Tỷ phú Hà Hồng Sân (1921-2020) là người gốc Hà Lan lai Á - Âu, sinh ra và lớn lên ở Hong Kong khi khu vực này vẫn còn nằm dưới sự cai trị của Anh, làm ông chủ đứng sau nhà hàng nổi Jumbo huyền thoại của Hong Kong được biết đến là vua của các sòng bạc ở Macau, với tầm ảnh hưởng chính trị nhất định.
“Ông vua của Macau” hay “bố già của các sòng bạc” là những biệt danh gắn liền với sự nghiệp kéo dài hơn 6 thập kỷ của doanh nhân Stanley Hà Hồng Sân. Ông cũng được biết đến là người “hồi sinh” nhà hàng nổi Jumbo từng vang danh một thời ở Hong Kong.
Tuy nhiên, đối với đại gia đình mà ông trùm để lại sau khi qua đời vào tháng 5/2020, những ngôn từ hào nhoáng đó chỉ là một phần nhỏ con người thật của ông.
“Cha tôi là 'vua' của tình bạn”, con gái ông Pansy Ho nói trong một cuộc phỏng vấn với Tatler vào năm 2015. “Sức hút, sự chân thành và hào phóng đã giúp ông ấy có được nhiều người bạn trung thành và (gắn bó) suốt đời - những người luôn ở bên cạnh ông”.
Từ tính cách hào sảng, sự nghiệp kinh doanh lừng lẫy và tầm ảnh hưởng lớn trong giới chính trị, đến những bê bối tranh giành tài sản trong gia tộc, doanh nhân Hà Hồng Sân đã trở thành cái tên quen thuộc với nhiều người dân ở Macau và trên thế giới.
“Một tay thay đổi Macau”
Tỷ phú Hà Hồng Sân (1921-2020) là người gốc Hà Lan lai Á - Âu, sinh ra và lớn lên ở Hong Kong khi khu vực này vẫn còn nằm dưới sự cai trị của Anh. Ông là cháu trai của thương nhân Hà Đông, một trong những ông trùm đầu tiên của thành phố.
Tuy nhiên, khi cha của ông bị phá sản trong cuộc Đại khủng hoảng - thời kỳ suy thoái kinh tế toàn cầu diễn ra vào những năm 1930 - ông buộc phải chuyển đến Macau chỉ với 1,27 USD.
Sau đó, ông bắt đầu tạo dựng khối tài sản đầu tiên của mình ở thành phố này khi mới 24 tuổi, thông qua việc buôn lậu hàng hóa giữa Macau và Trung Quốc.
Tỷ phú Stanley Hà Hồng Sân đã kiếm được hàng tỷ USD từ sòng bạc ở Macau. Ảnh: AFP.
Nhờ sự thông minh nhạy bén và con mắt tinh tường khi tìm kiếm các thỏa thuận, ông đã nhanh chóng giành được giấy phép độc quyền để kinh doanh sòng bạc ở Macau, vào năm 1961. Ông đã nắm giữ giấy phép này trong hơn 4 thập kỷ.
Năm 1970, ông vua hào hoa khai trương cơ sở kinh doanh hàng đầu tại Macau - sòng bạc Lisboa. Sau đó, thông qua công ty SJM Holdings, tỷ phú này cuối cùng đã sở hữu và điều hành 20 sòng bạc ở Macau, đóng góp hơn 70% doanh thu thuế cho thành phố trong nhiều năm và tạo việc làm cho một lực lượng lao động lớn. Nhờ đó, một đại lộ ở Macau đã được đặt theo tên ông.
Tatler nhận định “ông đã một tay biến Macau thành trung tâm cờ bạc sinh lợi nhất thế giới, vượt qua Las Vegas” lúc bấy giờ.
Tuy nhiên, ông Hà lại tránh xa các sòng bạc. “Tôi không hề đánh bạc. Tôi không đủ kiên nhẫn”, ông nói với AP trong một cuộc phỏng vấn hiếm hoi vào năm 2001, thừa nhận rằng ông thường dành thời gian vào sở thích khiêu vũ.
Nói về mức độ giàu có của mình, ông chia sẻ với Tatler: “Tôi cảm thấy hơi tội lỗi”. “Do đó, tôi làm từ thiện rất nhiều để cân bằng, trả lại một thứ gì đó (cho xã hội)”.
Ngoài điều hành các sòng bạc, ông Hà Hồng Sân cũng tham gia nhiều lĩnh vực kinh doanh khác như bất động sản, vận tải biển, nhà hàng, khách sạn. Khi “ông vua cờ bạc” còn sống, hầu hết bữa tối mừng sinh nhật ông đều được tổ chức tại nhà hàng nổi Jumbo. Vì con tàu này là tài sản của gia đình vị tỷ phú.
Năm 1976, ông Hà đã bỏ ra 3,8 triệu USD để mua lại và nâng cấp Jumbo, sau khi một trận hỏa hoạn thiêu rụi con tàu. Vào những thời điểm hoạt động kinh doanh tốt, Jumbo từng là cơ sở “hái ra tiền” của vị tỷ phú. Tuy nhiên, sau đó, công việc kinh doanh bắt đầu sa sút, ông đã giao lại nhà hàng nổi cho con trai điều hành.
Gần đây, con tàu đã bị đóng cửa, kéo khỏi cảng Aberdeen vào ngày 14/6 và không may bị lật ở Biển Đông. Tuy nhiên, chủ sở hữu nhà hàng khẳng định Jumbo không bị chìm 1.000 m dưới Biển Đông, mà chỉ bị lật, theo South China Morning Post.
Ảnh hưởng chính trị
Ngoài thành công trong kinh doanh, ông Hà Hồng Sân cũng là một trong những người định hình lịch sử của Macau và Hong Kong trong nửa thế kỷ qua. Sự đóng góp của doanh nhân quá cố cho xã hội và những ý tưởng đầy tham vọng của ông đã vượt xa khỏi các sòng bạc.
Sòng bạc Grand Lisboa ở Macau do công ty của ông Hà Hồng Sân thành lập vào năm 2007. Ảnh: AFP.
Năm 1989, ông đề xuất kế hoạch cho Liên Hợp Quốc thuê Hong Kong và Macau làm trụ sở chính trong vòng 100 năm, với mục tiêu biến 2 thành phố trở thành “Thụy Sĩ” của châu Á - biểu tượng của hòa bình. Mặc dù dự án này không thành công, nó cho thấy tầm nhìn của vị tỷ phú, theo South China Morning Post.
Điều đó cũng cho thấy ông không chỉ là một doanh nhân bình thường, mà là một nhà chính trị dũng cảm với hiểu biết rộng về thế giới, giúp ông thành công chi phối những thay đổi đang diễn ra ở Macau, đồng thời xây dựng một đế chế tồn tại qua nhiều thời kỳ.
“Ông ấy đã nhiều lần làm cầu nối giữa lợi ích của Macau và thậm chí là lợi ích của chính quyền Bồ Đào Nha với Trung Quốc đại lục”, Jorge Neto Valente, người đứng đầu Hiệp hội Luật sư Macau và từng là một nhà lập pháp, cho biết.
Ông Hà cũng từng là thành viên của Ủy ban Tư vấn Luật cơ bản của Hong Kong và Phó Chủ tịch Ủy ban Soạn thảo Luật cơ bản của Macau.
“Ông ấy kín đáo duy trì các mối liên hệ của mình với các nhà chức trách Trung Quốc”, ông Valente, người đã làm việc nhiều lần với vị tỷ phú, kể lại.
“Ông (Hà) từng nói về các vấn đề liên quan đến kinh tế và chính trị địa phương trong quá trình soạn thảo Luật cơ bản (Macau). Ông có một sự hiểu biết tuyệt vời và sắc bén về nhiều vấn đề và hiếm khi sai lầm”, ông Valente cho biết thêm.
Song, ông cũng lưu ý rằng tỷ phú Hà Hồng Sân từng từ chối nhiều cơ hội tham gia chính trường: “Ông ấy không bao giờ muốn nắm giữ một vị trí trong chính trường địa phương. Ông ấy muốn tham gia một cách kín đáo và tiếp tục làm những gì bản thân hiểu rõ nhất - đó là tạo ra sự thịnh vượng, không chỉ cho bản thân mà còn cả thành phố và khu vực”.
Ngoài đế chế casino huyền thoại và tầm ảnh hưởng chính trị, ông Hà Hồng Sâm cũng nổi tiếng với sự phong lưu đa tình. Ông đã trải qua 4 cuộc hôn nhân với 4 người vợ và 17 người con. Tuy nhiên, đó cũng là nguyên nhân khiến ông trùm đối mặt với nhiều cuộc tranh chấp tài sản thừa kế.
Vào đầu năm 2011, trong khi ông Hà đang hồi phục sau ca phẫu thuật não, gia đình người vợ thứ hai và thứ ba đã tranh giành quyền kiểm soát công việc kinh doanh của ông.
Luật sư của ông khẳng định người thân của vị tỷ phú đã lừa ông ký vào số cổ phần của mình. Tuy nhiên, khi ông hồi phục, họ đã lùi bước và công khai sửa sai, theo New York Times.
