Nga vẫn tự hào về những chiến công ở Syria nhằm tiêu diệt IS. Thậm chí Nga đã dùng những siêu vũ khí ít ai ngờ tới với danh nghĩa này! Nhưng đằng sau đó là những gì? phương Tây cho rằng chiến lược chính của Moscow là mở rộng tầm ảnh hưởng cũng như sự hiện diện quân sự ở khu vực Trung Đông.
Tổng thống Vladimir Putin khẳng định mục đích chính trong quyết định Nga can thiệp quân sự ở Syria kể từ ngày 30/9 là nhằm tiêu diệt lực lượng Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS. Thậm chí, phát biểu trước Liên Hợp Quốc hôm 28/9, nhà lãnh đạo Nga còn kêu gọi thành lập một liên minh quốc tế mới chống lại IS.
Tuy nhiên, phương Tây cho rằng mục đích thực sự của Nga không phải là đánh bại IS mà là ngăn Mỹ gia tăng tầm ảnh hưởng ở Trung Đông đồng thời đưa quân đội Nga hiện diện tăng cường trong khu vực này.
Phương Tây cho rằng Nga dùng IS làm bàn đạp để mở rộng sự hiện diện quân sự và tầm ảnh hưởng ở Trung Đông.
Ngoài ra, chiến dịch không kích của Nga còn nhằm tiêu diệt các nhóm vũ trang đối lập muốn lật đổ chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad. Song, Moscow vẫn khẳng định chiến dịch quân sự ở Syria là nhằm ngăn chặn mối đe dọa trực tiếp từ IS tới an ninh quốc gia. Theo ước tính, hàng ngũ IS hiện có khoảng 7.000 tay súng nước ngoài đến từ các nước thuộc khối Liên Xô cũ.
Sau cuộc tấn công khủng bố liên hoàn ở Paris hôm 13/11 khiến 130 người thiệt mạng, chương trình thành lập liên minh mới chống IS của Nga đã phần nào nhận được sự ủng hộ từ Pháp. Trong khi đó, Mỹ cũng đang cân nhắc chấp nhận đề xuất của Nga cũng như công nhận vị trí đầu tàu của Moscow nhằm chấm dứt cuộc nội chiến ở Syria.
Tuy nhiên theo Business Insider, Mỹ và các đồng minh cần cân nhắc thận trọng trước mục đích thực sự của Nga khi tiến hành không kích ở Syria và trọng tâm chiến lược của chiến dịch này là gì.
Dưới đây là 5 mối nghi ngờ của phương Tây về độ tin cậy trong tuyên bố Nga tham gia không chiến ở Syria:
Thứ 1: Nga can thiệp quân sự vào Syria để tiêu diệt IS
Điện Kremlin khẳng định Nga tiến hành các cuộc không kích ở Syria là nhằm ngăn chặn mối đe dọa ngày càng lớn từ IS. Tuy nhiên, phương Tây cho rằng quyết định của Moscow là nhằm xóa bỏ khả năng hợp nhất của phương Tây trong tiến trình lật đổ chính quyền của Tổng thống Assad cũng như tăng cường sự hiện diện quân sự của Nga ở Trung Đông.
Các cuộc không kích của Nga ở Syria còn giúp nước này thoát khỏi sự cô lập của cộng đồng quốc tế trước cáo buộc can thiệp vào cuộc khủng hoảng chính trị ở Ukraine. Theo phương Tây, hành động can thiệp quân sự ở Syria núp dưới chiêu bài tiêu diệt IS đã phần nào phản ánh khả năng "kiểm soát phản xạ" trong học thuyết quân sự của Nga.
Nga triển khai chiến dịch không kích chống IS ở Syria từ ngày 30/9.
Cụ thể, phương Tây cho rằng Nga đã lên kế hoạch triển khai không kích nhằm vào những điểm yếu dễ bị tấn công của chính phủ Syria đồng thời đáp ứng những ưu tiên cấp thiết nhất mà Tổng thống Assad đưa ra. Do đó, kể từ ngày 30/9, chiến dịch không kích của Nga ở Syria đã nhằm vào vùng lãnh thổ thuộc quyền kiểm soát của quân nổi dậy ở phía tây bắc Syria, nằm cách trung tâm căn cứ của IS khoảng 30 dặm.
Quyết định lựa chọn vị trí tấn công ban đầu cho thấy Nga nhận ra rằng mối đe dọa trước mắt chính là lực lượng nổi dậy hoạt động gần pháo đài của Tổng thống Assad ở khu vực bờ biển Syria nơi phần đông người Alawite sinh sống.
Ngoài ra, lực lượng máy bay chiến đấu của Nga còn hỗ trợ đắc lực cho quân chính phủ Syria tiến hành phản công lớn dưới mặt đất đẩy lùi phe đối lập ở phía nam thành phố Aleppo. Và khi tình hình ở phía tây bắc Syria dần ổn định, Nga đã tăng cường tần suất tiến hành các cuộc không kích nhằm tiêu diệt IS.
Nga còn triển khai trực thăng và pháo binh tới hỗ trợ các lực lượng ủng hộ chính phủ Syria ở phía đông tỉnh Homs sau khi IS giành ưu thế ở khu vực này. Có thể nói, Nga đã đóng vai trò tích cực và chủ động trong việc bảo vệ lãnh thổ của Tổng thống Assad. Lực lượng Nga còn hỗ trợ đắc lực cho quân chính phủ Syria chống lại phe nổi dậy và IS ở phía bắc Damascus. Trong khi, các chiến đấu cơ Nga sát cánh cùng quân chính phủ Syria bảo vệ căn cứ không quân Kuweires trước các đợt tấn công của IS hồi giữa tháng 11.
Trong giai đoạn từ ngày 30/9 – 19/11, Bộ Quốc phòng Nga cho hay họ đã tấn công 45 địa điểm của IS nằm rải rác khắp lãnh thổ Syria. Song theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh của Mỹ (ISW), một số nguồn tin địa phương cho rằng số địa điểm tấn công chỉ là 36 mà trong đó 25 mục tiêu nhằm vào các nhóm nổi dậy ở Syria thay vì IS.
Chiến dịch không kích của Nga còn được xem là đòn bẩy mở rộng các mục tiêu chiến lược để thách thức và hạ bệ NATO. Điển hình, Nga đã cho thành lập căn cứ không quân đầu tiên ở Địa Trung Hải tạo ra mối đe dọa trực tiếp tới khu vực phía nam của NATO. Thậm chí, Nga còn tăng cường triển khai các loại vũ khí được đánh giá là ít dùng để tiêu diệt IS như siêu chiến đấu cơ, hệ thống tên lửa đất đối không tầm xa và tàu khu trục tên lửa tới Syria.
Phương Tây còn cho rằng Moscow lợi dụng sự kiện chiến đấu cơ F-16 của Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi máy bay ném bom Su-24 của Nga hôm 24/11 làm cái cớ để cáo buộc Ankara và NATO cản trở chiến dịch tiêu diệt IS.
Thứ 2: Nga không kích vào các nhóm khủng bố ở Syria
Phương Tây cho rằng Nga lợi dụng sự mập mờ trong khoảng cách phân biệt giữa quân khủng bố và các nhóm nổi dậy ở Syria nhằm hợp pháp hóa cuộc chiến của Tổng thống Assad. Bởi bản thân ông Assad cũng không ít lần gọi các lực lượng đối lập là quân khủng bố. Ngoài IS, nỗ lực mở rộng chiến dịch chống khủng bố trên lãnh thổ Syria của Nga còn tấn công nhiều nhóm khủng bố khác.
Máy bay Nga ném bom ở Syria.
Song theo Bộ Ngoại giao Mỹ, trong tuần đầu tiên triển khai chiến dịch không kích, 90% các cuộc tấn công của Nga là nhằm vào vị trí của lực lượng nổi dậy ở Syria thay vì IS và nhóm Jabhat al-Nusra thuộc mạng lưới khủng bố al-Qaeda. Dữ liệu phân tích của ISW về các cuộc không kích của Nga cho thấy xu hướng này vẫn đang tồn tại. Và chiến lược này cũng một lần nữa được áp dụng khi Nga mở rộng chiến dịch không kích sang phía nam Syria.
Về phần mình, Bộ Tham mưu của Nga nhấn mạnh chiến dịch không kích của nước này không nhằm vào các vị trí ở tây nam Syria bởi đây là khu vực thuộc quyền kiểm soát của phe đối lập "Quân đội Syria tự do" (FSA). Theo Phó Tổng tham mưu quân đội Nga, Tướng Andrey Kartapolov, "Nga chỉ tấn công những cơ sở mà quốc tế công nhận thuộc về các tổ chức khủng bố như IS và Jabhat al-Nusra".
Bộ Quốc phòng Nga thì xác nhận cuộc tấn công đầu tiên nhằm vào vị trí của IS ở tỉnh tây nam Dera'a là hôm 13/11 tuy nhiên các nguồn tin địa phương cho rằng chiến dịch không kích của Nga nhằm vào khu vực này đã diễn ra từ ngày 28/10.
(Còn tiếp ...)
