Hứa Thế Hanh sau một đời dẹp đông bình tây, cuối cùng lại ngã xuống nơi đất Việt xa xôi, trong cuộc chiến lịch sử với quân Tây Sơn do hoàng đế Quang Trung Nguyễn Huệ chỉ huy.
Hứa Thế Hanh (許世亨, ?–1789) là một trong những danh tướng nổi bật nhất của triều Thanh dưới thời Càn Long. Ông từng vào sinh ra tử qua vô số chiến trường, từ Tây Tạng, Kim Xuyên, Cam Túc cho đến Đài Loan. Tên tuổi Hứa Thế Hanh gắn liền với những chiến công lẫy lừng, được hoàng đế Càn Long hết mực tin tưởng và trọng vọng, coi là “đô đốc bất bại” của triều đại.
Xuất thân là người dân tộc Hồi ở Tân Đô (nay thuộc Thành Đô, Tứ Xuyên), Hứa Thế Hanh sớm nổi bật với tài võ nghệ hơn người. Ông thi đỗ cử nhân võ và nhanh chóng được triều đình để mắt tới, nhờ lòng trung thành cùng năng lực chỉ huy xuất sắc. Triều Càn Long là thời kỳ đế quốc Thanh mở rộng lãnh thổ và liên tục chinh phạt, do đó, những võ tướng giỏi trận mạc như Hứa Thế Hanh được xem là trụ cột của hoàng triều. Ông từng nhiều lần được đích thân Càn Long khen thưởng, phong quan thăng tước, và mỗi chiến dịch ông đi qua đều để lại dấu ấn hiển hách.
Hứa Thế Hanh. Ảnh: Chat GPT.
Trong những năm đầu binh nghiệp, Hứa Thế Hanh được giao phó nhiệm vụ tại vùng Tây Tạng và Kim Xuyên – hai nơi nổi tiếng hiểm trở, thường xuyên nổi dậy chống lại triều đình. Khi đánh Kim Xuyên lần thứ hai, ông theo tổng đốc A Nhĩ Thái tấn công các cứ điểm hiểm yếu như Ước Gia, Trát Khẩu, Đạt Ô, và liên tiếp hạ trại địch. Một đêm nọ, khi doanh trại bị quân địch tập kích, Hứa Thế Hanh thân chinh xông ra trận, chỉ huy binh sĩ cố thủ đến sáng, rồi phản kích quét sạch quân địch, chiếm trại Cổ Lỗ. Nhờ chiến công hiển hách, ông được ban mũ lông chim – biểu tượng danh dự dành cho tướng lĩnh, phong hiệu “Kính Dũng Ba Đồ Lỗ”, rồi thăng lên tham tướng. Tên tuổi Hứa Thế Hanh từ đó được ghi vào hàng chiến công của đế quốc Thanh.
Sau chiến dịch Kim Xuyên, ông được bổ nhiệm làm Tổng binh trấn Đằng Việt (Vân Nam), rồi trấn Uy Ninh (Quý Châu). Bất cứ nơi nào có loạn lạc, triều đình đều cử ông đi dẹp. Năm 1784, ông đánh dẹp thành công cuộc nổi dậy của người Hồi ở Cam Túc. Đến năm 1787, khi Lâm Sảng Văn khởi loạn ở Đài Loan, Hứa Thế Hanh được điều đến trấn áp. Trong chiến dịch này, ông phối hợp thủy bộ, tấn công Tập Tập Bảo, giết và bắt vô số quân địch, thu khí giới, rồi đuổi theo đến tận Lão Cù Trĩ bắt sống Lâm Sảng Văn cùng đầu mục Hà Hữu Chí. Khi quân nổi loạn chạy về phía Nam, ông tiếp tục truy kích, hợp binh với tham tán Ngạc Huy tiêu diệt thêm nhiều cứ điểm, cuối cùng bắt được thủ lĩnh Trang Đại Điền. Những chiến công dồn dập ấy khiến Càn Long vô cùng hài lòng, đặc biệt phong cho ông tước hiệu “Kiên Dũng Ba Đồ Lỗ”, cho vẽ hình treo trong Tử Quang Các – vinh dự chỉ dành cho bậc công thần đệ nhất triều.
Càn Long từng nói về Hứa Thế Hanh rằng: “Người này dũng mà có trí, trung mà có nghĩa”. Quả thật, trong triều đại ông, Hứa Thế Hanh là một trong số ít tướng lĩnh được trọng dụng ở mọi chiến trường và chưa từng chịu thất bại nào đáng kể. Từ vùng Tây Tạng lạnh giá đến Đài Loan xa xôi, mỗi nơi ông đặt chân đến đều yên bình trở lại dưới quyền triều Thanh. Đến năm 1788, Càn Long phong ông làm Đề đốc Chiết Giang – một vị trí đầy trọng trách. Nhưng chưa kịp nhận chức, Hứa Thế Hanh đã được điều gấp sang làm Đề đốc Quảng Tây, cùng Tôn Sĩ Nghị dẫn quân sang Đại Việt. Đây chính là bước ngoặt định mệnh trong cuộc đời của vị tướng tài năng ấy.
Khi đó, sau khi Lê Chiêu Thống cầu viện, Càn Long quyết định phát binh “phù Lê diệt Tây Sơn”, lấy danh nghĩa giúp chính thống để can thiệp vào Đại Việt. Tôn Sĩ Nghị được cử làm Tổng chỉ huy, còn Hứa Thế Hanh làm Đề đốc – chỉ huy một cánh quân chủ lực. Với kinh nghiệm từng trải, Hứa Thế Hanh hiểu rõ những hiểm nguy khi hành quân qua vùng biên viễn đầy bất trắc. Tuy nhiên, lệnh vua là thánh chỉ, ông không thể chối từ. Tôn Sĩ Nghị vốn là người cậy công, tự tin vào thế mạnh của quân Thanh, nên phớt lờ lời can ngăn của Hứa Thế Hanh.
Khi tiến vào Thăng Long, quân Tây Sơn chủ động rút lui, khiến Tôn Sĩ Nghị ngỡ rằng mình đã thắng lớn. Nhưng Hứa Thế Hanh, với con mắt của một tướng dày dạn chiến trường, đã nhận ra điều bất thường. Ông nhiều lần khuyên Tôn Sĩ Nghị cảnh giác, phòng khi quân Tây Sơn phản công. Đáng tiếc, lời cảnh báo ấy bị bỏ ngoài tai. Quả nhiên, vào dịp Tết Kỷ Dậu 1789, Quang Trung Nguyễn Huệ chỉ trong vòng vài ngày đã phát động cuộc hành quân thần tốc, đánh thẳng vào Thăng Long. Quân Tây Sơn tấn công dữ dội từ nhiều hướng, khiến quân Thanh hoàn toàn rối loạn. Tôn Sĩ Nghị hoảng hốt bỏ chạy về phương Bắc, trong khi Hứa Thế Hanh cùng một số tướng lĩnh khác vẫn cố giữ thế trận để cản bước quân Tây Sơn, mong chủ tướng có thời gian rút lui.
Tại bờ Nam sông Hồng, Hứa Thế Hanh chỉ huy tàn quân cầm cự. Đối mặt với quân Tây Sơn thiện chiến và bị bao vây chặt từ mọi hướng, Hứa Thế Hanh đã tử trận.
Khi nghe tin Hứa Thế Hanh tử trận, hoàng đế Càn Long vô cùng thương xót. Nhà vua truy phong ông làm “Tam đẳng Tráng Liệt Bá”, đặt thụy hiệu “Chiêu Nghị”, đưa vào thờ trong Chiêu Trung Từ – nơi dành cho những công thần tử trận vì Đại Thanh. Càn Long thừa nhận thất bại ở Đại Việt là một vết thương khó quên trong đời trị vì của mình, nhưng ông vẫn tỏ lòng kính trọng đối với những tướng sĩ đã chiến đấu đến cùng, trong đó Hứa Thế Hanh là người được nhắc đến đầu tiên.
Trận chiến Xuân Kỷ Dậu năm 1789 là một trong những thất bại quân sự lớn nhất của nhà Thanh. Gần như toàn bộ tướng lĩnh cánh quân Đông của Tôn Sĩ Nghị đều thiệt mạng: Thượng Duy Thăng, Trương Triều Long, Hình Đôn Hành, Dương Hưng Long, Sầm Nghi Đống… cùng hàng vạn binh sĩ bị tiêu diệt. Sử nhà Thanh ghi nhận đây là một tổn thất chưa từng có, vượt xa cả những lần bại trận trước Miến Điện. Nhưng trong số ấy, cái chết của Hứa Thế Hanh được coi là tổn thất lớn nhất.
Nếu như Càn Long xem cuộc chiến ở Đại Việt là một “tai họa trời giáng” thì trong lịch sử, nó lại trở thành minh chứng cho sự vĩ đại của Quang Trung Nguyễn Huệ, đồng thời cũng là chương cuối bi tráng trong cuộc đời Hứa Thế Hanh. Từ một võ quan người Hồi thi đỗ cử nhân, đến vị đô đốc được vẽ hình treo trong Tử Quang Các, Hứa Thế Hanh đã đi qua gần như toàn bộ các chiến trường lớn của triều Thanh mà không một lần bại trận — cho đến khi ông gặp Quang Trung.
Cái chết của Hứa Thế Hanh không chỉ khép lại sự nghiệp của một vị tướng bất bại, mà còn cho thấy sự khốc liệt và bất ngờ của lịch sử. Giữa hai thiên tài quân sự – một bên là tướng Thanh dày dạn chiến trường, một bên là hoàng đế Quang Trung thần tốc vô song – chỉ có thể có một người chiến thắng. Và người chiến thắng ấy, như lịch sử đã định, chính là Nguyễn Huệ.
Vietbf @ Sưu tầm
