Chính phủ Mỹ có thể đóng cửa từ nửa đêm thứ Sáu, người Mỹ đối mặt nguy cơ gì?
Các lãnh đạo Hạ viện Mỹ họp báo về dự luật chi tiêu. Ảnh: Reuters.
Cuộc bỏ phiếu một dự luật chi tiêu được Tổng thống đắc cử Donald Trump ủng hộ đã thất bại tại Hạ viện Mỹ với tỷ lệ bỏ phiếu 174-235, bao gồm hàng chục đảng viên Cộng hòa bỏ phiếu chống bất chấp cả ông Trump.
Nếu dự luật trên được thông qua, Chính phủ Mỹ sẽ được gia hạn các khoản tài trợ đến giữa tháng 3/2025 nhằm duy trì ngân sách liên bang ở mức hiện nay khoảng 6.200 tỷ USD. Tuy nhiên, Hạ viện đã bác bỏ dự luật. Đến nay, Quốc hội Mỹ cũng chưa có kế hoạch rõ ràng để ngăn chặn nguy cơ chính phủ Mỹ đóng cửa.
Tổng thống đắc cử đã gây sức ép buộc các nhà lập pháp phải giải quyết các vấn đề còn tồn đọng trước khi ông nhậm chức vào ngày 20/1, nhưng các thành viên cánh hữu của đảng Cộng hòa đã từ chối ủng hộ một gói sẽ tăng chi tiêu và dọn đường cho một kế hoạch sẽ tăng thêm hàng nghìn tỷ đô la vào khoản nợ 36 nghìn tỷ đô la của chính phủ liên bang.
Cuộc bỏ phiếu đã vạch trần những đường đứt gãy trong Đảng Cộng hòa có thể lại xuất hiện vào năm tới khi họ kiểm soát Nhà Trắng và cả hai viện của Quốc hội.
Nguồn tài trợ của chính phủ sẽ hết hạn vào nửa đêm thứ Sáu 20/12 (trưa 21/12 giờ Hà Nội). Nếu các nhà lập pháp không gia hạn thời hạn đó, chính phủ Mỹ sẽ bắt đầu đóng cửa một phần, điều này sẽ làm gián đoạn nguồn tài trợ cho mọi thứ.
"Quốc hội phải xóa bỏ hoặc gia hạn đến có lẽ là năm 2029, mức trần nợ vô lý. Nếu không có điều này, chúng ta sẽ không bao giờ đạt được thỏa thuận" - ông Trump phát biểu trong một bài đăng trên Truth Social vài giờ sau khi dự luật bị bác bỏ.
Sau đây là những gì người Mỹ có thể sớm phải đối mặt nếu Quốc hội không đạt được thỏa thuận vào nửa đêm thứ Sáu:
Viện trợ cho thiên tai và nông dân
Thỏa thuận lưỡng đảng đạt được vào đầu tuần sẽ cung cấp gần 100 tỷ đô la để giúp người dân Mỹ đang cố gắng phục hồi sau nhiều thảm họa thiên nhiên vào năm 2023 và 2024.
Mỗi tiểu bang trong cả nước đều sẽ nhận được một phần tiền. Mỗi tiểu bang trong cả nước sẽ nhận được một phần tiền. Các tiểu bang như Bắc Carolina và Florida, nơi bị ảnh hưởng nặng nề bởi Bão Helene và Milton vào đầu năm nay, dự kiến sẽ nhận được số tiền tài trợ lớn nhất.
Gói này cũng bao gồm 21 tỷ đô la cứu trợ thảm họa cho nông dân - một điểm bế tắc lớn trong các cuộc đàm phán vào đầu tuần này. Các nhà lập pháp từ các tiểu bang nông nghiệp đã lập luận rằng sự hỗ trợ này là vô cùng cần thiết vì nông dân Mỹ đang phải đối mặt với giá hàng hóa thấp hơn và chi phí vật tư cao hơn.
Thỏa thuận chi tiêu cũng sẽ gia hạn dự luật nông trại - một gói toàn diện quản lý nhiều chương trình hỗ trợ nông nghiệp và dinh dưỡng. Thông thường, dự luật được gia hạn năm năm một lần, nhưng phiên bản gần đây nhất đã được thông qua vào năm 2018 và thời hạn gia hạn đã hết hạn vào cuối tháng 9.
Nguy cơ chính phủ đóng cửa hiện rõ
Các nhà lập pháp có thời gian đến nửa đêm thứ Sáu để cấp vốn cho chính phủ liên bang – ít nhất là tạm thời – để tránh đóng cửa. Vì Quốc hội chưa phê duyệt khoản phân bổ cho bất kỳ cơ quan nào, nên tất cả đều sẽ bị ảnh hưởng.
Văn phòng Quản lý và Ngân sách Nhà Trắng đang gửi hướng dẫn bổ sung cho các cơ quan liên bang về việc chuẩn bị đóng cửa, một quan chức chính quyền nói với CNN.
Mỗi bộ phận và cơ quan đều có bộ kế hoạch và quy trình riêng cho việc đóng cửa. Các kế hoạch bao gồm số lượng nhân viên sẽ bị cho nghỉ việc tạm thời, những nhân viên nào được coi là thiết yếu và sẽ làm việc không lương, thời gian đóng cửa các hoạt động trong những giờ trước khi đóng cửa và những hoạt động nào sẽ dừng lại. Những kế hoạch đó có thể khác nhau tùy từng lần đóng cửa.
Tác động của việc đóng cửa khác nhau tùy từng lần, nhưng hậu quả có thể cảm nhận được sớm. Khoảng 875.000 nhân viên liên bang dân sự sẽ bị cho nghỉ việc tạm thời, trong khi 1,4 triệu nhân viên khác được coi là thiết yếu và sẽ phải tiếp tục làm việc – hầu hết trong số họ không được trả lương, theo Trung tâm Chính sách Lưỡng đảng, nơi đã xem xét dữ liệu từ tháng 9. (Họ sẽ nhận được tiền lương bị mất khi tình trạng bế tắc kết thúc.)
"Việc chính phủ đóng cửa sẽ giáng một đòn tàn khốc vào những nhân viên liên bang chăm chỉ và hàng triệu công dân phụ thuộc vào các dịch vụ thiết yếu của chính phủ", Everett Kelley, chủ tịch toàn quốc của Liên đoàn Nhân viên Chính phủ Hoa Kỳ, đại diện cho hơn 800.000 nhân viên liên bang dân sự, cho biết.
"Những công chức yêu nước này là xương sống của quốc gia chúng ta — họ kiểm tra thực phẩm, bảo vệ biên giới, đảm bảo an toàn cho việc đi lại trong kỳ nghỉ lễ và cứu trợ cho các nạn nhân thiên tai", Kelley nói tiếp. "Hơn 642.000 người trong số họ là cựu chiến binh của các lực lượng vũ trang của chúng ta. Việc để họ không được trả lương trong kỳ nghỉ lễ là không thể chấp nhận được".
Doreen Greenwald, chủ tịch toàn quốc của Liên đoàn Nhân viên Kho bạc Quốc gia, đại diện cho 150.000 nhân viên tại 30 cơ quan và văn phòng liên bang, cho biết các nhân viên liên bang "bối rối" trước mối đe dọa đột ngột về việc đóng cửa. Nhưng động thái này cũng sẽ gây ra hậu quả rộng lớn hơn.
Greenwald cho biết: "Việc đóng cửa gây lãng phí tiền của người nộp thuế, gây tổn hại đến nền kinh tế và gây nguy hiểm cho tiền lương và các dịch vụ thiết yếu mà người Mỹ chăm chỉ và gia đình họ phụ thuộc vào mỗi ngày".
Các lần đóng cửa trước đây đã đóng cửa các công viên và bảo tàng quốc gia, gây thiệt hại cho Sở Thuế vụ ngay trước khi bắt đầu mùa nộp thuế và trì hoãn một số khoản vay liên bang cho người mua nhà và doanh nghiệp nhỏ, cùng với những tác động khác. Mặc dù các nhân viên kiểm soát không lưu phải tiếp tục làm việc, nhưng nhiều người đã gọi điện xin nghỉ ốm trong lần đóng cửa gần đây nhất, khiến các chuyến bay bị ùn tắc.
Tuy nhiên, một số cơ quan có thể tiếp tục một số hoạt động nhất định – và tiếp tục trả lương cho nhân viên của họ – từ các nguồn tài trợ khác.
Ngoài ra, một số chức năng thiết yếu của chính phủ vẫn tiếp tục ngay cả khi chính phủ đóng cửa. Đáng chú ý, những người nhận An sinh xã hội sẽ nhận được các khoản thanh toán hàng tháng của họ và các quyền lợi của các chương trình bảo hiểm y tế Medicare và Medicaid sẽ tiếp tục.
Các cơ quan chính phủ đã phải chuẩn bị nhiều lần cho việc đóng cửa trong năm tài chính gần nhất vì Quốc hội liên tục trì hoãn việc phê duyệt một kế hoạch tài trợ đầy đủ trước khi cuối cùng thông qua một kế hoạch vào tháng 3.
Cuộc đóng cửa kéo dài của ông Trump
Trong nhiệm kỳ đầu tiên ông Trump đã trải qua lần đóng cửa chính phủ dài nhất trong bốn thập kỷ. Bế tắc kéo dài 35 ngày, khiến một phần chính phủ phải đóng cửa ngay trước Giáng sinh năm 2018, cuối cùng kết thúc vào cuối tháng 1 khi ông Trump đồng ý với một biện pháp tài trợ tạm thời không bao gồm hàng tỷ đô la cho bức tường biên giới.
Tuy nhiên, việc đóng cửa đã gây ra thiệt hại cho nhiều người Mỹ và nhân viên liên bang, bao gồm cả việc gây ra sự chậm trễ của các chuyến bay, hủy bỏ các phiên điều trần về nhập cư và khiến một số gia đình khó có thể vay được các khoản vay sinh viên.
VietBF@ Sưu tập
