Dự án đă phải kết thúc trước thời hạn v́ những người tham gia không thể chịu đựng thêm.
Dự án Biosphere 2 (Sinh quyển 2), nơi 8 người tự cô lập trong một mái ṿm khép kín mô phỏng Trái Đất suốt 2 năm, đă kết thúc trong thất bại. Tuy nhiên, câu chuyện về Biosphere 2 lại mang đến những bài học sâu sắc về tham vọng và giới hạn của con người, đặc biệt trong bối cảnh thế giới hiện nay đang đối mặt với nhiều thách thức.
Nghe như một bộ phim khoa học viễn tưởng, hoặc một phiên bản kỳ lạ nhất của chương tŕnh thực tế phiêu lưu, 8 t́nh nguyện viên mặc bộ đồ liền thân màu đỏ chói lọi tự nhốt ḿnh trong một nhà kính công nghệ cao, được thiết kế để tái tạo hoàn hảo hệ sinh thái Trái Đất. Cuối cùng, họ bị đói, khó thở và xung đột với nhau – trong khi giới truyền thông thế giới dơi theo.
Thí nghiệm gây tranh căi
Thí nghiệm Biosphere 2 diễn ra từ năm 1991 đến năm 1993, nó được nhớ đến như một thất bại, một thí nghiệm khoa học không bao giờ có thể hoàn thành sứ mệnh của nó. Cái tên dự án - có nghĩa là Sinh quyển 2 nhằm ngụ ư Trái đất nơi chúng ta đang sống chính là Sinh quyển 1, và nhà kính này là bản sao hoàn hảo của nó.
Vào mùa thu năm 1991, 8 nhà khoa học, 4 nam 4 nữ đă bị “nhốt” vào một thế giới thu nhỏ kín gió rộng ba mẫu Anh có tên là Biosphere 2, một cơ sở tương lai trị giá 150 triệu đô la gần thị trấn Oracle, Arizona, Mỹ. Họ cùng nhau tham gia một nghiên cứu táo bạo, nhằm đưa ra những kết quả nghiên cứu về tính bền vững và khoa học mới về sinh quyển. Nói một cách dễ hiểu, nhà kính khổng lồ này là hệ thống khép kín mô phỏng môi trường Trái đất. Chúng được xây nên với mục đích tham vọng là để chuẩn bị cho loài người đến sinh sống tại các hành tinh khác.
Là một dự án do tư nhân tài trợ, Biosphere 2 có ba mục tiêu chính - giáo dục, phát triển công nghệ sinh thái và t́m hiểu pḥng thí nghiệm sinh thái này có thể hoạt động tốt như thế nào. Dự án cũng hy vọng giúp NASA và các cơ quan vũ trụ khác t́m hiểu thêm về các hệ thống hỗ trợ sự sống cho các sứ mệnh không gian dài hạn.
Danh sách những người tham gia cũng rất đa dạng và đều là những chuyên gia có hiểu biết trong lĩnh vực của ḿnh. Họ bao gồm 5 người Mỹ, 2 người Anh và 1 người Bỉ. Nhóm này bao gồm một nhà thực vật học, một nhà sinh vật học biển và một bác sĩ.
Việc lập kế hoạch và xây dựng Biosphere 2 mất 7 năm. Các nhà đầu tư hy vọng dự án sẽ khơi dậy trí tưởng tượng của công chúng. Bên ngoài, nơi này mang kiến trúc kết hợp các h́nh kim tự tháp bằng kính của người Maya với các mái ṿm trắc địa kiểu Buckminster Fuller màu trắng chói lọi và các pḥng có mái ṿm h́nh thùng thẳng ra từ Babylon cổ đại. Bên trong, họ xây dựng một thế giới cây cảnh. Quần xă sinh vật hoang dă của nó bao gồm một khu rừng nhiệt đới với thác nước cao, một thảo nguyên cây cỏ, một sa mạc, đất ngập nước ngọt và nước mặn với cây ngập mặn và một rạn san hô trong một đại dương sâu và là nguồn muối ăn.
Các kỹ sư của dự án đă phải đối mặt với những thách thức to lớn. Họ phải sao chép nhiều dịch vụ miễn phí của Trái đất, chẳng hạn như sóng biển (họ sử dụng máy bơm chân không). Họ phải đảm bảo mỗi quần xă sinh vật có nhiệt độ và lượng mưa phù hợp, khử muối nước, thu thập và lưu thông nước, xử lư nước thải, loại bỏ khí vết trong không khí và thậm chí tạo ra những làn gió nhẹ.
Trong khi đó, 8 người tham gia thí nghiệm cần cố gắng tự sinh tồn, tự khai thác và sản xuất đồ ăn thức uống cho ḿnh từ sinh quyển này.
Tuy nhiên, họ không có hướng dẫn vận hành. 8 người cùng trồng trọt, chăn nuôi và giết mổ gia súc. Họ cũng làm việc trong pḥng thí nghiệm, bảo dưỡng thiết bị và dành thời gian trong nơi ở riêng của ḿnh. Nhiệm vụ trồng thực phẩm dinh dưỡng tốt là ưu tiên hàng đầu, đ̣i hỏi mọi người phải làm việc 3 đến 4 giờ một ngày trong 5 ngày một tuần.
Một trong những người tham gia cho biết: “Không ai trong chúng tôi xuất thân từ nghề nông. Đói trở thành một trải nghiệm mới - và là người bạn đồng hành liên tục của chúng tôi. Chúng tôi tồn tại theo cách mà con người đă có từ thời xa xưa. Liệu nghề nông của chúng tôi có cải thiện khi chúng tôi tiếp tục không? Bạn có thể cá cược. Đói là một động lực tuyệt vời. Nếu bạn không trồng trọt, bạn không có ǵ ăn”.
Kết cục của thí nghiệm
Đến 1 thời điểm, nguy cơ xảy ra khi mọi người nhận ra lượng oxy của ḿnh đang giảm. Thay v́ đầu hàng bằng cách bơm oxy vào Biosphere 2, họ quyết định nghiên cứu vấn đề và cách nó ảnh hưởng đến cơ thể.
Sau 16 tháng, lượng oxy trong nhà kính này của đă giảm từ 20,9% xuống 14,2%, tương đương với việc sống ở độ cao gần 4.600 mét. Một nửa trong nhóm bị các triệu chứng đáng chú ư của chứng say độ cao, bao gồm cả chứng ngưng thở khi ngủ. Đến một ngày nọ, người bác sĩ trong dự án phát hiện ra rằng ḿnh đă bị ảnh hưởng sức khoẻ đến mức không thể cộng một cột số đơn giản nữa.
Vào thời điểm đó, mọi người đều đồng ư rằng dự án đă đạt đến điểm giới hạn nguy hiểm. Những chiếc xe tải lạnh đă đến để bơm oxy nguyên chất vào Biosphere 2.
Thế nhưng sau đó, liên tiếp hàng loạt thử thách nữa xảy ra.
Việc thiếu hụt nguồn cung cấp thực phẩm dần trở nên hiển hiện. Lâu dần, 8 người phải chống chọi với t́nh trạng thiếu dinh dưỡng.
Động vật bắt đầu sinh sôi không kiểm soát, cùng với sự phát triển nhanh chóng của thực vật làm mất cân đối của toàn bộ hệ sinh thái.
Vấn đề không chỉ dừng lại ở đó, môi trường sống đóng cửa kéo dài cũng gây ra nhiều áp lực tâm lư cho nhóm nghiên cứu. Họ phải đối mặt với t́nh trạng tâm lư bất ổn và các vấn đề trong giao tiếp, dẫn đến mâu thuẫn căng thẳng không thể giải quyết giữa các thành viên. 8 nhà nghiên cứu đă phải chịu đựng những căng thẳng lớn và không thể ḥa giải.
Dự án kết thúc sớm trước thời hạn dự định
Khi đối mặt với những thách thức đe dọa tính mạng, thí nghiệm Sinh quyển 2 buộc phải kết thúc trước thời hạn. Thí nghiệm này không chỉ làm lộ diện sự phức tạp và sự cần thiết ổn định của hệ sinh thái Trái đất, mà c̣n giúp ta học cách đối đầu và ứng phó với các yếu tố không xác định trên con đường phía trước.
Mặc dù thí nghiệm kết thúc sớm, nhưng 8 t́nh nguyện viên đă can đảm tiên phong cho dự án Sinh quyển 2 và được ghi nhận v́ những cống hiến của họ.
VietBF@ Sưu tập
