Thời gian qua, nhiều người vẫn truyền tai nhau uống An cung ngưu hoàng hoàn có thể dự phòng hoặc điều trị đột quỵ. Không ít người sẵn sàng chi số tiền từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng cho một viên thuốc được ví như “thần dược”. Trước vấn đề này, bác sĩ đã lên tiếng cảnh báo.
Thời gian gần đây trên các hội nhóm, mạng xã hội nở rộ những quảng cáo sản phẩm An cung ngưu hoàng hoàn với công dụng phòng ngừa đột quỵ, bổ nguyên khí, thông mạch, ổn định huyết áp,… cùng chỉ dẫn chỉ cần uống 3 tháng/viên sẽ có hiệu quả. Mỗi hộp An cung ngưu hoàng hoàn này có giá từ 1 triệu đồng đến 6-7 triệu đồng.
Nhiều sản phẩm bán trôi nổi, không rõ nguồn gốc, được quảng cáo xách tay từ Trung Quốc, Hàn Quốc hoặc Triều Tiên,… không có kiểm soát chất lượng. Chính sự mập mờ về nguồn gốc, cộng với các lời quảng cáo thổi phồng về công dụng đã khiến loại thuốc này trở nên thần bí, được nhiều người săn lùng mà không tìm hiểu kỹ về thành phần, chỉ định và nguy cơ tiềm ẩn.
Trước đó, tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã tiếp nhận ca bệnh sử dụng An cung ngưu hoàng hoàn không đúng chỉ định, khiến tình trạng chảy máu não thêm trầm trọng.
Nam bệnh nhân được đưa đến Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 hôm 12/8, trong tình trạng có biểu hiện đột quỵ.
Trước thời điểm vào viện khoảng một giờ, bệnh nhân đột ngột đau đầu, nôn vọt, nói khó, liệt nửa người trái, đo huyết áp 200/120 mmHg. Người nhà bệnh nhân cho biết, khi xuất hiện các biểu hiện trên, bệnh nhân và gia đình tự đánh giá rằng bệnh nhân bị đột quỵ não nên đã tự uống An cung ngưu hoàng hoàn có xuất xứ ở nước ngoài. Tuy nhiên, sau uống thuốc, các triệu chứng có biểu hiện nặng hơn, bệnh nhân được người nhà đưa vào cấp cứu.
An cung ngưu hoàng hoàn được rao bán trên nhiều hội nhóm. Ảnh:
Bác sĩ Phạm Duy Hoàng, Khoa Cấp cứu cho biết, kết quả chụp cắt lớp vi tính sọ não dựng hình mạch máu não (CTA) cho thấy hình ảnh xuất huyết não vùng nhân xám trung ương phải, không có bất thường mạch máu não. Bệnh nhân được cấp cứu và xử trí ban đầu theo phác đồ chảy máu não tại Khoa Cấp cứu, sau đó chuyển lên Khoa Đột quỵ não điều trị tiếp và tình trạng đã ổn định.
Theo bác sĩ Hoàng, việc tự ý sử dụng thuốc y học cổ truyền như bệnh nhân này rất nguy hiểm. Các bác sĩ gặp nhiều trường hợp sau khi có biểu hiện của đột quỵ não, đã tự uống An cung ngưu hoàng hoàn mà không có chỉ định của thầy thuốc.
ThS.BS Vũ Văn Đại, Khoa Y học cổ truyền, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, nhấn mạnh, tại Khoa Cấp cứu của bệnh viện, không ít trường hợp bệnh nhân đột quỵ được người nhà đưa đến viện trong tình trạng đã tự ý sử dụng An cung ngưu hoàng hoàn tại nhà.
Họ thường chia sẻ rằng “nghe hàng xóm mách” loại thuốc này có tác dụng thần kỳ giúp người bệnh tỉnh táo trở lại. Tuy nhiên, khi tiếp nhận, phần lớn các bệnh nhân đã bỏ lỡ “thời gian vàng” để được can thiệp y tế hiệu quả, đặc biệt là trong các trường hợp xuất huyết não – nơi việc dùng an cung hoàn toàn không những không có tác dụng mà còn tiềm ẩn nguy cơ làm tình trạng xấu đi.
Là một bác sĩ y học cổ truyền, bác sĩ Đại không phủ nhận giá trị của các bài thuốc cổ, trong đó có An cung ngưu hoàng hoàn. Tuy nhiên cần nhìn nhận đúng vai trò, chỉ định, và giới hạn của thuốc. Việc sử dụng cần dựa trên y lý - y chứng - y đức, tuyệt đối không nên biến một bài thuốc quý thành một niềm tin mù quáng gây hại.
"Rất mong các đồng nghiệp trong bệnh viện, đặc biệt là tại tuyến tiếp nhận ban đầu, tiếp tục truyền thông rõ ràng đến người dân để tránh những trường hợp sử dụng sai thuốc đáng tiếc. Đồng thời, cũng là lời cảnh báo đến cộng đồng: đừng vì một lời mách bảo mà đánh mất cơ hội sống sót cho người thân của mình", bác sĩ Đại chia sẻ.
Bác sĩ cảnh báo gì khi uống An cung ngưu hoàng hoàn phòng đột quỵ?
Bác sĩ Đại nêu rõ theo thống kê lâm sàng, hơn 80% ca đột quỵ hiện nay là nhồi máu não (thể hàn), trong khi An cung ngưu hoàng hoàn được dùng cho các trường hợp "nội nhiệt thịnh". Khi dùng sai, thuốc có thể làm lạnh cơ thể, giảm lưu lượng máu lên não, khiến tình trạng nhồi máu não nghiêm trọng hơn. Đặc biệt, nếu bệnh nhân bị xuất huyết não, An cung ngưu hoàng hoàn có thể khiến máu khó đông, làm tăng nguy cơ chảy máu và đe dọa tính mạng.
"Không chỉ vậy, do thuốc chứa các thành phần độc tính như thủy ngân và asen, việc lạm dụng hoặc uống lâu dài có thể gây ngộ độc cấp tính hoặc mãn tính, dẫn đến suy gan, suy thận, rối loạn thần kinh, thậm chí suy đa tạng. Nhiều bệnh nhân ghi nhận các phản ứng phụ như rối loạn tiêu hóa, dị ứng, co giật, rối loạn nhịp tim.
Đáng lo ngại hơn, nhiều sản phẩm An cung ngưu hoàng hoàn bán ngoài thị trường không được kiểm định, chứa hàm lượng kim loại nặng vượt xa ngưỡng an toàn", bác sĩ Hải khuyến cáo.
Về vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho hay, ông từng chia sẻ về “thần dược” An cung ngưu hoàng hoàng nhưng vẫn có nhiều người hỏi về viên thuốc này và các loại tương tự của Hàn Quốc hay Nhật Bản. Tuy nhiên, lượng người sử dụng thuốc này không đúng chỉ định và không đúng cách còn rất nhiều, đặc biệt trong tầng lớp những gia đình khá giả.
Theo PGS Nguyễn Lân Hiếu, An cung còn có các thành phần như hùng hoàng, chu sa… đều là dược liệu có ít nhiều độc tính, và khi dùng phải có sự kiểm soát chặt chẽ về liều lượng, cách dùng, cũng như đối tượng sử dụng. Do đó, rất cần sự tư vấn của thầy thuốc.
“Nếu xét về thành phần, có thể thấy An cung ngưu hoàng hoàn phần nào có tác dụng làm giảm hiện tượng đông máu, tiêu đi các cục máu đông nhỏ. Tuy nhiên, trên thực tế, khi bệnh nhân bị nhồi máu não hay nhồi máu cơ tim, chúng tôi phải sử dụng thuốc tiêm truyền trực tiếp vào mạch máu, và nhiều trường hợp vẫn không thể tan được cục máu đông nên phải dùng biện pháp cơ học như hút hoặc nong bằng bóng để khai thông dòng chảy.
Hơn nữa, nếu tác dụng làm chậm quá trình đông máu của An cung là có thật, thì đó sẽ là thảm họa cho các trường hợp bị xuất huyết, đặc biệt là chảy máu não. Đặc biệt, khi hàng nghìn gia đình mua An cung để dự trữ sẵn trong nhà như hiện nay, dòng tiền đã và sẽ chảy ra nước ngoài, bởi Việt Nam chưa sản xuất loại thuốc đắt đỏ này”, PGS Hiếu cảnh báo.
PGS Nguyễn Lân Hiếu khẳng định, những loại thuốc này không thể dùng theo kiểu “dự phòng” - vài tháng uống một viên vì bất kỳ thuốc nào cũng có thời gian bán hủy trong máu.
VietBF@ sưu tập
