Ông Andrew Đỗ, cựu giám sát viên Orange County vừa bị Chánh Án James Selna của tòa án liên bang tuyên án mức tối đa 60 tháng tù. Ông bị bắt vì tội nhận hối lộ để “rót” hàng triệu đô la tiền COVID-19 cho các tòng phạm rồi những người này “lại quả” cho ông qua hai người con gái của ông.
Trong phiên tòa tại tòa án liên bang ở Santa Ana hôm Thứ Hai, 9 Tháng Sáu, sau khi nghe trình bày của hai phía luật sư bào chữa cho ông Andrew Đỗ và đại diện Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ, Chánh Án Selna nói: “Tôi tin rằng mức án 60 tháng tù là đúng mức. Dân cử mà tham nhũng là làm mất niềm tin của công chúng đối với chính quyền. Tham nhũng là một vấn nạn lớn ở đất nước này.”
Chánh Án Selna nói thêm rằng “đáng lý ông Andrew Đỗ có thể bị tù 15 năm, nhưng tòa tôn trọng thỏa thuận nhận tội của ông và chấp nhận 5 năm.”
Khi bắt đầu phiên tòa, Chánh Án Selna có đề cập đến vấn đề ông Andrew Đỗ phải trả lại tiền tham nhũng, nhưng cho biết không xử vấn đề này lần này, mà sẽ xử vào phiên tòa ngày 11 Tháng Tám.
Sau khi tuyên án, chánh án hỏi ông Andrew Đỗ có ý kiến gì không, ông trả lời: “Không.”
Chánh Án Selna yêu cầu ông Andrew Đỗ đến lầu 2 tòa nhà liên bang, gặp cảnh sát liên bang, làm giấy tờ, và trình diện nhà tù Lompoc ở Santa Barbara County ngày 15 Tháng Tám.
Khoảng 9 giờ 40 phút, ông Andrew Đỗ bước vào tòa cùng hai luật sư của ông, Paul Meyer và Eliot Krieger. Ông Andrew Đỗ có nhoẻn miệng cười, bắt tay duy nhất một người Việt Nam ngồi hàng ghế đầu, và ôm ông này.
Sau đó, ông Andrew Đỗ ngồi vào bàn bị cáo, có hai luật sư ngồi hai bên. Khuôn mặt ông lúc này có vẻ thẫn thờ, thỉnh thoảng trao đổi với hai luật sư của mình.
“Chúng tôi không phản biện tất cả tố cáo đối với thân chủ của chúng tôi, nhưng đây là lần đầu tiên ông Andrew Đỗ phạm tội. Vì thế, xin tòa cân nhắc lại bản án và cho thân chủ tôi 48 tháng tù, thay vì 60 tháng,” ông Meyer nói. “Sau khi phạm tội, ông Andrew Đỗ đã tình nguyện làm một số việc cộng đồng, tòa nên tái cân nhắc việc này. Ngoài ra, ông Andrew Đỗ bây giờ không còn làm việc nữa, không kiếm được tiền, và với số tuổi trên 60 mà bị 60 tháng tù là không cần thiết. Tòa nên cân nhắc lại. Chúng tôi nghĩ 48 tháng tù ra vừa phải. Một lần nữa, xin tòa cân nhắc lại việc này.”
Ông Meyer đề cập đến từ “tái cân nhắc” (reconsider) bốn lần trong phát biểu của mình.
Luật Sư Eliot Krieger đề cập thêm rằng việc ông Andrew Đỗ “rót” tiền cho tổ chức Viet America Society (VAS) xảy ra trước khi tổ chức này mướn cô Rhiannon Đỗ, con gái ông Andrew Đỗ, “nên không thể gọi là hối lộ có chủ đích.”
Chánh Án Selna phản bác: “Tôi chỉ quan tâm sự kiện là có tình trạng hối lộ ở đây.”
Hôm 19 Tháng Năm, trong hồ sơ gửi cho tòa, hai luật sư này đề nghị mức án 33 tháng tù cho ông Andrew Đỗ.
Về phía công tố, có ba công tố viên liên bang và một công tố viên Orange County có mặt tại phiên tòa.
Ông Nandor F.R. Kiss, công tố viên liên bang, phát biểu: “Đây là hối lộ. Ông Andrew Đỗ đã bỏ phiếu cho những khoản tiền tham nhũng, ông biết điều đó, và có những bằng chứng chứng minh sự việc. Nhiều tiền được chuyển qua cho con gái ông, người mà được trả lương gần $100,000/năm. Không thể nói là ông không biết.”
“Rồi người con gái khác của ông còn nhận $100,000 nữa. Rõ ràng là ông cố tình nhận hối lộ,” ông Kiss nói thêm. “Xin tòa xử để làm gương, không chỉ cho ông Andrew Đỗ mà để cảnh cáo các dân cử khác khi họ tuyên thệ nhậm chức.”
Vị công tố viên tiếp: “Hành động của ông Andrew Đỗ làm mất lòng tin của công chúng đối với chính quyền, tòa cần xử để khôi phục lại lòng tin này.”
Trước khi tuyên án, Chánh Án Selna nói: “Tôi không tin bất cứ bản án nào nhẹ hơn phản ánh được sự nghiêm trọng của tội phạm này.”
Phản ứng cộng đồng
Trước khi bắt đầu phiên tòa, Chánh Án Selna nói ông có xem ba lá thư gửi cho ông đề nghị mức án tối đa cho ông Andrew Đỗ.
Luật Sư Paul Meyer cũng nói có một số người có mặt ở phiên tòa, sẵn sàng lên bênh vực cho ông Andrew Đỗ.
Tuy nhiên, vị chánh án không cho ai phát biểu.
Ông nói: “Tôi hiểu vụ xử này gây chú ý công chúng rất nhiều, nhưng đây không phải là nơi thảo luận của công chúng.”
Khi phiên tòa kết thúc, phóng viên nhật báo Người Việt có hỏi người đàn ông Việt Nam được ông Andrew Đỗ bắt tay và ôm khi bước vào tòa, nhưng người này không trả lời.
Trong khi đó, Giám Sát Viên Janet Nguyễn, đại diện Địa Hạt 1 của Orange County, cho rằng phán quyết của tòa là đúng mức.
“Tôi biết ơn vì chánh án thấy sự việc (ông Andrew Đỗ nhận hối lộ) xảy ra thế nào,” bà Janet Nguyễn trả lời nhật báo Người Việt qua một tin nhắn. “Tôi cũng yêu cầu Bộ Tư Pháp Mỹ tiếp tục quy trách nhiệm bất cứ ai có liên quan trong lúc điều tra âm mưu tham nhũng này.”
Trong một lá thư gửi cho Chánh Án Selna ngày 4 Tháng Sáu, ông Phát Bùi, chủ tịch Cộng Đồng Người Việt Quốc Gia Nam California, kêu gọi quan tòa “cân nhắc việc ông Andrew Đỗ làm hại cộng đồng như thế nào.”
“Hành động của ông Andrew Đỗ làm các vị cao niên, gia đình, và cộng đồng chúng tôi thiệt hại. Đây không phải chỉ vì ông không phục vụ chúng tôi mà ông cũng không tạo cơ hội cho chúng tôi. Chúng tôi không yêu cầu chánh án đối xử đặc biệt gì mà chỉ yêu cầu ông đưa ra một phán quyết công bằng để có thể giúp cộng đồng mà chúng tôi phục vụ,” ông Phát viết.
Ông Phát cũng viết rằng, khi gặp khó khăn trong đại dịch COVID-19, cộng đồng mong đợi quận hạt giúp đỡ, nhưng không được đáp ứng, thế rồi, cộng đồng phát hiện “ông Andrew Đỗ ‘rót’ ngân quỹ vào tổ chức do con gái ông điều hành, không qua một tiến trình công khai để các tổ chức khác nộp đơn xin.”
Khi được hỏi chuyện này, ông Tài Đỗ, cựu nghị viên Westminster, người có mặt tại tòa, nói: “Kết quả này là một bài học cho ông Andrew Đỗ vì ông tưởng ông là ‘Titanic,’ không thể bị chìm.”
“Khi bị tố cáo lợi dụng chức vụ để hối lộ, ông tấn công truyền thông, và ông đã thất bại. Ngoài ra, ông đã sai lầm khi tấn công đồng hương gốc Việt, mà không biết rằng, đồng hương bây giờ không thể bị qua mặt nữa,” ông Tài nói tiếp.
Khi được yêu cầu nói rõ ẩn ý “Titanic,” tên con tàu khổng lồ bị chìm ở Đại Tây Dương năm xưa, ông Tài giải thích: “Ông Andrew Đỗ là bạn ông Todd Spitzer, chánh biện lý Orange County, nên nghĩ rằng mình không bao giờ bị ‘chìm.’ Tôi nhớ, khi chuyện ông Andrew Đỗ bắt đầu bị lòi ra, ông Spitzer còn nói ‘đây là chuyện tào lao (BS).’ Cuối cùng, chỉ có FBI làm ‘chìm’ con tàu Titanic.”
Andrew Đỗ nhận hối lộ ra sao?
Ông Andrew Đỗ từng là một trong năm giám sát viên Orange County, đại diện Địa Hạt 1, phụ trách điều hành ngân sách hàng năm của quận hạt lên đến hàng tỷ đô la.
Hôm 22 Tháng Mười, 2024, ông nhận tội tham nhũng tiền của chính những đồng hương lớn tuổi và nghèo khó, và phải từ chức. Sau đó vài ngày, hôm 28 Tháng Mười, lần đầu tiên trong đời, ông xuất hiện trước vành móng ngựa tòa án liên bang ở Santa Ana.
Theo Bộ Tư Pháp Mỹ, ông Andrew Đỗ thông qua số tiền $12 triệu để cung cấp thức ăn cho người già và người khuyết tật, nhưng chỉ có 15% của số tiền đó được sử dụng đúng mục đích, và phần còn lại “bị ăn cắp qua âm mưu của ông và được sử dụng theo nhiều cách.”
Ông đưa tiền cung cấp thực phẩm đó cho VAS, là tiền của liên bang và tiểu bang, nhưng không tiết lộ một trong những lãnh đạo của tổ chức đó là con gái mình, cô Rhiannon Đỗ.
Số tiền này đáng lẽ được sử dụng để cung cấp bữa ăn cho cao niên bị đại dịch ảnh hưởng và xây dựng đài tưởng niệm Chiến Tranh Việt Nam trong công viên Mile Square Regional Park, Fountain Valley, nhưng chỉ khoảng $1.4 triệu được dùng cho các bữa ăn, và đài tưởng niệm vẫn chưa hoàn thành.
Ông Andrew Đỗ cũng biển thủ hơn $550,000 và theo thỏa thuận nhận tội cùng các tài liệu kèm theo do ông ký tiết lộ rằng hơn nửa triệu đô la tiền thuế được cấp cho tổ chức bất vụ lợi được chuyển lại cho các con gái của ông.
Các tài liệu nêu rõ rằng ngoài số tiền chuyển cho cô Rhiannon Đỗ, cô con gái lớn của ông, Ilene Đỗ, cũng nhận được $100,000 như một phần của kế hoạch hối lộ.
Ngày 15 Tháng Tám, 2024, Orange County nộp đơn kiện VAS, tố cáo các thành viên của nhóm sử dụng tiền trợ giúp trong đại dịch COVID-19 để “trục lợi cá nhân,” bao gồm mua sáu căn nhà, trong đó có một căn ở Tustin do cô Rhiannon Đỗ mua hồi năm 2023, với giá $1,035,000.
Hôm 3 Tháng Năm, Hội Đồng Giám Sát Orange County bỏ phiếu 3-1-1, quyết định gửi bản tường trình tác động đối với nạn nhân tới tòa án liên bang, đề nghị mức án tù tối đa 60 tháng cho ông Andrew Đỗ và yêu cầu ông bồi thường hơn $11 triệu cho nạn nhân.
Hôm Thứ Sáu, 6 Tháng Sáu, Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ chính thức truy tố hai người Việt Nam bị tố cáo hối lộ ông Andrew Đỗ, cựu giám sát viên Orange County, để có các hợp đồng trị giá khoảng $12 triệu tiền COVID-19, rồi lấy số tiền này làm một số việc cá nhân khác, trong đó có mua một số bất động sản.
Hai người bị truy tố là ông Peter Phạm, 65 tuổi, cư dân Garden Grove, và là sáng lập viên tổ chức Viet America Society (VAS), và bà Nguyễn Thanh Hương, 61 tuổi, cư dân Santa Ana, và là tổng giám đốc tổ chức Hand to Hand Relief Organization (H2H).
Ông Peter Phạm hiện được coi là tại đào.
Ông Ciaran McEvoy, phát ngôn viên Bộ Tư Pháp Mỹ ở Los Angeles, nói với đài phát thanh LAist rằng ông Peter Phạm mua vé một chiều bay đi Đài Bắc, Đài Loan, hồi Tháng Mười Hai, 2024. Ông McEvoy nói ông không rõ ông Peter Phạm có rời khỏi Đài Loan sau đó hay không.
Còn bà Hương trình diện tòa án liên bang ở Santa Ana cùng ngày và cùng tòa nhà mà ông Andrew Đỗ bị tuyên án vì tội nhận hối lộ.
