TP - Giám đốc tình báo đối ngoại Mỹ và Nhà Trắng cuối cùng đã xác nhận  một sự thật: chính quyền Barack Obama đang giám sát toàn bộ thế giới.  Làm thế nào mà Mỹ có thể xử lý khối lượng dữ liệu khổng lồ như vậy?
|  | 
| Trung tâm dữ liệu Utah của Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ đang thu thập dữ liệu điện tử của nhiều người khắp thế giới. Ảnh: AP. | 
Ơphía  nam hồ Muối lớn tại bang Utah, đơn vị tình báo đối ngoại của Mỹ tên là  Cơ quan An ninh Quốc gia (NSA) đang giữ một trong những bí mật đắt giá  nhất.
Lưu dữ liệu cả thế giới trong 100 năm tới
Ở phía nam hồ, trên diện tích 100.000 m2 gần doanh trại quân đội  William, NSA đang xây khu nhà rộng lớn để chứa hàng loạt máy tính siêu  nhanh.
Trong dự án trị giá khoảng 2 tỷ USD này, hệ thống máy tính ở đây có khả  năng lưu trữ lượng dữ liệu khổng lồ, tối thiểu là 5 tỷ gigabyte. Chỉ  riêng lượng điện dùng để chạy hệ thống làm mát các máy chủ cũng tiêu tốn  40 triệu USD mỗi năm.
| “Một xã hội càng giám sát, kiểm soát, theo dõi công dân của mình thì xã hội đó càng ít tự do”. Bộ trưởng Tư pháp Đức Sabine Leutheusser-Schnarrenberger
 | 
Hai  cựu nhân viên NSA là Thomas Drake và Bill Binney hồi tháng 3 nói với  báo Spiegel (Đức) rằng, cơ sở của NSA sẽ sớm thu thập dữ liệu cá nhân  khắp nơi trên thế giới và lưu trữ trong vài thập kỷ. Những dữ liệu điện  tử này bao gồm địa chỉ email, hội thoại trên Skype, tìm kiếm trên  Google, video trên YouTube, chia sẻ trên Facebook, giao dịch điện tử qua  ngân hàng…Theo một chuyên gia từng làm cho NSA, các máy chủ đặt ở Utah  đủ lớn để có thể lưu trữ toàn bộ dữ liệu điện tử của loài người trong  vòng 100 năm tới.
Giám đốc NSA James Clapper cuối tuần qua thừa nhận sự tồn tại của chương  trình giám sát quy mô lớn mà Washington đang thực hiện. Tổng thống  Barack Obama còn giải thích rằng, Quốc hội Mỹ cho phép thực hiện chương  trình này, nhưng người dân Mỹ không nằm trong diện bị giám sát.
Theo tài liệu tuyệt mật do cựu nhân viên CIA Edward Snowden tiết lộ,  giới tình báo Mỹ bắt đầu tiếp cận máy chủ của các hãng dịch vụ internet  lớn từ năm 2007.
Microsoft, Yahoo, Google, Facebook, PalTalk, YouTube, Skype, AOL… đều  nằm trong diện này. Gần đây nhất, Apple cho biết, sẵn sàng hợp tác từ  tháng 10/2012. Các hãng công nghệ hàng đầu thế giới như Google,  Facebook… cuối tuần qua nói rằng, họ không tiết lộ thông tin của người  dùng mà không có lệnh của tòa án.
Tuy nhiên, nhiều người vẫn tin rằng, NSA lấy dữ liệu từ hệ thống máy chủ  của các hãng công nghệ. Nếu những điều trong tài liệu bị rò rỉ là có  thật, thì điều đó nghĩa là NSA biết mọi hành động của tất cả người sử  dụng dịch vụ của các công ty trên. Washington Post dẫn lời một sĩ quan  tình báo giấu tên nói rằng, NSA có thể “xem các ý tưởng của bạn hình  thành khi bạn gõ trên bàn phím”.
Tuyển 1.600 chuyên gia ngôn ngữ 
|  | 
| Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ đang thực hiện chương trình tuyệt mật Prism. Ảnh: Voice of Russia. | 
 
Utah là nơi sinh sống của cộng đồng người Mormon lớn nhất thế giới. Cộng  đồng dân cư sùng đạo và ái quốc này đang cử các nhà truyền giáo trẻ đi  khắp thế giới, rất nhiều trong số đó được Lực lượng Vệ binh quốc gia  bang Utah tuyển dụng.
Lữ đoàn Tình báo Quân đội thứ 300 của lực lượng này đang tuyển dụng  1.600 nhà ngôn ngữ học. NSA có thể tiếp cận những chuyên gia ngôn ngữ  này bất kỳ lúc nào. Một người trong cuộc (xin giấu tên) nói rằng, các  nhà ngôn ngữ học được sử dụng để “phân tích thông tin liên lạc quốc tế”.
Trong tài liệu mật bị rò rỉ nói trên, chương trình giám sát khổng lồ của  NSA được gọi là “Prism”. Tài liệu cho thấy dòng dữ liệu di chuyển từ  châu Âu sang châu Á, từ khu vực Thái Bình Dương sang Nam Mỹ hay bất kỳ  đâu đều đi qua các máy chủ đặt tại Mỹ.
Trước đây, chính quyền George Bush hợp pháp hóa việc nghe lén của chính  phủ. Tuy nhiên, chính quyền Barack Obama đã đổi mới luật gây tranh cãi  này vào tháng 12/2012 để cho phép mở rộng chương trình giám sát, ví dụ  tất cả người sử dụng Google ở ngoài lãnh thổ Mỹ hay giao tiếp giữa công  dân Mỹ với người ở nước ngoài đều bị theo dõi.
Cuối tuần qua, trước sự chỉ trích của các nhà hoạt động và người dân về  chương trình giám sát bí mật vừa bị tiết lộ, Tổng thống Obama lý luận  rằng, không thể đảm bảo an ninh 100%, không thể có sự riêng tư 100% và  không thể không có sự bất tiện.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Tư pháp Đức, bà Sabine Leutheusser-Schnarrenberger, không đồng ý với quan điểm này.
“Một xã hội càng giám sát, kiểm soát, theo dõi công dân của mình thì xã  hội đó càng ít tự do. Trong một nhà nước dân chủ, an ninh bản thân nó  không phải là mục đích, mà là phụng sự để đảm bảo quyền tự do”, bà  Sabine nói.
Ngày 11/6, các quan chức Liên minh châu Âu và chính khách Đức yêu cầu  phía Mỹ làm rõ về chương trình bí mật thu thập dữ liệu về người nước  ngoài.
Do thám qua internet và vệ tinh
Không chỉ giám sát người dùng internet, NSA còn do thám trên quy mô toàn  cầu qua nhiều phương tiện khác, như vệ tinh. Mỹ đã lắp đặt hàng loạt  ăng-ten hiệu suất cao ở nhiều nước để thu tín hiệu điện thoại di động.
Đến nay, điều các chuyên gia nghi ngờ nhiều năm đã trở nên rõ ràng, rằng  NSA đang theo dõi tất cả các dạng trao đổi, liên lạc điện tử trên toàn  thế giới. Điều này làm dấy lên câu hỏi quan trọng: Làm sao mà một cơ  quan tình báo với 40.000 nhân viên có thể xử lý khối dữ liệu đồ sộ đến  thế?
Câu trả lời nằm trong khái niệm “dữ liệu lớn” (big data) được nói đến  nhiều gần đây. Nhờ công nghệ lưu trữ dữ liệu kiểu mới, người ta có thể  kết nối những dạng dữ liệu hoàn toàn khác nhau và phân tích chúng bằng  phương pháp hoàn toàn tự động.
Trúc Quỳnh
theo 
Spiegel, Washington Post, The Guardian, BBC 
Tienphong