Cộng đồng người Việt vừa tổ chức một cuộc biểu tình tại Hyundai America, Fountain Valley, kêu gọi công ty sản xuất xe hơi Nam Hàn ngưng mua thép của Formosa, một công ty Đài Loan gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường tại miền Trung, Việt Nam.
Cuộc biểu tình do Công Lý Cho Nạn Nhân Formosa (JFFV), một tổ chức đấu tranh cho nạn nhân vụ ô nhiễm môi trường ở Việt Nam, và Mighty Earth, một tổ chức bất vụ lợi hoạt động toàn thế giới, có trụ sở tại Washington, DC được lập ra để bảo vệ sự trong lành của trái đất và bảo vệ sự sống của con người trên trái đất, đồng tổ chức.
Những người biểu tình cầm các tấm bảng và băng rôn kêu gọi Hyundai ngưng “hợp tác” với Formosa. Ngoài ra, những người tham gia biểu tình cũng cầm hình ảnh của một số nhà hoạt động Việt Nam bị bắt vì đấu tranh cho nạn nhân ô nhiễm môi trường, ví dụ như Lê Đình Lượng và Phạm Đoan Trang.
Người biểu tình cũng cầm bảng có tên ông Jose Munoz, chủ tịch kiêm tổng giám đốc Hyundai Motor Company, Fountain Valley, kêu gọi ông “chấm dứt châm dầu vào lửa và phải công khai mọi chuyện.”
Họ la lớn các khẩu hiệu như “Chúng ta muốn gì?” (What do we want?), những người khác trả lời: “Công lý” (Justice), hoặc “Khi nào chúng ta muốn?” (When do we want?), mọi người trả lời: “Bây giờ” (Now), hoặc là “Chúng tôi muốn gặp ông Munoz” (We want Munoz), vang rền một góc của cơ sở Huyndai America rộng lớn cạnh xa lộ 405, gần góc đường Talbert và đường Ward.
Ông Matthew Groch, giám đốc cao cấp của Mighty Earth, phát biểu: “Chúng ta đã quá mệt mỏi với tình trạng gây ra ô nhiễm môi trường của Formosa ở Colombia, Brazil, Mexico, Mỹ, và Việt Nam. Formosa là công ty cung cấp thép khắp thế giới. Chúng ta phải gây áp lực với các khách hàng của Formosa để họ tôn trọng cuộc sống của người dân. Những người dân ở nơi bị ô nhiễm môi trường, ngay cả ở Mỹ, chịu đựng quá nhiều rồi.”
“Cuộc biểu tình hôm nay không phải là lần cuối, mà là một sự bắt đầu,” ông Groch tuyên bố. “Hyundai phải có trách nhiệm và chính thức có hành động với Formosa. Cả thế giới đang theo dõi quý vị đó.”
Sau khi giới thiệu và cảm ơn thành phần tham dự, bà Nancy Bùi, phó chủ tịch đặc trách ngoại giao của JFFV, cho biết tổ chức của bà vẫn tiếp tục vận động đòi Formosa bồi thường cho người dân miền Trung, qua các vụ kiện ở Đài Loan, các buổi điều trần tại Quốc Hội Mỹ, và các hình thức khác.
Bà cho biết thêm: “Hyundai là khách hàng lớn nhất mua thép do Formosa Hà Tĩnh sản xuất, để chế tạo xe Hyundai và xe Kia bán trên thị trường thế giới. Huyndai nên tự hào về sản phẩm của mình, nhưng cũng phải chú ý bảo vệ môi trường và mạng sống người dân. Tôi mong nhiều người Việt Nam lái xe Hyundai cũng phải hiểu điều này.”
“Chúng tôi ủng hộ công việc của Hyundai, nhưng chúng tôi cũng có mặt hôm nay để ủng hộ bảo vệ môi trường,” bà Nancy nói tiếp.
Vẫn theo bà Nancy Bùi, Formosa xây nhà máy sản xuất thép ở Hà Tĩnh năm 2005, đến năm 2016, họ thải khoảng 160,000 tấn chất ô nhiễm ra biển, làm chết hàng triệu con cá, và làm ô nhiễm một vùng biển của nhiều tỉnh ở miền Trung. Ban đầu, chính quyền Việt Nam bác bỏ vụ này, nhưng sau khi có bằng chứng Formosa là thủ phạm, công ty này đã bồi thường $500 triệu, coi như phủi tay, nhưng cho tới nay, người dân chưa được bồi thường thỏa đáng.
“Vụ kiện ở Đài Loan tòa đang xử, nhưng chưa xong,” bà Nancy cập nhật. “Nhiều người bị chết vì vụ ăn phải cá nhiễm độc, trong khi đó, những người đấu tranh cho vấn đề này bị chính quyền Việt Nam bắt giữ. Ông Lê Đình Lượng bị án tù 20 năm, nay vẫn còn ở trong tù 13 năm nữa. Bà Phạm Đoan Trang viết về vấn đề này thì bị 9 năm tù. Đó là lý do chúng ta có mặt ở đây hôm nay. Hyundai không nên mua thép hoặc hợp tác với Formosa nữa. Tôi hy vọng Hyundai sẽ cân nhắc việc này qua sự kiện biểu tình hôm nay.”
Bà kêu gọi: “Còn những người sử dụng xe của Hyundai, quý vị nên suy nghĩ, sản phẩm quý vị đang xài làm cho một số người bị bắt, trẻ em xa cha mẹ…Đây không chỉ là vấn đề môi trường mà còn là vấn đề nhân quyền nữa.”
Cũng có mặt tại cuộc biểu tình, ông Mark Roberts, một luật sư nhân quyền từng đại diện nhà đấu tranh Michael Phương Minh Nguyễn, người từng bị chính quyền Việt Nam bắt giữ, đưa ra một số thắc mắc: “Liệu Hyundai có tiếp tục cùng với Formosa gây ô nhiễm môi trường? Hyundai có biết điều này? Hyundai có quan tâm không?”
“Formosa làm hại môi trường như thế nào? Ở Việt Nam hay ở nơi khác nữa? Cứ vào tìm trong Google, quý vị sẽ thấy công ty này từng bị phạt hàng trăm triệu đô la và trả số tiền này cho chính quyền Việt Nam,” ông Roberts nói tiếp.
Ông Nguyễn Kim Bình, phó chủ tịch Cộng Đồng Việt Nam Nam California, phát biểu: “Có thể ngày hôm nay Hyundai nói họ không có trách nhiệm liên đới với Formosa, không có trách nhiệm với những gì xảy ra ở Việt Nam, ở Louisiana, ở Mexico hoặc có thể có mà họ không biết.”
“Nhưng kể từ hôm nay, Hyundai không thể làm ngơ chuyện này. Chúng tôi hy vọng Huyndai America sẽ báo cho tổng hành dinh của Hyudai ở Nam Hàn biết chuyện này, đó là ngưng mua thép của Formosa,” ông Bình nói thêm.
Ca sĩ Phong Dinh, cũng tham gia cuộc biểu tình, cho biết: “Chúng tôi không chống Hyundai. Chúng tôi chỉ muốn họ ngưng hợp tác với Formosa.”
Cuộc biểu tình diễn ra ôn hòa, trật tự, trước sự hiện diện của nhân viên an ninh của Hyundai.
Trong lúc biểu tình, ca sĩ Phong Dinh hát bài “Miền Trung Biển Chết” với tiếng đệm đàn của nhạc sĩ Trần Chí Phúc, người sáng tác nhạc phẩm này, làm những người tham gia vô cùng “khí thế.”
“Chiều nay cá chết loang đầy biển miền Trung
Buồn đau tang tóc đang phủ đầy biển quê em
Mẹ thẫn thờ nhìn ra biển vắng
Chị nghẹn ngạo lượm chôn từng xác
Đau đớn hoang mang…
Chiều nay cá chết loang đầy biển miền Trung
Vì sao nên nỗi, câu trả lời đành buông xuôi
Vì bạc tiền bọn quan bán nước
Vì nhục hèn mà không dám nói
Ôi đớn đau thay dân tộc Việt Nam.”
Nhân dịp này, ban tổ chức cũng phát hành tài liệu dài khoảng 100 trang bằng bốn thứ tiếng trong đó có tiếng Việt về cuộc điều tra mà họ gọi là “Thép Nhiễm Độc: Hậu Quả Chết Người Từ Chuỗi Cung Ứng Thép Bẩn của Hyundai.”
Trong lúc cuộc biểu tình diễn ra, có một số nhân viên Hyundai đứng bên trong tòa nhà nhìn ra và quan sát.
Trước khi biểu tình giải tán, ông Matthew Groch có đưa một thỉnh nguyện thư cho ông Daniel Castillo nhờ chuyển cho ông Jose Munoz. Khi được hỏi chức vụ, ông Castillo chỉ cho biết ông “phụ trách an ninh” cho Hyundai.
