Theo như Trung Quốc cáo buộc phía Anh đă vượt quá thẩm quyền của ḿnh và vi phạm các quyền của Nexperia Holiding BV khi chính phủ quyết định đảo ngược quyết định để công ty này tiếp quản nhà máy bán dẫn, sau khi Anh vừa ngăn chặn thành công việc bán Newport Water Fab cho Nexperia do Trung Quốc sở hữu v́ lư do an ninh sau nhiều tháng tranh căi.
Nexperia thuộc sở hữu của Wingtech Technology của Trung Quốc, sẽ phải thoái 86% vốn tại công ty Newport Water Fab, theo lệnh được chính phủ công bố hôm 16/11 vừa qua. Như vậy Nexperia chỉ c̣n nắm giữ 14% cổ phần Newport Water Fab, bằng với trước khi thực hiện thâu tóm vào năm 2021.
Hồi tháng 5, Cựu Thủ tướng Kwasi Kwarteng, năm ngoái là Bô trưởng Tài chính, cho biết ông phê duyệt thương vụ Nexperia mua Newport theo Đạo luật Đầu tư và An ninh Quốc gia. Theo đạo luật này chính phủ có thể hạn chế hoặc ngăn chặn các giao dịch liên quan đến các tài sản quốc gia.
Nexperia, trở thành cổ đông lớn thứ hai của Newport Wafer Fab vào năm 2019, đă tiến hành tiếp quản nhà máy hai năm sau đó, khi công ty xứ Wales đang gặp khó khăn trong việc trả nợ và có nguy cơ phá sản. Kể từ đó, nhà máy này đă bán độc quyền các sản phẩm của ḿnh cho Nexperia, làm dấy lên lo ngại về việc chuyển giao công nghệ từ Anh sang Trung Quốc.
Quyết định này sẽ đặt ra câu hỏi về tương lai việc làm của 550 công nhân tại Newport cũng như của 1000 người khác tại một cơ sở của Nexperia ở Stockport.
"Chúng tôi bị sốc với các quyết định này. Các nhân viên cũng sốc,” Toni Versluijs, người đứng đầu Nexperia tại Anh cho biết. “Chúng tôi sẽ tiếp tục chiến đấu. Chúng tôi tin rằng về bản chất, quyết định này là sai.”
Nhà máy bán dẫn của Anh – nơi sản xuất các tấm bán dẫn silicon đă có các sản phẩm trở thành tiêu chuẩn khi chứa những thành phần phức tạp và quan trọng nhất trong mọi công nghệ tiên tiến hiện đại.
Dù không phải là một công ty quy mô đặc biệt lớn, Newport Wafer Fab hiện vận hành cơ sở sản xuất chip lớn nhất tại Anh, xuất xưởng khoảng 32.000 tấm wafer silicon mỗi tháng.
Khi các quốc gia trên thế giới t́m cách củng cố chuỗi cung ứng chip trong nước, việc bán một trong những tài sản bán dẫn chiến lược duy nhất của Anh cho một công ty Trung Quốc đă vấp phải phản ứng dữ dội từ các chính trị gia và các giám đốc điều hành của Anh.
Quyết định về việc liệu giao dịch có bị hủy bỏ hay không đă bị tŕ hoăn nhiều lần kết từ tháng 5.
Công ty đă đề xuất hướng giải quyết?
Ông Versluijs nói: “Thời gian vừa qua không ai trong số 3 bộ trưởng sẵn sàng nói chuyện với chúng tôi để giải quyết các vấn đề. Chúng tôi đă tŕnh bày các biện pháp khắc phục sâu rộng đối với rủi ro bảo mật. Đây không phải là hành động nâng cấp độ bảo mật mà thậm chí c̣n là “giảm cấp”.”
Chính phủ Anh xác định rằng nguy cơ đối với an ninh quốc gia bắt nguồn từ “khả năng tái triển khai các hoạt động bán dẫn phức hợp tại Newport”.
Nexperia bác bỏ những căn cứ này, nói rằng họ đă giải quyết những lo ngại của chính phủ bằng cách đưa ra các biện pháp khắc phục loại trừ mọi hoạt động phát triển chất bán dẫn trong tương lai tại địa điểm New Port Wader.
Quyết định cũng cho thấy rằng, địa điểm này có thể tạo điều kiện cho Nexperia “tiếp cận với chuyên môn công nghệ” có thể ngăn các nhà sản xuất khác tham gia vào các dự án tương lai liên quan đến an ninh quốc gia”.
Peter Lu, người đứng đầu công ty luật Baker & McKenzie's China ở Anh, cho biết: “Ảnh hưởng tiếp theo mà điều này gây ra đối với việc đầu tư của Trung Quốc sẽ rất đáng kể: các nhà đầu tư (đặc biệt là các doanh nghiệp nhà nước) sẽ nghiêm túc xem xét lại những đánh giá ngắn hạn và dài hạn của họ.
Công ty không lớn
Công ty hiện đang có tên gọi là Nexperia Newport, sản xuất chip được sử dụng để quản lư năng lượng trong các thiết bị điện tử. Nexperia có trụ sở tại Hà Lan nhưng thuộc sở hữu của công ty Wingtech của Trung Quốc.
Trong thị trường sản xuất chip toàn cầu, Nexperia Newport không lớn, doanh thu của công ty này là 31 triệu bảng Anh trong năm tài chính được báo cáo gần đây nhất, so với 36 tỷ bảng Anh doanh thu của Công ty sản xuất chất bán dẫn Đài Loan TSMC. Tuy nhiên, việc tiếp quản đă làm dấy lên lo ngại về tương lai của ngành công nghiệp chip của Anh.
Các quốc gia trên thế giới đă t́m cách thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn của họ trong bối cảnh lo ngại về sự phụ thuốc vào các nhà sản xuất ở Đài Loan, Trung Quốc. Hoa Kỳ có kế hoạch đầu tư 52 tỷ đô la (44 tỷ bảng Anh) vào ngành công nghiệp chip của ḿnh, trong khi EU cho biết họ sẽ đầu tư 43 tỷ euro (38 tỷ bảng Anh).
Trung Quốc nói ǵ?
Bloomberg đưa tin, Trung Quốc cáo buộc phía Anh đă vượt quá thẩm quyền của ḿnh và vi phạm các quyền của Nexperia Holiding BV khi chính phủ quyết định đảo ngược quyết định để công ty này tiếp quản nhà máy bán dẫn.
“Anh đă phóng đại khái niệm an ninh quốc gia và lạm dụng quyền lực nhà nước để can thiệp trực tiếp vào hợp tác đầu tư b́nh thường của một công ty Trung Quốc tại Anh,” phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ning nói trong cuộc họp báo thường kỳ.
“Điều này vi phạm các quyền và lợi ích hợp pháp của công ty có liên quan cũng như các nguyên tắc kinh tế thị trường và quy tắc thương mại quốc tế.”
