Hải quân Mỹ rõ ràng không muốn tụt hậu trước đối thủ Trung Quốc trong thiết kế tàu ngầm.
Cuộc chạy đua cải tiến thiết kế tàu ngầm giữa Mỹ và Trung Quốc
Thuật ngữ quân sự "Sail" (tạm dịch: Vây) được dùng để chỉ cấu trúc hình tháp phía trên tàu ngầm, nơi đặt kính tiềm vọng, các cảm biến, ăng ten cũng như một cầu thang mở giúp thủy thủ đoàn điều hướng hoặc phát tín hiệu khi tàu ngầm di chuyển trên mặt biển.
Hải quân Mỹ (USN) hiện đang xem xét một phương án trang bị các Sail có thể gấp gọn hoặc bơm hơi cho các tàu ngầm tấn công hạt nhân SSN (X) trong tương lai "hoạt động dưới nước mà không gặp trở ngại của Sail".
Được gọi là Inflatable Deployable Sail System - IDSS (tạm dịch: Hệ thống triển khai Sail bằng cách bơm hơi), thiết kế này được USN kỳ vọng sẽ giúp đảm bảo an toàn về tốc độ, khả năng cơ động cũng như khả năng "tàng hình" của con tàu.
Tàu ngầm hạt nhân USS Vermon (SSN-792) lớp Virginia với Sail cỡ lớn nằm gần phần mũi tàu.
Trong một tài liệu được công bố vào đầu năm 2021, Bộ Tư lệnh Hệ thống Biển Hải quân (NAVSEA) phác thảo các yêu cầu ban đầu đối với IDSS là:
"Phát triển công nghệ nhằm biến thiết kế tàu ngầm truyền thống hướng tới việc trang bị IDSS cho các tàu ngầm trong tương lai".
Tuy nhiên Mỹ không phải là nước duy nhất phát triển sáng kiến này - Bắc Kinh cũng đã công bố các thiết kế tương tự gần đây.
Năm 2019, trong một diễn biến bất ngờ, Trung Quốc đã tiết lộ một chiếc tàu ngầm mới, dài khoảng 150 feet (khoảng 46 mét), rõ ràng là không có Sail và chỉ có một cấu trúc nhỏ ở vị trí của nó.
Ban đầu, có nhiều suy đoán rằng đây là một thiết kế thiết bị lặn không người lái (UUV), nhưng có vẻ như đây là một nguyên mẫu thử nghiệm các công nghệ tiên tiến mới trong các thiết kế tàu ngầm tương lai của Hải quân quân giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLAN).
Rõ ràng một trong những công nghệ đó là loại bỏ Sail.
Trước đó, một cơ sở nghiên cứu của USN tại Bayview, Idaho cũng đã có một số nghiên cứu phát triển nguyên mẫu với thiết kế Sail mới - mặc dù chỉ trên một nguyên mẫu tàu ngầm cỡ nhỏ.
Thách thức
Cần lưu ý rằng NAVSEA đã nhấn mạnh vào tốc độ, khả năng cơ động và khả năng "tàng hình" là những động lực chính tạo nên khái niệm IDSS.
Nhưng một thách thức to lớn mà USN (và cả PLAN) sẽ phải vượt qua đó là sẽ phải điều hướng tàu ngầm an toàn khi không còn Sail.
Trong các thiết kế truyền thống, Sail được sử dụng như một nền tảng giúp tàu ngầm quan sát và điều khiển khi hoạt động trên mặt nước, cũng như cung cấp một lối ra - vào cho thủy thủ đoàn.
Nổi khỏi mặt nước, Sail cũng có thể được sử dụng để nhận hàng hóa tiếp tế, hoặc trở thành một vị trí giúp thủy thủ đoàn triển khai các phương án phòng không - và quan trọng hơn cả, đó là giúp phá vỡ lớp băng trên mặt biển, giúp con tàu tiếp cận bề mặt ở các vùng cực.
Trên hết, Sail thường được sử dụng để chứa các cảm biến quan trọng như kính tiềm vọng, cột ăng ten liên lạc, cũng như các hệ thống cảm biến điện từ và radar.
Trước đây, khi tàu ngầm dành phần lớn thời gian nổi lên khi tham chiến, một trung tâm chỉ huy cũng đã được tích hợp trong Sail - nhưng các thiết kế hiện đại hơn chủ yếu đặt chức năng quan trọng này bên trong thân tàu.
Sail cũng có thể được sử dụng như "hầm chứa" trang thiết bị cho các lực lượng hoạt động đặc biệt.
Cuối cùng, các "vây" được gắn trên Sail đôi khi có thể đóng vai trò như một thiết bị hỗ trợ tàu ngầm lặn xuống dưới mặt nước - đây được cho là một yếu tố khiến chúng được chuyển tới phần giữa thân tàu - cụ thể là trên các SSN lớp Los Angeles.
Có thể thấy các vây lặn trên Sail vẫn là đặc điểm của các tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo của USN - có thể bao gồm cả lớp Columbia trong tương lai.
Cái gọi là IDSS dự kiến sẽ không còn chứa đựng kính tiềm vọng và cảm biến - thay vào đó chúng được tích hợp vào thân tàu ngầm.
Thách thức sẽ là tìm cách giữ lại thứ gì đó giống với chức năng của Sail giúp thủy thủ đoàn có được vị trí để theo dõi giao thông hàng hải hoặc các mối nguy hiểm tiềm ẩn khi tàu ngầm đang di chuyển trên mặt nước.
USN rất có thể sẽ thử nghiệm "cấu trúc bơm hơi có thể trở thành một lối di chuyển tạm thời lên bề mặt và cũng có thể tái sử dụng".
Yêu cầu cụ thể của NAVSEA đối với một IDSS bao gồm một cấu trúc cao tối thiểu 16 feet - 4,88 mét (khoảng cách từ mặt nước đến đỉnh), có sức chứa ít nhất hai thủy thủ ở phía trước cửa sập và hai người khác ở phía sau, cùng nguồn điện, ánh sáng và các thiết bị thông tin liên lạc cần thiết, tủ đựng đồ...
Tất nhiên, cũng cần có hệ thống thang giúp tiếp cận IDSS từ thân tàu chịu áp lực chính. Và yêu cầu cho toàn bộ hệ thống không được nặng hơn 4.000 pound (1,8 tấn).
Cấu trúc cũng sẽ phải có khả năng đàn hồi, khả năng hoạt động trong vùng nước băng giá và chống chịu được hỏa lực vũ khí nhỏ.
Một loạt các yêu cầu khác cũng được nêu ra, bao gồm yêu cầu khả năng đóng mở khoảng 10.000 lần, hoạt động trong khoảng nhiệt độ từ -60 đến 150 Độ F (-51 đến 66 Độ C), thời gian triển khai trong vòng 1 phút trong không khí và trong nước, chịu tác động của sóng...
Được biết các ứng dụng trong công nghệ vũ trụ của NASA và sợi nhân tạo đang được cân nhắc sử dụng trong thiết kế của IDSS.
Cần lưu ý rằng tàu ngầm SSN (X) được dự kiến sẽ ra mắt vào những năm 2030 và vẫn chưa chắc chắn rằng USN sẽ lựa chọn việc kết hợp thiết kế của tàu ngầm lớp Virginia, kích cỡ của lớp Seawolf và công nghệ trên lớp Columbia hay một thiết kế hoàn toàn mới.
Kết luận
NAVSEA dự kiến rằng nếu IDSS thành công và được thông qua như một phần của chương trình SSN (X), giai đoạn phát triển tiếp theo có thể giúp điều chỉnh giải pháp cho các ứng dụng tiềm năng khác bao gồm một hệ thống triển khai thiết bị lặn không người lái (UUV), tàu không người lái (USV) và thậm chí là trong thương mại và công nghiệp.
Khái niêm cuối cùng khá rộng, nó bao gồm các hoạt động ngoài vũ trụ, hệ thống ngăn tác động của hóa chất và tác nhân sinh học trên máy bay và các phương tiện giao thông khác.
Rõ ràng là USN hiện đang xem xét nghiêm túc việc vận hành các tàu ngầm tấn công hạt nhân trong tương lai với các cấu trúc gấp gọn thay cho Sail.
Mặc dù đề xuất này nghe có vẻ như sẽ mang lại những lợi thế đáng kể, nhưng trên thực tế, việc phát triển một công nghệ đáng tin cậy có thể là thách thức lớn hơn nhiều.
Trong viễn cảnh một cấu trúc bơm hơi không thể gấp gọn lại đúng cách, nó có thể khiến tàu ngầm dễ bị tổn thương - và nguy hiểm hơn, có thể gây ra một thảm họa.
Tuy nhiên, nếu sáng kiến này thành công, nó có thể thay đổi vĩnh viễn cách nhìn của chúng ta đối với các tàu ngầm tấn công tiên tiến, đồng thời biến chúng trở thành những cỗ máy chiến đấu hiệu quả hơn nhiều.
VietBF @ Sưu tầm
