Quyết định hạ lãi suất trong năm tới của Fed gặp 'đá tảng'

[troopy]

Với quyết định cắt giảm lãi suất vào thứ Tư, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell không chỉ vượt qua sự phản đối nội bộ chưa từng có trong gần 8 năm dẫn dắt Fed, mà còn gửi đi một tín hiệu mạnh mẽ đó là việc cắt giảm lãi suất không dễ như tưởng tượng.

Dù cuộc họp chính sách tuần này kết thúc với tỷ lệ 9-3 thuận cắt giảm 0,25 điểm phần trăm, đưa lãi suất về phạm vi 3,5%-3,75%, mức thấp nhất trong 3 năm. Song, con số này không phản ánh đầy đủ sự chia rẽ bên trong Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC).

Trong đó, 3 người công khai phản đối, 2 không muốn cắt giảm và 1. người lại muốn cắt nhiều hơn. Thêm vào đó, 4 quan chức khác lặng lẽ bất đồng bằng cách đưa ra dự báo lãi suất cao hơn so với mức vừa được phê duyệt, cho thấy họ cũng không đồng tình. Nhìn chung, có khoảng 1/3 số nhà hoạch định chính sách tại Fed không ủng hộ việc hạ lãi suất lần này.

Ngay sau quyết định, Tổng thống Trump thể hiện rõ sự thất vọng vì mức cắt giảm không đủ sâu. Ông cho hay: “Tôi đang tìm người thực sự trung thực về lãi suất. Lãi suất cần phải thấp hơn nữa.”

Trong khi đó, Powell bảo vệ quyết định cắt giảm lần này dựa trên 2 yếu tố: lạm phát không nóng như lo ngại khi ông Trump áp thuế hồi đầu năm và thị trường lao động đang chững lại “hơi nhiều hơn dự kiến.” Tuy vậy, ông cũng không cho thấy Fed sẽ tiếp tục cắt giảm mạnh trong tương lai gần. Dự báo mới cho thấy 7 trong số 19 thành viên FOMC không muốn hạ lãi suất thêm trong năm tới và 4 người khác chỉ chấp nhận một lần hạ nữa.

Nếu không có thay đổi lớn về thể chế, để lãi suất tiếp tục giảm, ông Trump hoặc chủ tịch Fed tiếp theo sẽ chỉ có 2 yếu tố để dựa vào đó kinh tế suy yếu rõ rệt hoặc lạm phát giảm đáng kể - điều chưa thể thấy ngay.

Sự chia rẽ phản ánh một tranh cãi cốt lõi: nếu Fed sai, thì sai ở điểm nào?

Phe ôn hoà nhìn thấy tín hiệu thị trường lao động suy yếu, bất chấp đã cắt tổng cộng 1,75 điểm phần trăm trong 15 tháng qua. Họ lo nếu đợi quá lâu mới hành động thì sẽ muộn để ngăn chặn đà suy thoái.

Phe cứng rắn thì ngược lại, họ cho rằng nền kinh tế còn khỏe hơn vẻ ngoài, và lo rằng Fed đang lặp lại sai lầm “cắt-phanh-cắt” của thập niên 1970, khi lạm phát bị bỏ qua và trở thành căn bệnh kinh niên.

Diane Swonk, nhà kinh tế trưởng tại KPMG, nhận định: “Nếu cơ cấu sự của Fed không thay đổi mạnh, thì bất kỳ nỗ lực cắt giảm nào trong thời gian tới cũng sẽ gặp phải sự phản kháng dữ dội.”

Ủy ban FOMC do chủ tịch Fed dẫn dắt nhưng bao gồm 11 thành viên khác, 6 thành viên Hội đồng Thống đốc (do tổng thống bổ nhiệm), chủ tịch Fed New York và 4 chủ tịch Fed khu vực khác, luân phiên nắm quyền biểu quyết. Những chủ tịch này không phải là người do tổng thống chỉ định, và đây chính là rào chắn thể chế khiến ông Trump không thể áp đặt quan điểm của mình dễ dàng.

Gần đây, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent đã đặt vấn đề về tính “chính danh” của một số chủ tịch Fed khu vực, cho rằng họ không thực sự gắn bó với cộng đồng mà họ đại diện. Ông đề xuất quy định buộc các ứng viên phải sống tại địa phương ít nhất 3 năm - một thay đổi có thể khiến vài chủ tịch Fed hiện nay mất ghế.

Tổng thống Trump cũng từng cố gắng sa thải Thống đốc Lisa Cook, người được ông Biden bổ nhiệm, nhưng đang bị tòa án ngăn chặn. Tòa án Tối cao sẽ xem xét vụ việc vào tháng 1/2026. Mới đây, ông Trump còn cảnh báo có thể cách chức các thống đốc khác chỉ vì lỗi thủ tục trong việc ký tên đề cử.

Dù ông Trump rất quyết liệt, kinh tế mới là yếu tố quyết định cuối cùng. Powell cảnh báo rằng dữ liệu việc làm gần đây có thể đã “phóng đại” mức tăng thực tế. Sau khi điều chỉnh, số việc làm tạo ra từ tháng 4 có thể về mức âm. Tăng trưởng việc làm ngoài lĩnh vực chăm sóc sức khỏe đã âm trong 6 tháng gần nhất - một tín hiệu không thể xem nhẹ.

Goldman Sachs cho biết họ đang ghi nhận nhiều dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp bắt đầu lên kế hoạch cắt giảm nhân sự. Nếu xu hướng này kéo dài, Fed sẽ buộc phải hành động, không vì mong muốn của Trump, mà vì nền kinh tế đã thật sự yếu đi.

VietBF@sưu tập