Tài liệu giải mật vụ JFK rất có giá trị, và lư tưởng nhất là ở dạng chưa biên tập, nhưng giới phân tích không mong đợi có những "quả bom" thông tin làm thay đổi cơ bản cách nước Mỹ hiểu về vụ ám sát lịch sử này.
Sát thủ Lee Harvey Oswald được kết luận điều tra chính thức cho là nghi phạm duy nhất trong vụ ám sát Tổng thống Kennedy ngày 22/11/1963. Tên này cũng bị bắn chết bởi một người là Jack Ruby hai ngày sau đó. Ảnh: Getty Images
Theo trang USA Today, những người Mỹ mong đợi một đợt công bố lớn các tài liệu trong đêm 18/3 về vụ ám sát Tổng thống John F. Kennedy (JFK) năm 1963, cuối cùng đă nhận được những ǵ họ mong đợi, nhưng các chuyên gia cho biết sẽ mất thời gian để hiểu được tầm quan trọng của lượng hồ sơ khổng lồ được công bố đợt này.
Cơ quan Lưu trữ và Hồ sơ Quốc gia Mỹ ngày 18/3 cho biết họ đă công bố 63.400 trang hồ sơ trên 2.182 tệp PDF, một khối lượng thông tin đáng kinh ngạc để các nhà sử học và thám tử nghiệp dư có thể t́m hiểu.
Nhưng lúc này vẫn có nhiều câu hỏi chưa có lời giải, như: Có bao nhiêu thông tin chưa được công bố trước đây nằm trong số tài liệu đó? Và các nhà sử học sẽ mất bao lâu để đánh giá lượng hồ sơ khổng lồ này và xác định được những thông tin đắt giá nhất?
Chính quyền của Tổng thống Donald Trump đă báo hiệu rằng đợt công bố này sẽ bao gồm một kho hồ sơ khổng lồ chưa được biên tập, lần đầu tiên được công khai cho công chúng.
Nhưng cho đến thời điểm này, chưa có ǵ trong các tài liệu thay đổi được những phát hiện từ lâu rằng nghi phạm Lee Harvey Oswald đă hành động một ḿnh trong vụ ám sát Kennedy vào ngày 22/11/1963 khi tổng thống đang đi trên một chiếc Limousin có đoàn xe hộ tống ở Dallas.
Việc công bố các tài liệu diễn ra sau khi Tổng thống Trump kư một sắc lệnh hành pháp hồi tháng 1 nhằm mục đích công bố đầy đủ các tài liệu của chính phủ liên quan đến vụ ám sát cựu Tổng thống Kennedy, anh trai của ông cũng là ứng cử viên tổng thống - Thượng nghị sĩ Robert F. Kennedy, và nhà hoạt động dân quyền Martin Luther King Jr.
Dưới đây là những ǵ đă biết về đợt giải mật hồ sơ ngày 18/3:
Các hồ sơ về JFK nói ǵ?
Mặc dù đánh giá ban đầu về các tài liệu không chứa bất kỳ tiết lộ gây sốc nào, nhưng các hồ sơ này cung cấp một góc nh́n vào bầu không khí sợ hăi, căng thẳng ở thời điểm đó, liên quan đến mối quan hệ của Mỹ với Liên Xô ngay sau khi Khủng hoảng tên lửa Cuba năm 1962 suưt dẫn đến một cuộc chiến tranh hạt nhân.
Nhiều tài liệu phản ánh công việc của các nhà điều tra nhằm t́m hiểu thêm về thời gian sát thủ Lee Harvey Oswald ở Liên Xô và theo dơi các hoạt động của hắn trong những tháng trước vụ vụ ám sát Kennedy ở Dallas.
Cơ quan Lưu trữ Quốc gia Mỹ đă thiết lập một chuyên trang dành riêng cho đợt giải mật ngày 18/3, nơi công chúng có thể t́m kiếm qua hàng ngh́n tệp. Chuyên trang này nằm trên trang web chính thức của Cơ quan Lưu trữ Quốc gia.
Hầu hết các tệp là bản quét tài liệu và một số đă bị mờ hoặc khó đọc sau nhiều thập kỷ kể từ vụ ám sát Kennedy.
Có “quả bom” thông tin nào được mong đợi trong đợt giải mật này không?
Việc không có thông tin gây chấn động ngay sau đợt giải mật không làm một số chuyên gia ngạc nhiên.
Theo James Johnston, tác giả của cuốn sách "Murder, Inc.: The CIA under John F. Kennedy" (Tập đoàn sát thủ: CIA dưới thời John F. Kennedy), từ nhiều năm trước, Cục Lưu trữ Quốc gia Mỹ đă thu thập nhiều tài liệu từ các cơ quan khác như CIA.
“Nếu những tài liệu đó khiến cơ quan này xấu hổ hoặc kể một câu chuyện khác, th́ ngay từ đầu họ đă không chuyển chúng cho Cục Lưu trữ Quốc gia”, ông Johnston nhận xét.
Fredrik Logevall, Giáo sư lịch sử tại Đại học Harvard, tác giả cuốn "JFK: Coming of Age in the American Century 1917-56" ("JFK: Hành tŕnh trưởng thành cùng nước Mỹ 1917-1956"), cho biết trong một email rằng các tài liệu mới có thể giúp các nhà sử học hiểu rơ hơn về các t́nh tiết xung quanh vụ ám sát.
"Việc công bố tất cả các tài liệu là rất có giá trị, lư tưởng nhất là ở dạng chưa biên tập. Nhưng tôi không mong đợi những tiết lộ mới đầy kịch tính có thể thay đổi theo một cách cơ bản nào đó cách chúng ta hiểu về vụ ám sát này", ông nói.
Liệu có thêm nhiều hồ sơ về JFK được công bố không?
Có thể c̣n có nhiều thông tin hơn nữa, v́ ước tính cho biết tổng cộng 80.000 trang dự kiến sẽ được công bố sau khi các luật sư của Bộ Tư pháp xem xét.
Chuyên trang công bố hồ sơ của Cục Lưu trữ Quốc gia cũng thông báo nhiều thông tin hơn cũng có thể được công bố: "Khi các hồ sơ tiếp tục được số hóa, chúng sẽ được đăng lên trang này."
Vụ ám sát JFK đă được kết luận chính thức như thế nào?
Vụ ám sát Tổng thống Mỹ John F. Kennedy diễn ra vào lúc 12h30 trưa ngày 22/11/1963, tại thành phố Dallas, bang Texas. Khi đó, JFK đang ngồi trên một chiếc xe mui trần cùng Đệ nhất Phu nhân Jacqueline Kennedy, Thống đốc Texas, John Connally, và vợ ông này. Đoàn xe di chuyển qua khu vực Quảng trường Dealey th́ bất ngờ có tiếng súng vang lên. JFK bị trúng hai viên đạn: một viên vào lưng xuyên ra cổ họng và một viên chí mạng vào đầu. Thống đốc Connally cũng bị thương nặng nhưng may mắn sống sót. Tổng thống Mỹ được đưa đến bệnh viện Parkland Memorial nhưng không qua khỏi và được tuyên bố tử vong lúc 13h00.
Sau vụ ám sát rúng động, Chính phủ Mỹ đă lập Ủy ban Warren, do Chánh án Ṭa án Tối cao Earl Warren đứng đầu, để điều tra vụ việc. Cuộc điều tra đi đến kết luận: Lee Harvey Oswald là kẻ ám sát duy nhất, hành động một ḿnh. Oswald đă xả súng từ tầng 6 của Kho lưu kư sách Texas, với một khẩu súng trường Carcano M91/38.
Mặc dù Ủy ban Warren khẳng định Oswald hành động đơn độc, nhưng nhiều thuyết âm mưu vẫn tồn tại đến tận ngày nay: Chẳng hạn như thuyết "viên đạn ma thuật": Một viên đạn được cho là đă gây ra quá nhiều vết thương bất thường, khiến nhiều người nghi ngờ về số lượng tay súng; Hay giả thuyết CIA/FBI có liên quan khi có ư kiến cho rằng JFK bị sát hại v́ có ư định cắt giảm quyền lực của CIA. Cũng có giả thuyết cho rằng giới mafia muốn trả thù v́ JFK v́ đă mạnh tay chống lại tội phạm có tổ chức...
VietBF@sưu tập
