Thượng viện do đảng Cộng ḥa lănh đạo đă khởi xướng một phiên điều trần chính thức để giải quyết những lo ngại về cáo buộc Panama vi phạm các hiệp ước Kênh đào Panama.
Phiên điều trần có tiêu đề “Phí và ảnh hưởng của nước ngoài: Xem xét kênh đào Panama và tác động của nó đến thương mại và an ninh quốc gia Hoa Kỳ” được triệu tập bởi Thượng nghị sĩ Ted Cruz (Đảng Cộng ḥa-Texas), Chủ tịch Ủy ban Thương mại, Khoa học và Giao thông vận tải của Thượng viện.
Kênh đào Panama, minh chứng cho sức mạnh kỹ thuật của người Mỹ, được xây dựng với nỗ lực và hy sinh to lớn. Trong hơn một thập kỷ lao động, Hoa Kỳ đă đầu tư gần 400 triệu đô la—tương đương với hơn 15 tỷ đô la ngày nay—và dự án đă cướp đi sinh mạng của hơn 35.000 người. Hoàn thành vào năm 1914, kênh đào đă trở thành một tài sản vô giá, giúp giảm đáng kể thời gian di chuyển trên biển giữa Đại Tây Dương và Thái B́nh Dương.
Tuy nhiên, vào năm 1977, Tổng thống Jimmy Carter đă kư các hiệp ước chuyển giao quyền kiểm soát kênh đào cho Panama vào cuối năm 1999.
Vào tháng 12, Trump cảnh báo rằng Hoa Kỳ có thể chiếm lại Kênh đào Panama trừ khi nước này đồng ư giảm chi phí và chống lại ảnh hưởng của Trung Quốc.
Trong bài đăng trên Truth Social, vị tổng thống mới đă thúc giục chính phủ Panama bắt đầu xử lư kênh đào hoặc phải đối mặt với hậu quả.
Ông viết:
Hoa Kỳ có lợi ích trong việc vận hành an toàn, hiệu quả và đáng tin cậy của Kênh đào Panama, và điều đó luôn được hiểu. Chúng tôi sẽ và sẽ KHÔNG BAO GIỜ để nó rơi vào tay kẻ xấu! Nó không được trao tặng v́ lợi ích của người khác, mà chỉ đơn thuần là một biểu tượng hợp tác với chúng tôi và Panama.
Nếu các nguyên tắc, cả về mặt đạo đức và pháp lư, của cử chỉ hào hiệp này không được tuân thủ, th́ chúng tôi sẽ yêu cầu Kênh đào Panama được trả lại cho chúng tôi, toàn bộ và không cần thắc mắc. Xin hăy hướng dẫn các quan chức Panama theo đúng hướng dẫn!
Sau đó, Trump tiếp tục đăng một bài viết khác giải thích vai tṛ của nó trong việc bảo vệ an ninh kinh tế và quốc gia của Hoa Kỳ:
Kênh đào Panama được coi là Tài sản quốc gia QUAN TRỌNG đối với Hoa Kỳ, do vai tṛ quan trọng của nó đối với nền kinh tế và an ninh quốc gia của Hoa Kỳ. Một kênh đào Panama an toàn là rất quan trọng đối với thương mại Hoa Kỳ và việc triển khai nhanh chóng của Hải quân, từ Đại Tây Dương đến Thái B́nh Dương, và cắt giảm đáng kể thời gian vận chuyển đến các cảng của Hoa Kỳ.
Hoa Kỳ là quốc gia sử dụng Kênh đào số Một, với hơn 70 phần trăm tất cả các chuyến đi đến hoặc đi từ các cảng của Hoa Kỳ. Được coi là một trong những Kỳ quan của Thế giới Hiện đại, Kênh đào Panama đă đi vào hoạt động cách đây 110 năm và được xây dựng với chi phí LỚN đối với Hoa Kỳ về sinh mạng và của cải - 38.000 người đàn ông Mỹ đă chết v́ muỗi nhiễm bệnh trong rừng rậm trong quá tŕnh xây dựng.
Teddy Roosevelt là Tổng thống Hoa Kỳ vào thời điểm xây dựng nó, và hiểu được sức mạnh của Sức mạnh Hải quân và Thương mại. Khi Tổng thống Jimmy Carter dại dột trao nó đi, với giá Một đô la, trong nhiệm kỳ của ḿnh, nó chỉ dành cho Panama quản lư, không phải Trung Quốc hay bất kỳ ai khác.
Tương tự như vậy, Panama không được phép tính phí Hoa Kỳ, Hải quân và các tập đoàn đang kinh doanh trong nước chúng tôi, giá cả và mức phí đi lại quá cao. Hải quân và Thương mại của chúng tôi đă bị đối xử theo cách rất bất công và thiếu cân nhắc.
Các khoản phí mà Panama thu thật vô lư, đặc biệt khi biết đến sự hào phóng phi thường mà Hoa Kỳ đă dành cho Panama. Sự “lừa đảo” hoàn toàn này đối với đất nước chúng ta sẽ ngay lập tức chấm dứt….
Tổng thống Panama đă đáp trả Trump trong một tuyên bố video.
“Là Tổng thống, tôi muốn bày tỏ rơ ràng rằng mỗi mét vuông của Kênh đào Panama và khu vực lân cận đều thuộc về Panama và sẽ tiếp tục như vậy,” Mulino nói trong một tuyên bố video . “Chủ quyền và độc lập của đất nước chúng ta là không thể thương lượng.”
“Kênh đào không nằm dưới sự kiểm soát trực tiếp hay gián tiếp, không phải của Trung Quốc, cũng không phải của Cộng đồng châu Âu, cũng không phải của Hoa Kỳ, cũng không phải của bất kỳ thế lực nào khác,” Mulino nói. “Là một người Panama, tôi cực lực phản đối bất kỳ biểu hiện nào làm méo mó thực tế này.”
Những diễn biến gần đây đă làm gia tăng những lo ngại này. Theo Thượng nghị sĩ Ted Cruz, các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc đă đảm bảo quyền kiểm soát các cơ sở cảng quan trọng ở cả hai lối vào kênh đào và tham gia xây dựng các dự án cơ sở hạ tầng trong Panama.
T́nh h́nh này mang lại cho Trung Quốc đ̣n bẩy tiềm tàng đối với tuyến đường thủy quan trọng này, gây ra mối đe dọa trực tiếp đến lợi ích chiến lược của Hoa Kỳ.
Hơn nữa, Cơ quan quản lư kênh đào Panama đă áp dụng mức tăng đáng kể phí vận chuyển, ảnh hưởng không cân xứng đến các tàu của Mỹ, chiếm gần ba phần tư lưu lượng kênh đào. Các tàu của Hải quân Hoa Kỳ phải chịu thêm các khoản phí dành riêng cho tàu chiến và người tiêu dùng Mỹ phải gánh chịu gánh nặng của những chi phí này thông qua giá hàng hóa tăng cao.
Phiên điều trần sẽ giải quyết những lo ngại về việc Panama tuân thủ Hiệp ước trung lập, trong đó nêu rơ hoạt động của kênh đào phải công bằng.
Thượng nghị sĩ Cruz chỉ trích Panama v́ "nhượng lại quyền kiểm soát cơ sở hạ tầng quan trọng cho Trung Quốc", cho rằng đây có thể là hành vi vi phạm nghĩa vụ theo hiệp ước.
Thượng nghị sĩ Ted Cruz:
Tổng thống Carter đă đạt được một thỏa thuận. Ông đă lập một hiệp ước. Tổng thống Trump đang đưa ra một lập luận nghiêm túc và có cơ sở rằng hiệp ước đó đang bị vi phạm ngay lúc này.
Ủy ban này có thẩm quyền theo các quy tắc của Thượng viện đối với Kênh đào Panama và hôm nay chúng ta sẽ xem xét bằng chứng về các vi phạm tiềm ẩn. Tổng thống Trump đă nêu bật hai vấn đề chính. Thứ nhất, nguy cơ Trung Quốc lợi dụng giao tranh hoặc chặn đường đi qua kênh đào, và thứ hai, chi phí quá cao cho việc vận chuyển.
[…]
Trong khi Tổng thống Trump đă tập trung đúng vào những vấn đề chính này, vẫn c̣n những vấn đề khác. Trong hai năm qua, Cơ quan quản lư kênh đào đă tạo ra doanh thu kỷ lục, ngay cả khi hoạt động vận chuyển bị hạn chế do t́nh trạng hạn hán.
Niềm an ủi duy nhất cho những con tàu bị chậm trễ và tính phí quá cao là Panama có thể đầu tư vào nhiều khu bảo tồn nước ngọt hơn trong tương lai. Ngay cả khi tận dụng hệ thống hàng hải toàn cầu, Panama vẫn nổi lên như một kẻ xấu.
Trong nhiều năm qua, Panama đă treo cờ hàng chục tàu trong Hạm đội ma của Iran, mang lại cho Iran hàng chục tỷ đô la lợi nhuận từ dầu mỏ để tài trợ cho hoạt động khủng bố trên toàn thế giới.
Các công ty Trung Quốc đă giành được hợp đồng, thường là không có sự cạnh tranh công bằng. Khi sáng kiến Vành đai và Con đường khét tiếng đến Panama, Trung Quốc thường tham gia vào ngoại giao bẫy nợ để tạo điều kiện cho sự ép buộc về kinh tế và chính trị. Ở Panama, dường như họ cũng đă khai thác tham nhũng đơn giản.
