Trước thềm cuộc gặp cấp cao đầu tiên kể từ sau khi ông Biden nhậm chức, Mỹ và Trung Quốc đang vướng vào một cuộc chiến tâm lý căng thẳng về việc định danh cuộc gặp, khiến Bắc Kinh gọi cuộc gặp này là "đối thoại chiến lược cấp cao" nhưng Washington không hề sử dụng cụm từ này.
Trung Quốc gọi là "Đối thoại chiến lược cấp cao" nhưng Mỹ thì không
Trước thềm cuộc gặp cấp cao đầu tiên kể từ sau khi ông Biden nhậm chức, Mỹ và Trung Quốc đang vướng vào một cuộc chiến tâm lý căng thẳng về việc định danh cuộc gặp.
"Trung Quốc, nhận lời từ phía Mỹ, sẽ có cuộc đối thoại cấp cao với Mỹ trong những ngày tới", Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nói trong bản thông cáo đăng trên website Bộ Ngoại giao hôm thứ Năm, nhắc tới cuộc gặp kéo dài từ 18 - 19/3 tại Anchorage, Alaska giữa ông Dương Khiết Trì và Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken.
Cuộc gặp cũng có sự tham gia của Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị và cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan.
Việc sử dụng cụm "đối thoại chiến lược" đối ngược trực tiếp với những gì Ngoại trưởng Blinken nói trong phiên điều trần trước Ủy ban đối ngoại Hạ viện hôm thứ Tư.
Đây không phải là đối thoại chiến lược. Vẫn chưa có dự định về các tiếp xúc tiếp theo, ở thời điểm hiện tại, Ngoại trưởng Mỹ nói.
Cuộc gặp ở Anchorage được dự kiện là sẽ thiết lập quan hệ Mỹ - Trung dưới thời ông Biden, trong đó, hai bên sẽ mặt đối mặt, thảo luận về tất cả các vấn đề từ an ninh quốc gia và thương mại đến kinh tế và quyền con người.
Cụm từ "Đối thoại chiến lược cấp cao" mà ông Triệu Lập Kiên đề cập gợi nhớ lại Đối thoại chiến lược và kinh tế Mỹ - Trung được tổ chức dưới thời Tổng thống Obama, và Đối thoại kinh tế chiến lược dưới thời Tổng thống George W. Bush.
Ý tưởng tổ chức các cuộc gặp thường niên giữa các đại diện cấp cao của 2 nước ở thủ đô của mỗi nước làm sâu sắc hơn sự hiểu biết và tránh các tính toán sai lầm.
Các cuộc gặp được đổi tên thành Đối thoại kinh tế toàn diện Mỹ - Trung dưới thời Tổng thống Trump, và chỉ được ngừng lại khi chiến tranh thương mại leo thang.
Nghi ngại về kết quả
Ngay cả khi hai bên chuẩn bị cuộc gặp, căng thẳng trong vấn đề Đài Loan vẫn tăng cao, và có thể được xem là điểm nóng nhất giữa 2 quốc gia.
Hạm đội 7 của Hải quân Mỹ cho biết, tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS John Finn đã thực hiện một hoạt động di chuyển thường xuyên qua eo biển Đài Loan hôm thứ Tư. Đây à lần thứ 3 một tàu Mỹ đi qua eo biển Đài Loan kể từ khi ông Biden lên nắm quyền hồi tháng 1.
Trung Quốc xem Đài Loan là "lợi ích cốt lõi" và không bao giờ thỏa hiệp, không hề che giấu thái độ không hài lòng. Quân đội Trung Quốc hôm thứ Năm cho biết đã điều lực lượng để giám sát các hoạt động của tàu khu trục Mỹ khi đi qua eo biển.
"Chúng tôi cực lực phản đối hành động này", Thượng tá Zhang Chunhui, đại diện chính thức của Bộ Tư lệnh Chiến đấu phía Đông thuộc Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) cho biết trong một thông cáo. Các lực lượng thuộc Bộ tư lệnh chiến đấu phía Đông tiếp tục ở tình trạng cảnh báo cao độ để phản ứng với các đe dọa hoặc khiêu khích.
Ngoại trưởng Mỹ Blinken, người đã hiểu rõ về Đối thoại kinh tế và chiến lược Mỹ - Trung dưới thời Obama với tư cách là Thứ trưởng Ngoại giao, đang phân vân về kết quả của những đối thoại thế này. Các quan ngại của Washington đến nay vẫn bị phớt lờ, bao gồm yêu cầu ngừng quân sự hóa trái phép Biển Đông và ăn trộm công nghệ đối với các công ty Mỹ.
Ở Mỹ, nhiều người nghĩ rằng, đối thoại này chỉ mang lại cho Bắc Kinh thời gian để tăng cường sức mạnh quốc tế nhằm thách thức Washington.
Trong cuộc điều trần hôm thứ Tư, Hạ nghị sĩ Scott Perry của đảng Cộng hòa đến từ Pennsylvania, hỏi ông Blinken rằng liệu ông có chuẩn bị hay nghĩ đến việc nhượng bộ với Bắc Kinh để đổi lấy việc hợp tác trong các vấn đề như hiệp định khí hậu Paris.
- "Không", ông Blinken đáp.
- "Không nhượng bộ bất cứ điều gì?", ông Perry nhấn mạnh một lần nữa và ông Blinken tiếp tục nói "Không".
Với Trung Quốc hay bất kỳ quốc gia nào, nhiệm vụ của tôi là đảm bảo chúng ta đang tăng cường lợi ích của Mỹ và giá trị Mỹ. Đặc biệt, Trung Quốc có năng lực quốc phòng, ngoại giao, kinh tế, để làm suy yếu hệ thống dựa trên luật lệ quốc tế mà Mỹ đã nỗ lực xây dựng, ông Blinken nói.
Trong khi đó, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc đưa ra một danh sách những việc Mỹ nên làm trong tuyên bố của mình: "Chúng tôi đề nghị Mỹ nhìn nhận Trung Quốc và quan hệ Mỹ - Trung một cách khách quan và khoa học, bỏ tâm lý Chiến tranh Lạnh, tôn trọng chủ quyền của Trung Quốc, lợi ích an ninh và phát triển, và ngừng can thiệp đến các vấn đề nội bộ của Trung Quốc".
Ngay việc lựa chọn địa điểm, mỗi bên cũng có cách nhìn và lý giải khác nhau.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cho biết: "Điều quan trọng đối với chúng tôi là cuộc gặp đầu tiên của chính quyền với các quan chức Trung Quốc được tổ chức trên đất Mỹ và diễn ra sau khi chúng tôi đã gặp và tham khảo ý kiến chặt chẽ với các đối tác và đồng minh ở cả châu Á và châu Âu".
Trong khi đó, Tuyên bố của ông Triệu bắt đầu bằng việc nói rằng Trung Quốc "nhận được lời mời" từ phía Mỹ.
