Tổng thống sắp nhậm chức muốn có "chiến lược phù hợp" với chính sách của Hoa Kỳ theo các yêu cầu địa chính trị
Chính sách năng lượng của Hoa Kỳ và Châu Âu đối với Nga được đánh dấu bằng những mâu thuẫn đáng kinh ngạc. Một mặt, chính quyền Biden, được các đối tác NATO của mình hỗ trợ, gửi hàng trăm tỷ đô la viện trợ quân sự cho Ukraine và công bố các lệnh trừng phạt nhằm làm tê liệt nền kinh tế Nga. Tuy nhiên, mặt khác, chính những quốc gia này vẫn tiếp tục mua dầu, khí đốt và LNG của Nga, qua đó bổ sung vào chính kho bạc mà họ tuyên bố đang cạn kiệt. Sự đạo đức giả này còn trầm trọng hơn bởi chính các chính sách năng lượng trong nước của Tổng thống Biden, vốn hạn chế sản xuất của Hoa Kỳ vào đúng thời điểm Châu Âu đang loay hoay trong nỗ lực thoát khỏi sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga.
Trong bối cảnh này, chương trình nghị sự "thống trị năng lượng" của chính quyền Trump sắp tới đại diện cho một sự điều chỉnh cần thiết và có tác động. Bằng cách mở rộng sản xuất dầu khí của Hoa Kỳ, Trump đề xuất một chiến lược điều chỉnh chính sách năng lượng của Hoa Kỳ theo các mệnh lệnh địa chính trị của mình. Một khuôn khổ như vậy không chỉ tăng cường an ninh năng lượng xuyên Đại Tây Dương mà còn định vị Trump để đàm phán từ sức mạnh trong cam kết theo đuổi một thỏa thuận hòa bình với Nga. Kế hoạch này, đầy tham vọng như thực dụng, xứng đáng được chú ý ưu tiên — cả về tính hữu ích trước mắt và tiềm năng tái lập sự gắn kết trong một lĩnh vực mà nó còn thiếu trầm trọng.
Người ta bị sốc khi chứng kiến các quốc gia NATO phân phối hàng tỷ đô la cho Ukraine, trong khi họ đồng thời bảo lãnh cho cỗ máy chiến tranh của Điện Kremlin thông qua việc mua năng lượng, bởi sự vô lý hoàn toàn của trò lừa đảo hai mặt này. Đây không chỉ là sự giám sát quan liêu mà đúng hơn là sự thiếu vắng của chiến lược lớn. Các lệnh trừng phạt được thiết kế để làm tê liệt nền kinh tế của Nga trở nên bất lực khi châu Âu quay lại và bổ sung ngân khố của Moscow thông qua cả giao dịch năng lượng trực tiếp và gián tiếp.
Bị cấm trên thị trường châu Âu, dầu thô của Nga tìm thấy nơi ẩn náu ở các quốc gia bên thứ ba — chủ yếu là ở Trung và Đông Á — nơi nó được xáo trộn, tinh chế và, với vẻ ngoài có thể phủ nhận hợp lý, được bán lại cho châu Âu với mức giá dễ chịu. Hãy xem xét Ấn Độ : trước đây là một bên tham gia không đáng kể trong hoạt động nhập khẩu dầu của Nga, giờ đây đột nhiên trở thành bên hưởng lợi từ gần 40% lượng dầu xuất khẩu của Moscow. Các nhà máy lọc dầu của Ấn Độ biến dầu thô này thành dầu diesel và các sản phẩm phái sinh khác, chỉ để xuất khẩu chúng trở lại châu Âu. Về bản chất, đây là một hoạt động rửa tiền gọn gàng — hoạt động đảm bảo dòng doanh thu ổn định cho Nga trong khi châu Âu phải trả giá đắt cho sự giả vờ cô lập tự cho mình là đúng. Sự trớ trêu sẽ rất buồn cười nếu rủi ro không quá cao.
Trong khi đó, nhiệm kỳ của Tổng thống Biden được đánh dấu bằng sự ác cảm gần như giáo điều đối với sự phát triển năng lượng đáng tin cậy ở Hoa Kỳ, một di sản dường như ít liên quan đến chính sách mà là một điểm tự hào. Ý định của ông đã được làm rõ ngay từ năm 2020, khi ông vận động tranh cử dưới khẩu hiệu "cấm khai thác khí đá phiến", một khẩu hiệu vừa giản lược vừa tiết lộ. Ngay trong ngày đầu tiên nhậm chức, Biden đã hủy bỏ giai đoạn cuối cùng của dự án đường ống Keystone XL, một động mạch quan trọng cho kết nối năng lượng của Bắc Mỹ. Đến cuối tuần đầu tiên, ông đã đóng băng tất cả các đơn xin thuê đất công khai dầu khí và thêm một lớp xem xét quan liêu vào các hợp đồng thuê hiện có.
Biden sau đó đã tăng gấp đôi, ủng hộ luật khí hậu mới nhằm mục đích điều chỉnh lượng khí thải mê-tan, một sự tôn vinh cho tham vọng không tô vẽ của Barack Obama nhằm bóp nghẹt sản xuất nhiên liệu hóa thạch thông qua bộ máy quản lý . Có lẽ gây khó chịu nhất đối với các đồng minh châu Âu đang tìm kiếm các giải pháp thay thế cho năng lượng của Nga, Biden đã tạm dừng cấp phép cho các hoạt động xuất khẩu LNG vào tháng 1 năm 2024. Vào thời điểm mà các nguồn năng lượng của Hoa Kỳ có thể cung cấp một bức tường thành chống lại cả sự bất ổn kinh tế và sự dễ bị tổn thương về địa chính trị, Biden đã chọn cách chiều theo các mệnh lệnh về mặt ý thức hệ của cơ sở chính trị của mình.
Mặc dù đúng là xuất khẩu LNG của Hoa Kỳ sang châu Âu đã tăng vọt lên mức cao kỷ lục kể từ khi chiến tranh bắt đầu vào năm 2022, nhưng cần phải hiểu rằng đây là phản ứng của thị trường và xảy ra bất chấp, chứ không phải vì, các chính sách năng lượng của Biden. Ưu tiên của Biden luôn là sử dụng chính phủ để cản trở sự phát triển khí đốt tự nhiên, ngay cả khi các đồng minh châu Âu phải đối mặt với cuộc khủng hoảng cắt giảm nguồn cung và bất ổn.
Sự tương phản giữa Donald Trump và Joe Biden về chính sách năng lượng là một nghiên cứu về sự đối lập. Tiếng kêu tập hợp của Trump "khoan, cưng, khoan", tóm tắt một tầm nhìn về "sự thống trị năng lượng" đầy tham vọng, không hề che giấu, ủng hộ phát triển và không thể nhầm lẫn là của Mỹ. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, Trump đã nhanh chóng phê duyệt các đường ống Keystone XL và Dakota Access, cắt giảm sự rườm rà của bộ máy quan liêu để đẩy nhanh các hợp đồng cho thuê dầu khí và chủ trì việc tăng gấp bốn lần đáng kể lượng xuất khẩu LNG.
Bây giờ, với hàng tỷ đô la vốn đang treo lơ lửng trong tình trạng bấp bênh, ngành năng lượng đang háo hức mong đợi sự trở lại của tinh thần hành động quyết đoán này. Việc tồn đọng giấy phép, một gánh nặng do chính quyền Biden tạo ra, đã khiến các dự án bị đình trệ trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, khi Washington do dự. Dưới thời Trump, ngành năng lượng phát triển không phải nhờ sự kiểm đếm thận trọng của chính phủ, mà là nhờ sự giải phóng khỏi chính phủ. Với việc Chris Wright và Doug Burgum được chọn làm bộ trưởng Năng lượng và Nội vụ, người ta có thể yên tâm cho rằng chính quyền mới sẽ một lần nữa giải phóng các lực lượng tự do và sáng tạo thúc đẩy ngành công nghiệp Hoa Kỳ.
Cũng có một số người ở châu Âu mong đợi Trump dẫn đầu theo một hướng mới về năng lượng và chính sách đối ngoại. Người bạn và đồng minh chính trị, Viktor Orban, đã phản đối tình trạng hiện tại của châu Âu trong việc theo đuổi một kết thúc đàm phán cho bạo lực ở Ukraine. Hungary của Orban nhập khẩu gần 100% khí đốt tự nhiên của họ, được sử dụng để sưởi ấm gia đình, phát điện và sản xuất công nghiệp, từ Nga. Orban bị chỉ trích dữ dội trên khắp phương Tây vì cách tiếp cận thực tế này là duy trì mối quan hệ bình thường với nhà cung cấp duy nhất một nguồn tài nguyên không thể thiếu, mà quốc gia không giáp biển của ông hiện không có lựa chọn thay thế nào. Nhưng ngay cả Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula Von der Leyen, người đã chỉ trích gay gắt cả Trump và Orban, gần đây đã thay đổi giọng điệu của mình, bày tỏ sự nhiệt tình đối với một chính sách năng lượng mới của Trump.
Sau chiến thắng bầu cử của Donald Trump, cuộc đối thoại giữa Trump và von der Leyen nhanh chóng chuyển sang các vấn đề mang tính chiến lược, bao gồm đề xuất mở rộng xuất khẩu LNG của Hoa Kỳ sang châu Âu. "LNG là một trong những chủ đề mà chúng tôi đã đề cập", Von der Leyen nhận xét . "Chúng ta vẫn nhận được rất nhiều LNG thông qua Nga. Và tại sao không thay thế nó bằng LNG của Mỹ, rẻ hơn và làm giảm giá năng lượng của chúng ta?" Phân tích của Politico kết luận rằng đây chỉ là áp phích cho các cuộc đàm phán thuế quan sắp tới, một đề xuất giữ thể diện để nhập khẩu nhiều LNG hơn để cân bằng lại thâm hụt thương mại mà Von der Leyen không thể thực thi. Đây là một cách giải thích hoàn toàn hợp lý, nhưng vẫn còn một cuộc đàm phán đang chờ xử lý khác bị ảnh hưởng trực tiếp bởi chủ đề này, đó là thỏa thuận hòa bình giữa Nga và Ukraine.
Rốt cuộc, năng lượng không bao giờ chỉ là vấn đề kinh tế vi mô, giới hạn trong mối quan tâm của ngành công nghiệp riêng; nó là điều kiện tiên quyết của nền kinh tế hiện đại. Như vậy, nó là một yếu tố không thể thiếu trong an ninh nhà nước và ổn định xã hội. Bằng cách hiệu chỉnh lại sự phụ thuộc năng lượng của châu Âu vào LNG của Mỹ, Trump sử dụng một công cụ không chỉ là đòn bẩy kinh tế mà còn là sự sắp xếp lại địa chính trị, một công cụ có thể chứng minh là không thể thiếu trong việc định hình các đường nét của hòa bình. Trong bối cảnh này, cuộc thảo luận về LNG không chỉ mang tính giao dịch mà còn mang tính biểu tượng của một chiến lược lớn hơn, có hậu quả hơn.
Việc cho rằng chỉ riêng thương mại năng lượng có thể khiến Nga khuất phục sẽ là chiều theo sự lạc quan không đáng có. Tuy nhiên, với tư cách là một công cụ mặc cả, nó không phải là không có giá trị. Ngay cả khi đề xuất của Ursula von der Leyen về việc tăng cường thương mại LNG chỉ là một lời hoa mỹ mang tính hùng biện, thì nó vẫn phục vụ cho một mục đích chiến thuật: nó báo hiệu loại sự nghiêm túc thu hút sự chú ý và làm nghiêng bàn đàm phán về phía Hoa Kỳ. Rốt cuộc, đàm phán là một vở ba lê phức tạp gồm những động tác giả, ám chỉ và đe dọa được che đậy — mỗi động tác đều được tính toán để làm đối phương mất bình tĩnh và cân bằng lại cán cân quyền lực.
Với 1 triệu người chết hoặc bị thương , việc Nga gần đây tự do hóa học thuyết hạt nhân và triển khai tên lửa siêu thanh mới có khả năng mang đầu đạn hạt nhân trên chiến trường , mức độ nguy hiểm chưa bao giờ cao hơn cũng như lý do để hạ nhiệt và hòa bình rõ ràng hơn. Khi tham gia vào một cuộc chiến tranh ủy nhiệm chống lại một "trạm xăng trá hình là một quốc gia", như John McCain đã từng mô tả về Nga, chính sách năng lượng thực sự quan trọng. Trong tầm nhìn của Trump, người ta không chỉ thoáng thấy một vở kịch giao dịch mà còn là sự tái khẳng định nguyên tắc sức mạnh, cả về kinh tế và quân sự, là chốt chặn của ngoại giao hiệu quả.
