điên khi một  ngày anh biết được, mẹ anh đang sống ở Kiến Tŕ, tỉnh Quảng Đông, Trung  Quốc, nơi cách gia đ́nh anh hàng ngàn cây số.
Không ngần ngại, chàng thiếu niên quyết định t́m đường vượt biên. Do  không biết đường đi, lối lại, không biết tiếng bản địa, Quang lại phải  mất một thời gian dài để t́m hiểu, làm quen và lần t́m manh mối. Cũng v́  thế, anh đă quen một người phụ nữ. Sau khi bày tỏ nguyện vọng của ḿnh,  người phụ nữ đó đă đồng ư cho Quang đi cùng.
Thế nhưng điều mà Quang không ngờ tới đó chính là người phụ nữ đi cùng  anh lúc này lại là một kẻ sống bằng cách lừa những phụ nữ nhẹ dạ cả tin  rồi đem sang nước ngoài để bán. Sở dĩ biết được điều này v́ trên cùng  chuyến tàu anh đă biết được ngoài anh và người đàn bà kia c̣n có hai  người phụ nữ khác. Khi đến Trung Quốc, họ đă bị bán một cách không  thương tiếc cho hai người đàn ông đang đợi sẵn trong một nhà hàng tồi  tàn và ẩm thấp.
Với hai người phụ nữ th́ vậy, c̣n với Quang bọn chúng bắt anh vào một  trang trại để làm, kiếm tiền trả nợ cho chúng. Anh bị bọn chúng bóc lột  một cách thậm tệ chẳng khác ǵ kiếp trâu ngựa. Tiền công th́ hết sức rẻ  mạt, nhưng đâu chỉ có thế, bọn chúng c̣n đánh đập một cách tàn nhẫn mỗi  khi anh làm sai hoặc ốm mệt. Phải mất hơn 3 năm trong cảnh "nô lệ",  Quang mới làm đủ số tiền mà bọn chúng yêu cầu.

Anh Quang với công việc thường nhật của ḿnh.
Có được số tiền mà Quang đưa cho, đến lúc này người phụ nữ kia mới dẫn  anh đến gặp mẹ ḿnh. Gần 10 năm xa cách, anh không thể tin được rằng mẹ  ḿnh lại tàn tạ như một người ở độ tuổi 60, mặc dù thời điểm đó bà mới  hơn 40. Nghe bà kể những năm tháng sống bên xứ người, Quang chỉ biết  đứng lặng với hai con mắt đỏ hoe. "Sau khi bị lừa bán sang Trung Quốc,  mẹ tôi đă phải lấy một người đàn ông ở Kiến Tŕ. Không chịu được cuộc  sống nghiệt ngă, bà đă nhiều lần bỏ trốn. Nhưng v́ không biết đường đi  lối lại, tiền nong lại không có nên bà bị bắt quay trở lại" - anh Quang  nhớ lại.
Đầu năm 1990, khi đang đi làm thuê, t́nh cờ Quang nghe những người địa  phương kể về một nhóm phụ nữ Việt bị lừa bán sang đây và bị đánh đập rất  dă man. Đặc biệt có một người tên là Thủy, do không chịu lấy ông lăo 80  nên cô đă bị bọn chúng hành hạ. Biết được tin này, Quang đă vội chạy  đến nơi cô gái bị giam giữ. Nh́n thấy cảnh này, Quang đă không ḱm nén  được ḷng ḿnh.
Không một phút suy nghĩ, Quang vội về nhà, vét cạn số tiền mà bấy nhiêu  năm anh tích cóp được đem đến để mua cô gái đó với số tiền 3.000 tệ để  giải cứu cho người phụ nữ đáng thương này. Nhưng điều anh không thể ngờ  được rằng, người phụ nữ mà anh giải cứu sau này lại trở thành người bạn  đời của ḿnh.
Kể về chuyện này, anh Quang vẫn không giấu được vẻ thẹn thùng: "Có lẽ là  do đồng cảnh nên tôi và cô ấy đă nên duyên vợ chồng. Đầu tiên tôi mua  cô ấy v́ t́nh thương, nhưng sau đó là một t́nh yêu". Chị Thủy, vợ anh  Quang cũng tâm sự với những giọt nước mắt: "Do nhà nghèo nên tôi không  được đi học, chỉ ở nhà quanh quẩn ruộng vườn. Thế rồi có người rủ sang  Trung Quốc làm việc lại có thu nhập cao nên tôi cũng đánh liều đi theo,  nào ngờ. Cũng may là tôi gặp được anh Quang, nếu không cuộc đời chẳng  biết sẽ đi về đâu".
Ở Trung Quốc một thời gian, hai vợ chồng anh quyết định trở về quê nhà.  Bằng t́nh yêu, họ đă xây dựng một gia đ́nh ấm êm hạnh phúc với 3 đứa con  khôn lớn khỏe mạnh. Hiện tại cháu lớn đă lấy chồng, cháu thứ hai đang  học cấp hai, duy nhất cháu thứ ba đang ở cùng với bà nội bên Trung  Quốc...
CSG