Sự việc khiến nhiều người không phục khi lănh đạo công ty dược VN Pharma chỉ bị buộc tội buôn lậu thuốc. Liên quan đến vụ án, đă có đề nghị chuyển hướng từ tội buôn lậu sang tội buôn bán hàng giả. Bộ y tế cũng là một trong những cơ quan có trách nhiệm rất lớn trong vụ án này.
Ngày 24-10, TAND Cấp cao tại TP.HCM tiếp tục phiên phúc thẩm vụ án buôn lậu, làm giả giấy tờ, con dấu, tài liệu tại Công ty CP VN Pharma do Nguyễn Minh Hùng, tổng giám đốc, cùng đồng phạm thực hiện.
Chiều cùng ngày, đại diện VKS giữ quyền công tố tại ṭa đă phát biểu bổ sung quan điểm tranh luận đề nghị hủy án điều tra lại theo hướng chuyển tội danh đối với các bị cáo từ buôn lậu sang tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc pḥng bệnh.
Bộ Y tế thừa nhận có sai sót
HĐXX đă hỏi đại diện Bộ Y tế (BYT), Bộ Công Thương, Bộ Ngoại giao cùng một số cá nhân liên quan. Theo đó, Cục Quản lư dược BYT là đơn vị cấp phép cho lô hàng thuốc trị ung thư H-Capita không rơ nguồn gốc và một số lô thuốc khác của Công ty VN Pharma. Bộ Công Thương, đơn vị cấp “giấy phép con” trong quá tŕnh xuất nhập khẩu thuốc và Bộ Ngoại giao là đơn vị xác nhận về sự “không tồn tại” của Công ty Helix Canada, đơn vị sản xuất thuốc H-Capita.
Tại ṭa, ông Đỗ Trung Hưng (Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, BYT) cho biết Bộ đă có công văn trả lời các câu hỏi HĐXX trước đó mà một đại diện khác đến ghi nhận về báo cáo. Trả lời trực tiếp về việc cấp phép cho công ty dược nước ngoài tại Việt Nam (VN), ông Hưng cho biết dựa vào các quyết định, thông tư về việc nhập khẩu thuốc và hướng dẫn doanh nghiệp (DN) bán thuốc tại VN.
Chủ tọa hỏi: “Ông nghĩ ǵ khi Bộ Ngoại giao từng trả lời cơ quan điều tra là Công ty Helix Canada không có đăng kư kinh doanh, hoạt động?”. Ông Hưng đáp: “Trong thành phần hồ sơ xin cấp phép của công ty Canada, BYT thấy có giấy đăng kư kinh doanh được hợp pháp hóa lănh sự”.
Ṭa truy việc xác định tính hợp pháp của hồ sơ xin cấp phép này có phải là bắt buộc không. Ông Hưng cho là bắt buộc nhưng xác minh thế nào th́ không rơ, sau đó ông chuyển câu hỏi cho một nữ phó trưởng pḥng Quản lư dược Cục Quản lư dược trả lời. Bà này cho biết việc xác minh truy xuất nguồn gốc của DN là quy định bắt buộc. Nhưng khi ṭa hỏi Cục đă làm việc này chưa th́ bà nói là chỉ xem xét trên giấy tờ. Ṭa tiếp tục truy th́ bà cho rằng việc cấp phép đă “làm theo quy tŕnh”.
Chủ tọa đặt vấn đề: “Thẩm định hồ sơ nhập thuốc của VN Pharma có 10 người nhưng chỉ có bảy người kư, ba người không kư biên bản v́ phát hiện hồ sơ không ổn. Vậy việc cấp phép cho nhập khẩu thuốc có đúng quy định và hợp lệ không?”. Ông Hưng cho rằng quy định không bắt buộc tất cả, chỉ cần ít nhất hai chuyên gia đồng ư là được. Trong việc cấp phép VN Pharma có 3/4 chuyên gia đồng ư.
Trả lời VKS, ông Hưng nói việc Cục Quản lư dược cấp phép cho VN Pharma nhập khẩu thuốc H-Capita không đúng quy tŕnh, có sai sót trong việc thẩm định hồ sơ. Và đó là trách nhiệm của lănh đạo cấp phép. Liên quan đến việc truy xuất nguồn gốc thuốc H-Capita, ông Hưng cho rằng thuốc H-Capita là thuốc cũ nên không cần truy xuất.
VKS hỏi việc cấp phép Cục Quản lư dược đă làm hết trách nhiệm chưa. Ông Hưng nói ngắn gọn: “Đă làm theo đúng quy tŕnh, quy định”. Nhưng nhiều câu hỏi về liên quan tới vụ án như tên thuốc có đúng với đơn đặt hàng không, việc Công ty Austin xin hoạt động tại VN ngày tháng năm nào…, ông Hưng ấp úng không trả lời được và đề nghị xin được chuẩn bị hồ sơ.
Đặc biệt tại ṭa, VKS đề nghị HĐXX có biện pháp nhắc nhở ông Trương Quốc Cường, Thứ trưởng BYT; ông Nguyễn Tấn Đạt, Phó Cục trưởng Cục Quản lư dược, v́ ṭa có triệu tập nhưng không đến phiên xử. Theo VKS, hai cá nhân này liên quan trực tiếp việc cấp phép cho VN Pharma nhập thuốc H-Capita.
VKS: Có dấu hiệu buôn bán thuốc giả
Phát biểu bổ sung tranh luận sau đó, VKS cho rằng sau khi xét hỏi thêm đă làm rơ hơn hành vi phạm tội của các bị cáo. VKS cho rằng như quan điểm trước đó đă phân tích VKS thấy kết quả giám định thuốc của BYT có mâu thuẫn, không phù hợp với quy định pháp luật và thực tế khách quan của vụ án.
Cụ thể kết luận giám định ghi lô thuốc là thuốc không rơ nguồn gốc, kém chất lượng, không được dùng làm thuốc chữa bệnh cho người. Trong khi các bị cáo nhập về với mục đích chữa bệnh ung thư cho người. Kết luận chỉ cho rằng thuốc kém chất lượng mà không kết luận là thuốc giả. Cục Quản lư dược đă tham gia tố tụng với tư cách là người phát hiện và tố giác tội phạm. Sau đó cục này lại tham gia giám định tư pháp chính lô hàng mà ḿnh cấp phép nhập khẩu là chưa đảm bảo tính khách quan.
Mặt khác, Điều 2 Luật Dược năm 2005 và Điều 4 Nghị định 08/2013 của Chính phủ quy định: “Thuốc kém chất lượng là thuốc không đạt tiêu chuẩn chất lượng đă đăng kư với cơ quan có thẩm quyền”. Tại khoản 24 Điều 2 quy định: “Thuốc giả là sản phẩm được sản xuất dưới dạng thuốc với ư đồ lừa đảo, thuộc một trong những trường hợp sau đây: Không có dược chất; có dược chất nhưng không có hàm lượng đă đăng kư; có dược chất khác với dược chất ghi trên nhăn, mạo tên, kiểu dáng công nghiệp của thuốc đă đăng kư bảo hộ sở hữu công nghiệp của cơ sở sản xuất khác...
V́ vậy cần thiết phải trưng cầu giám định lại thuốc để đảm bảo tính khách quan và chính xác. Bởi kết luận giám định là một trong những chứng cứ quan trọng và là cơ sở để định tội danh các bị cáo.
Cũng theo VKS, trong vụ án này các bị cáo không chỉ làm theo chỉ đạo của Nguyễn Minh Hùng mà các bị cáo đều có chuyên môn nghiệp vụ hiểu rơ việc ḿnh làm. Bị cáo Hùng là chủ mưu, câu kết chặt chẽ với các bị cáo khác. Hồ sơ kỹ thuật thuốc, tên thuốc, hướng dẫn sử dụng thuốc... đều do các bị cáo tạo dựng.
Hành vi của các bị cáo có dấu hiệu tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc pḥng bệnh. V́ vậy cần phải khởi tố để điều tra về hành vi này. Từ đó VKS đề nghị chấp nhận kháng nghị phải hủy toàn bộ bản án sơ thẩm, điều tra lại để xử lư đúng người, đúng tội.
Tranh luận với các luật sư về việc HĐXX ra quyết định bắt tạm giam bị cáo Hùng và Vơ Mạnh Cường, tại buổi xét xử ngày 23-10, VKS cho rằng ṭa làm đúng luật.
Theo các luật sư, đây là việc chưa có tiền lệ và liệu có đúng luật không nhưng VKS dẫn ra các quy định để khẳng định HĐXX đă làm đúng.
V́ vụ án có nhiều vấn đề phức tạp nên chủ tọa thông báo HĐXX sẽ nghị án kéo dài, dự kiến tuyên án vào sáng 30-10.
