Theo như cựu tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn có nhiều cơ hội trở lại cầm quyền
Nhà Trắng vì phó tổng thống Kamala Harris vẫn chưa nắm chắc phần thắng trong tay vào Nhà Trắng. Trong khi chưa đầy 50 ngày, bà Kamala Harris đang «từ bóng tối bước ra ánh sáng» khi bà được đề nghị thay thế tổng thống Joe Biden ra tranh cử, đối mặt với ông Donald Trump.
Ảnh ghép của AP : ứng viên Kamala Harris (T) trong một cuộc thảo luận ngày 07/10/2020, tại Salt Lake City, Utah và Donald Trump trong cuộc vận động tranh cử ở Atlanta, Georgia, ngày 27/06/2024. AP
Hai tháng trước bầu cử tổng thống Hoa Kỳ, đường vào Nhà Trắng còn rất dài đối với cả Donald Trump lẫn Kamala Harris. Hai ứng cử viên theo nhau sát nút trong các cuộc thăm dò được công bố hôm 08/09/2024. Dù đã tạo được một sự hứng khởi và làm thay đổi cục diện chạy đua vào Nhà Trắng, được cả một số các chính khách hàng đầu của bên đảng Cộng Hòa ủng hộ, Kamala Harris chưa nắm chắc phần thắng trong tay : Donald Trump vẫn có nhiều cơ hội trở lại cầm quyền.
Trong chưa đầy 50 ngày, phó tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris đang « từ bóng tối bước ra ánh sáng » khi bà được đề nghị thay thế tổng thống Joe Biden ra tranh cử, đối mặt với ông Donald Trump. Kamala Harris đã nhanh chóng và dễ dàng chinh phục các chính khách trong đảng Dân Chủ và kể cả một phần những gương mặt hàng đầu trong hàng ngũ đối lập bên đảng Cộng Hòa. Trong vài tuần lễ, bà đã chọn người đứng liên danh, ra tranh chức vụ phó tổng thống. Thống đốc bang Minnesota, Tim Walz là một người dễ mến, có phong cách gần gũi với dân chúng.
Cặp bài trùng Harris-Walz lập kỷ lục quyên góp cho đảng. Kamala Harris rạng rỡ trong diễn văn kết thúc Đại hội đảng Dân Chủ ở Chicago trong bầu không khí hào hứng chưa từng thấy. Những người ủng hộ Kamala Harris tưởng chừng như chiến thắng trong tầm tay, nhất là đối thủ của bà là Donald Trump, 78 tuổi, trông có vẻ già nua và đang ngập chìm trong hàng loạt các vụ tai tiếng và đối mặt với tư pháp. Vậy mà không ít nhà quan sát cảnh báo, chiến thắng đối với Kamala Harris hãy còn xa vời.
Điển hình là kết quả hai cuộc thăm dò được công bố hôm 08/09/2024 ngót hai tháng trước ngày cử tri Mỹ được kêu gọi chọn lựa. Theo thăm dò do báo New York Times và đại học Siena College thực hiện, cựu tổng thống Trump vẫn còn đường trở lại nhà Trắng. Khoảng cách giữa hai ứng viên này ở cấp quốc gia chỉ là 1 điểm : 48 % những người được hỏi trong giai đoạn từ ngày 03 - 06/09, cho biết có ý định ủng hộ ứng viên đảng Cộng Hòa, 47 % sẽ bỏ phiếu cho bà Kamala Harris.
Trong số 7 bang được coi là mang tính quyết định - « swing State » Kamala Harris dẫn đầu ở ba bang với tỷ lệ rất sít sao ; tại 4 bang còn lại hai ứng viên cùng được 48% những người được hỏi ủng hộ.
Không phe nào được cử tri « ồ ạt dồn phiếu »
Một cuộc khảo sát khác do đài truyền hình CBS News và viện thăm dò trên mạng YouGov thực hiện trong cùng thời gian cho thấy ứng viên của đảng Dân Chủ, Kamala Harris chỉ hơn ông Donald Trump tại hai bang Michigan và Winsonsin. Hai người bằng điểm nhau ở bang Pennsylvania. Trong mọi trường hợp, không phe nào được cử tri « ồ ạt dồn phiếu » để cầm chắc là sẽ trở thành tổng thống của nước Mỹ cho một nhiệm kỳ 4 năm sắp tới. Để có thể tin tưởng hơn vào thắng lợi của Kamala Harris, tối thiểu ứng viên Dân Chủ phải dẫn trước từ 3 đến 4 điểm so với ông Trump, như một nhà quan sát ở Hoa Kỳ nhận định.
Nếu nhìn kỹ hơn vào các kết quả thăm dò, tính từ ngày 19/08/2024 –tức là ngày đầu tiên Đại hội đảng Dân Chủ, cho đến ngày 06/09/2024 vừa qua, bà Harris tuy còn dẫn đầu cuộc đua nhưng ông Trump « kháng cự khá tốt » và thậm chí là ứng viên Cộng Hòa đã thu hẹp khoảng cách với Kamala. Kết luận duy nhất trước mắt là kết quả bầu cử ngày 05/11 tùy thuộc phần lớn vào cuộc tranh luận tay đôi đầu tiên –và có thể là duy nhất, giữa hai ứng viên Dân Chủ và Cộng Hòa – Harris-Trump.
Nhưng ngay cả về sự kiện này, bên đảng Dân Chủ dường như cũng chưa đủ tự tin : Kamala Harris, trẻ trung, ăn nói lưu loát. Là một phụ nữ có học, bà từng là công tố viên, rồi chưởng lý, thượng nghị sĩ trước khi trở thành nữ phó tổng thống đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ. Ở góc đài bên kia, Donald Trump, 78 tuổi, thường có những phát biểu bừa bãi « phản sự thật », tính khí thất thường ngay cả ở cương vị tổng thống. Nhân vật quyền lực nhất Hoa Kỳ nhiều lần khiến các cộng tác viên của ông lúng túng. Nhưng hàng loạt những khuyết điểm đó của ứng viên đảng Cộng Hòa không làm những thành phần « nòng cốt » ủng hộ Donald Trump nản lòng.
Ngoài ra, một nhược điểm khác của bà Harris, là lần gần đây nhất bà phải « ra đấu trường » để tham gia một cuộc tranh luận là vào năm 2020. Khi đó bà đã đấu tay đôi với Mike Pence, để giành chức vụ phó tổng thống. Mike Pence một chính trị gia chuyên nghiệp, có phong cách khác hẳn ông Trump. Không ai dám chắc là bà Harris sẽ giành được thế thượng phong trong buổi tranh luận trên đài truyền hình vào tối mai 10/09/2024.
Thể thức bầu cử ở Mỹ
Điểm thứ ba khiến đảng Dân Chủ lo lắng là thể thức bầu cử ở Mỹ : Bà Kamala Harris có thể được lòng dân, được cử tri ủng hộ nhưng dân Mỹ không trực tiếp chỉ định tổng thống mà trọng trách đó thuộc về các đại cử tri. Với thể thức bầu cử này, tại bang Texas chẳng hạn, với 40 đại cử tri, chỉ cần đảng Cộng Hòa về nhất – dù với tỷ lệ sít sao đến mấy, lá phiếu của toàn bộ 40 đại cử tri của bang này nhất loạt thuộc về Donald Trump. Đây là điều mà bên đảng Dân Chủ và Kamala Harris lo ngại nhất. Trước bà Harris, cựu ngoại trưởng Mỹ Hillary Cliton, năm 2016 đã thua ông Trump vì thể thức bầu cử này.
Cuối cùng, khác với Donald Trump, đến nay công luận Mỹ vẫn chưa biết nhiều về Kamala Harris và cương lĩnh tranh cử của bà vẫn còn đang từng bước được « định hình ». Kamala Harris thường bị đối thủ của bà chỉ trích là một chính khách « mờ nhạt » nấp sau cái bóng của tổng thống Biden trong nhiệm kỳ hiện tại và nhất là « hay thay đổi ý kiến » trên một số hồ sơ quan trọng như nhập cư hay việc khai thác dầu và khí đá phiến … Đó là những điểm ứng cử viên của bên đảng Dân Chủ dễ bị tấn công.
Ngần ấy yếu tố báo trước, chưa có gì ngã ngũ đối với ông Donald Trump và bà Kamala Harris về kết quả bầu cử tổng thống Hoa Kỳ đầu tháng 11 tới đây.
