Nghịch lý của chuyện đòi “xem xét lại vụ án Năm Cam”: Không thể xúc phạm báo chí

Vụ án Năm Cam và đồng phạm hay Chuyên án Z5.01 là vụ án về tội phạm có tổ chức đặc biệt đã được phanh phui và xét xử. Với quyết tâm của hệ thống chính trị, đây thực sự là một chiến công quan trọng của các cơ quan bảo vệ pháp luật. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, các cơ quan báo chí đã thực hiện chức năng, nhiệm vụ thông tin kịp thời, trung thực về diễn biến điều tra, xét xử vụ án. Thậm chí, đã có những cây bút thể hiện sự dũng cảm trong quá trình tìm hiểu, phản ảnh những vấn đề có liên quan đến đường dây tội ác. Thế nhưng…

Đến nay, lại có cơ quan báo chí đăng bài viết cho rằng vụ án Năm Cam (giai đoạn 2) là “có oan sai”; quy kết tướng Nguyễn Việt Thành “sử dụng báo chí làm công cụ” theo kiểu “rỉ tai, tuồn tài liệu” với dẫn chứng và hàm ý cho rằng các nhà báo khi hợp tác chặt chẽ với cơ quan điều tra lúc đó đã thể hiện sự “thâm độc”, góp phần tạo ra “uẩn khúc và oan sai” cho một số người, trong đó có cả cán bộ hoặc người đang có vị trí xã hội... Quy kết này xem ra đã xúc phạm đến các đồng nghiệp khi họ đang thực hiện chức năng, nhiệm vụ của nghề báo để đấu tranh từng ngày trước cái ác, cái xấu. Nói như thế là chưa tôn trọng đầy đủ vai trò của các cơ quan chức năng trong chỉ đạo, quản lý báo chí đối với một vụ án cụ thể mà nghiêm trọng là vụ Năm Cam và đồng bọn.
Thông tin trong bài viết trên cho rằng do có tình trạng “oan sai” nên cần “xem xét lại vụ án” coi còn trường hợp nào cần “minh oan hoặc giảm tội” nữa hay không. Về oan sai thì Thanh Niên ngày 9.8.2011 có bài phân tích thì không hiểu sao lại có đề nghị việc lật lại hồ sơ vụ án Năm Cam cũng như nhận định, đánh giá lại về báo chí trong thời gian diễn ra giai đoạn phá án?

Phóng viên trong nước và quốc tế tác nghiệp tại phiên tòa xét xử vụ án Năm Cam - Ảnh: Ngọc Hải

Dư luận vẫn không quên, trong vụ án Năm Cam, vai trò của các cơ quan báo chí quan trọng như thế nào. Cùng với nhiều đồng nghiệp khác, Báo Thanh Niên đã nỗ lực trên mặt trận phòng, chống tội phạm, nhất là tội phạm có tổ chức từ trước khi tướng Nguyễn Việt Thành được phân công điều hành lực lượng cảnh sát phía Nam. Cách đây 6 năm, trong tập sách Phá đường dây tội ác lớn nhất Việt Nam phát hành cuối năm 2005, chúng tôi đã nói rõ:
“…Ngay từ thời điểm giữa năm 1995, Thanh Niên đã lên tiếng báo động về những thế lực đứng đằng sau băng nhóm của Năm Cam, tạo vây cánh cho băng nhóm này lớn mạnh và nhân rộng, phủ trùm lên khắp thành phố, không ai khác hơn là những quan chức trong bộ máy công quyền...”. Và “Lúc đó, ông Nguyễn Việt Thành vẫn còn công tác ở Tiền Giang, chưa được phong tướng và cũng chưa quen biết gì với các phóng viên khu vực TP.HCM. Sau này, ngay cả khi ông Nguyễn Việt Thành đã trở thành Phó tổng cục trưởng TCCS phụ trách phía Nam, là Trưởng ban chuyên án, ngoại trừ những bài trả lời phỏng vấn một cách dè dặt và những thông tin được công bố trong các cuộc họp báo, tướng Thành cũng như những người trong Ban chuyên án tuyệt đối không cung cấp bất cứ một thông tin gì về vụ án cho Thanh Niên. Rất nhiều chuyện liên quan đến vụ án, chúng tôi phải làm những cuộc điều tra riêng; đôi khi đến hỏi ông để xác minh, ông không gật cũng không lắc mà né sang chuyện khác”.

Trong dịp kỷ niệm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam năm 2002, ông Mai Thúc Lân, lúc đó là Phó chủ tịch Quốc hội, trong bài viết nhan đề Báo chí với việc phát hiện đường dây chạy án trong vụ Năm Cam đăng trên Báo Thanh Niên, có nhận định: “Báo chí đã góp phần quan trọng trong việc phanh phui những tiêu cực “động trời” trong đường dây chạy án này. Điều đáng nói là từ những vụ việc này, chắc chắn lãnh đạo Đảng, Quốc hội, Chính phủ cũng như các địa phương sẽ rút ra những kinh nghiệm quý báu trong công tác cán bộ, một vấn đề hết sức quan trọng có quan hệ đến vận mệnh của Đảng, của đất nước, của chế độ”.

Lúc ấy, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Nội chính T.Ư Trương Vĩnh Trọng, các vị lãnh đạo TP.HCM, các ban Đảng và lãnh đạo Bộ Công an từng nhiều lần động viên, chia sẻ với tập thể Báo Thanh Niên. Tại cuộc họp tổng kết vụ án Năm Cam cuối năm 2003 của các cơ quan chức năng, ông Trương Vĩnh Trọng, ông Vũ Quốc Hùng (Phó chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra T.Ư) cùng lãnh đạo nhiều ban, ngành cũng nhắc đến vai trò của báo chí trong việc dày công, đóng góp vào thắng lợi của việc phanh phui, xét xử vụ án.

Ai cũng biết vụ án Năm Cam và đồng phạm đã khép lại bằng bản án phúc thẩm đúng pháp luật do Hội đồng xét xử nhân danh Nhà nước phán quyết, có sự quan tâm sát sao của lãnh đạo các cấp. Trong giai đoạn 2 của vụ án, trên tổng thể thành tích chung của công tác điều tra, xét xử đã có sự điều chỉnh (đình chỉ điều tra) phù hợp. Riêng những vi phạm trong hành xử với doanh nhân liên quan và với tài sản của họ, những ai lợi dụng chức vụ khi thi hành công vụ vừa bị khởi tố. Thiết nghĩ, trên tinh thần thượng tôn pháp luật, lẽ phải và sự công bằng đã được thể hiện. Chuyện nào ra chuyện ấy, không thể bóc tách một vụ việc để quy nạp thành toàn bộ vụ việc rồi xúc phạm các nhà báo viết bài cùng các cơ quan báo chí đăng bài về vụ án Năm Cam...

Hoàng Khánh