Giải xong “bài toán lớn nhất thế giới” ở Campuchia

- Campuchia vừa mở cửa lại ngôi đền cổ Baphuon vào ngày 3-7, sau gần 50 năm trùng tu – một công việc được mô tả là giải bài toán hình học ba chiều lớn nhất thế giới.

Có mặt tại buổi lễ mở cửa lại đền Baphuon tại Siem Riep, vua Campuchia Norodom Sihamoni bày tỏ “lòng biết ơn sâu sắc” đến nước Pháp vì đã tài trợ 10 triệu euro (khoảng 14 triệu USD) cho dự án này.

Mất 50 năm, ngôi đền cổ Baphuon mới lấy lại được hình hài cũ. Ảnh: BBC

Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Pháp Francois Fillon khen ngợi nửa thế kỷ trùng tu đền Baphuon là dự án “khác thường và hiếm thấy”.

Đền Baphuon được xây dựng từ thế kỉ 11 với kết cấu 3 tầng và từng là một trong những ngôi đền đẹp nhất của quần thể đền Angkor. Tuy nhiên, đến thập niên 1950, Baphuon đứng bên bờ vực sụp đổ.

Một nhóm nhà khảo cổ người Pháp đã quyết định cách duy nhất cứu Baphuon là… tháo rời ngôi đền ra. Dự án tái thiết đền Baphuon bắt đầu từ thập niên 1960, sau khi dỡ ngôi đền, họ xếp tất cả đá xây đền – khoảng 300.000 viên sa thạch – trong khu rừng xung quanh. Mỗi viên đá được đánh số cẩn thận để tiện việc xây lại sau này.

Tuy nhiên, 5 năm chiến tranh (1970 – 1975) đã “treo” dự án lại. Chế độ Khmer Đỏ càng làm tình hình khó khăn hơn khi phá hủy những ghi chép về hình dáng ngôi đền mà đội khảo cổ lưu lại cho việc phục chế.

Các nhà sư có mặt tại đền Baphuon vào ngày 3-7. Ảnh: Reuters

Mãi đến năm 1995, việc xây lại đền Baphuon mới được tiếp tục. Nhà khảo cổ Pascal Royere kể: “Chúng tôi phải giải một bài toán ba chiều cực khó, ghép 300.000 mảnh rời lại với nhau mà không hề có bức tranh toàn cảnh. Kỹ thuật xây dựng ngôi đền cổ không hề sử dụng vữa để trám vào các khe hở, đồng nghĩa với việc mỗi viên đá có chỗ riêng của nó. Bạn sẽ không thể tìm thấy 2 viên đá có cùng kích cỡ”.

Thế nhưng, kết thúc dự án, hơn 10.000 viên đá đã thừa lại và vẫn nằm trong khu rừng quanh đền.

Theo NLD

Đó là Cam, chứ nếu ở VN thì chỗ đó bây giờ là đất riêng của bọn lãnh đạo à gâu gâu rồi.