Anh cảnh báo về nguy cơ mất quyền kiểm soát Đại Tây Dương trước sức mạnh tàu ngầm Nga

[Romano]

Tư lệnh Hải quân Hoàng gia Anh ông Gwyn Jenkins cảnh báo Anh và đồng minh có thể sớm đánh mất ưu thế tại Đại Tây Dương do năng lực tàu ngầm Nga.Người đứng đầu Hải quân Hoàng gia Anh, Tham mưu trưởng Hải quân Gwyn Jenkins, đã cảnh báo rằng lực lượng Anh và các đồng minh có thể sớm đánh mất lợi thế tại Đại Tây Dương, trong bối cảnh năng lực hải quân của Nga được tăng cường đáng kể và tiếp tục nhận được các khoản đầu tư lớn.

“Lợi thế mà chúng ta đã hưởng tại Đại Tây Dương kể từ sau Thế chiến II đang đứng trước nguy cơ bị xói mòn. Chúng ta vẫn đang giữ được, nhưng chỉ là rất mong manh. Những đối thủ tiềm tàng của chúng ta đang đầu tư hàng tỷ bảng. Nếu không tăng tốc, chúng ta sẽ đánh mất lợi thế đó”, ông Jenkins nhấn mạnh.

Theo ông, Nga hiện là quốc gia duy nhất ngoài khối phương Tây có khả năng hoạt động đáng kể tại Đại Tây Dương và cũng là trọng tâm chính trong những cảnh báo của ông. Ông Jenkins cho biết đã ghi nhận “mức tăng 30% các hoạt động xâm nhập của Nga vào vùng biển của chúng ta” chỉ trong 2 năm qua, đồng thời thông báo Hải quân Anh đang triển khai kế hoạch phát triển các năng lực phát hiện vượt trội nhằm đối phó với tàu ngầm đối phương. Các hợp đồng liên quan dự kiến sẽ được ký kết vào năm tới.Được bổ nhiệm làm Tư lệnh Hải quân vào tháng 5/2025, ông Jenkins đưa ra cảnh báo trong bối cảnh ngày càng gia tăng lo ngại tại phương Tây về sự suy giảm nghiêm trọng năng lực của Lực lượng Vũ trang Anh, không chỉ trên biển mà cả trên bộ và trên không, đồng thời khi sức mạnh của hạm đội tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân của Nga tiếp tục tăng lên.

Dù Hải quân Nga không sở hữu các căn cứ tại Đại Tây Dương, nước này triển khai phần lớn tàu ngầm hạt nhân thuộc Hạm đội Phương Bắc tại khu vực Bắc Cực, từ đó có thể tiến vào Đại Tây Dương thông qua nhiều tuyến đường khác nhau.

Đặc biệt, năng lực của lớp tàu ngầm tấn công Yasen-M đã gây lo ngại lớn tại phương Tây. Khi chiếc đầu tiên của lớp này được hạ thủy vào tháng 12/2019, tạp chí National Interest từng gọi đây là “tàu ngầm nguy hiểm nhất thế giới”, phản ánh nhận thức phổ biến ở phương Tây rằng các tàu này có thể làm thay đổi đáng kể cán cân sức mạnh trên biển.Lớp Yasen-M được trang bị 32 ống phóng thẳng đứng cho tên lửa hành trình, 10 ống phóng ngư lôi, cùng hệ thống tên lửa phòng không tầm ngắn Igla-M. Đặc biệt, chúng được ưu tiên trang bị tên lửa hành trình siêu vượt âm Zircon – loại vũ khí đầu tiên trên thế giới thuộc phân khúc này. Việc tích hợp Zircon đã tạo ra bước ngoặt lớn về năng lực tấn công, nhất là đối với các tàu chiến đối phương.

Vụ phóng Zircon đầu tiên từ một tàu ngầm lớp Yasen được thực hiện vào tháng 10/2021. Với tầm bắn khoảng 1.000 km và tốc độ lên tới Mach 9, loại tên lửa này cực kỳ khó bị đánh chặn. Khi kết hợp với tầm hoạt động gần như không giới hạn và các công nghệ giảm tiếng ồn tiên tiến của tàu ngầm, Yasen-M có khả năng đe dọa nghiêm trọng ngay cả những tàu chiến được bảo vệ nghiêm ngặt như tàu sân bay hoạt động trong các nhóm tác chiến, với rất ít cảnh báo và ở hầu như bất kỳ khu vực nào trên đại dương.

Ngày 24/7, Tổng thống Nga Vladimir Putin được xác nhận đã chỉ đạo tiếp tục sản xuất hàng loạt tàu ngầm lớp Yasen-M, nhấn mạnh vai trò của chúng như xương sống của lực lượng hải quân đa năng Nga.Trong khi vị thế của hạm đội tàu mặt nước Nga đã suy giảm đáng kể kể từ khi Liên Xô tan rã, với việc không có tàu khu trục hay tuần dương hạm mới nào được đặt đóng cho Hải quân Nga kể từ đó, thì lực lượng tàu ngầm tấn công của nước này vẫn duy trì đẳng cấp hàng đầu thế giới. Trái lại, năng lực của chương trình tàu ngầm hạt nhân Anh đang bị đặt dấu hỏi nghiêm trọng.

Chuẩn Đô đốc Philip Mathias, cựu giám đốc chính sách hạt nhân tại Bộ Quốc phòng Anh, gần đây khẳng định Vương quốc Anh “không còn đủ khả năng vận hành” chương trình này. Theo ông, nhiều năm quản lý yếu kém đã làm suy giảm nghiêm trọng tỷ lệ sẵn sàng của hạm đội xuống mức “đáng báo động”, cùng với hàng loạt chỉ số hiệu suất khác. Việc cắt giảm ngân sách và “thất bại lớn” trong quản lý nhân sự chủ chốt đã khiến tình hình thêm trầm trọng.

“Hiệu suất trên mọi khía cạnh của chương trình tiếp tục xấu đi trên tất cả các phương diện. Đây là tình trạng chưa từng có tiền lệ trong kỷ nguyên tàu ngầm hạt nhân. Đó là một thất bại mang tính thảm họa trong công tác kế thừa và hoạch định lãnh đạo”, ông Mathias kết luận.

Sự suy giảm năng lực của hạm đội tàu mặt nước Hải quân Hoàng gia Anh, trên nhiều phương diện, thậm chí còn nghiêm trọng hơn, với những thiếu hụt lớn về độ tin cậy cũng như hiệu quả chi phí của các sản phẩm quốc phòng Anh so với phần lớn thế giới. Điều này làm dấy lên nghi vấn về việc liệu việc tăng ngân sách có đủ để khắc phục những vấn đề tồn tại hay không.