Syria đang giành nhiều thắng lợi, nhà nước Hồi giáo tự xưng IS đang trên vực thẳm của sự sụp đổ. Nhưng hòa bình không thể đến với đất nước này không phải chỉ phiến quân IS. Liên minh Mỹ- người Kurd đang là mối nguy hiểm nhất với Syria.
Những thông tin cho rằng, Mỹ bỏ rơi người Kurd là điều hoàn toàn sai lầm, thực chất, đây mới là bộ đôi nguy hiểm nhất đối với chính quyền Syria.
Mỹ bỏ rơi người Kurd: Không bao giờ!
Trong mấy ngày qua, đã có những bình luận về việc Mỹ bỏ rơi người Kurd, sau khi xuất hiện thông tin Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã cam kết với Thổ Nhĩ Kỳ rằng, nước này sẽ chấm dứt cung cấp vũ khí cho Đơn vị Bảo vệ Nhân dân người Kurd Syria (YPG).
Cuộc gọi này chỉ diễn ra vài ngày sau khi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayip Erdogan có cuộc hội đàm với người đồng cấp Nga Vladimir Putin và Tổng thống Iran Rouhani ở Sochi (Nga), trước thềm Hội nghị hòa bình Syria diễn ra ở Geneva ngày 28/11.
Theo một số phân tích, cuộc gặp của 3 vị Tổng thống này ở Sochi và kết quả cuộc hội đàm ở Astana đã tạo nên một chấn động mạnh buộc người Mỹ phải “ngồi xuống lắng nghe” và buộc phải xuống thang ở Syria, ngừng hỗ trợ vũ khí cho người Kurd và có thể sẽ rút quân khỏi Syria.
Theo những phân tích này, cam kết của ông Trump đã phủ nhận tuyên bố trước đó của giới lãnh đạo Lầu Năm Góc là quân đội Mỹ sẽ ở lại Syria để ngăn IS trỗi dậy, giúp người Kurd xây dựng chính quyền, ổn định tình hình ở các khu vực đang kiểm soát.
Cùng với việc trước đó đã ngừng hỗ trợ phe đối lập Syria, tuyên bố này có nghĩa là sau khi cuộc chiến chống IS kết thúc, Mỹ không còn việc gì để làm ở Syria, không hỗ trợ bất cứ lực lượng nào khác và hòa bình có thể sắp đến ở đất nước Trung Đông đầy khói lửa này.
Tuy nhiên, những nhận định trên là hoàn toàn sai lầm. Điều này xuất phát từ những nguyên nhân sau:
Thứ nhất: Mỹ ngừng cấp vũ khí cho người Kurd là điều đương nhiên
Trước đây, Mỹ tuyên bố hỗ trợ trang bị cho người Kurd trong cuộc chiến chống tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS), vậy khi IS đã bị tiêu diệt hoàn toàn, đương nhiên là Washington không còn lí do gì để tiếp tục hỗ trợ vũ khí cho họ. Đây là điều tất yếu sẽ xảy ra, chẳng có ẩn ý gì ở đây cả, Thổ Nhĩ Kỳ và Syria chớ vội vui mừng vì tin này.
Mỹ ngừng hỗ trợ vũ khí cho người Kurd dơn thuần là vì IS đã bị tiêu diệt
Thứ hai: Tuyên bố của Trump không có nghĩa là tuyên bố của Mỹ
Tổng thống Mỹ ra lệnh nhưng người thực hiện là giới lãnh đạo Lầu Năm Góc và CIA có làm hay không mới là điều quan trọng. Thực chất là ông Trump đã từng tuyên bố nhiều nhưng những hành động của Mỹ ở Syria thì hoàn toàn trái ngược. Do đó, đừng nên hy vọng gì nhiều ở những tuyên bố của ông Trump.
Thứ ba: Hỗ trợ người Kurd nằm trong chiến lược nhất quán của Mỹ
Nâng cao sức mạnh và vị thế cho người Kurd ở Trung Đông nhằm khống chế Syria, Iraq, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ là một chiến lược nhất quán qua nhiều thập kỷ của giới tinh hoa chính trị Mỹ, đây là điều mà kể cả một vị Tổng thống đầy quyền lực như ông Trump cũng không thể loại bỏ.
Thứ tư: Vai trò vô cùng quan trọng của người Kurd
“Phân rã Syria”, dựng chính quyền mới thân phương Tây ở Syria là mục đích cuối cùng của Mỹ. Người Kurd ở Syria là quân bài đối lập quan trọng nhất của Mỹ ở Syria bởi họ là lực lượng duy nhất có thể đối chọi được với chính quyền Damascus về cả chính trị lẫn quân sự.
Mỹ đã mất rất nhiều công để xây dựng vị thế cho SDF và YPG trong mắt cộng đồng quốc tế, do đó, Mỹ có thể thờ ở trước việc người Kurd Iraq bị chính quyền Baghdad đánh, nhưng Mỹ không bao giờ để mặc người Kurd Syria một mình đối phó với chính quyền Damascus. Ngược lại, người YPG chính là quân bài quan trọng nhất của Mỹ trong chiến lược “Phân rã Syria”, hậu IS.
Người Kurd Syria: Quân bài quan trọng nhất của Mỹ
Vài hôm trước một quan chức cao cấp của Mỹ đã nhấn mạnh rằng, Mỹ sẽ ở lại Syria để ngăn chặn khủng bố IS trỗi dậy và giúp đỡ người Kurd xây dựng chính quyền và ổn định cuộc sống ở các khu vực mà họ kiểm soát (kể cả những khu vực trước đây không thuộc vùng mà họ sinh sống như Raqqa, Deir Ezzor…).
Tuyên bố này mới là điều đáng tin chứ không phải là những phát ngôn của ông Trump từ Nhà Trắng, người Kurd mới chính là trở ngại nhất đối với độc lập chủ quyền và sự toàn vẹn lãnh thổ của Syria chứ không phải nhóm hơn 50 phe phái đối lập sẽ họp ở Geneva vào ngày mai - 28/11.
Trước đây, Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) mà nòng cốt là người Kurd đã nhiều lần tuyên bố rằng, do các đại diện của họ không tham gia vào cuộc đàm phán tại Astana, không được bày tỏ chính kiến của mình nên bất kỳ quyết định nào được đưa ra ở đó, sẽ không có hiệu lực áp dụng cho họ.
Tuyên bố của người Kurd nói rõ, toàn bộ khu vực phía bắc Syria sẽ không tham gia vào các kế hoạch trong tiến trình hòa bình được xây dựng ở Astana và cả ở Geneva - Thụy Sĩ.
Người Kurd nhấn mạnh rằng, cuộc họp Astana và Geneva sẽ không thành công giống như các cuộc họp trước đó, còn lực lượng vũ trang của người Kurd sẽ tiếp tục cuộc đấu tranh của họ chống lại các nhóm khủng bố và xây dựng hệ thống dân chủ liên bang ở khu vực phía Bắc Syria.
Để thay thế cho SDF và YPG, Thổ Nhĩ Kỳ đã mời đại diện của KNC (Kurdish National Council - KNC, tức Hội đồng Quốc gia người Kurd, một bộ phận của SNC - Syrian opposition’s National Coalition, tức Liên minh đối lập quốc gia Syria) tham gia hội đàm ở Astana.
Tuy nhiên, đây chỉ là một đảng phái chính trị thuần túy, không có thực lực quân sự như YPG và cũng không có nhiều ảnh hưởng tới cộng đồng người Kurd ở Syria, do đó, họ không thể đại diện được cho người Kurd Syria.
Việc Thổ Nhĩ Kỳ ngăn chặn và Mỹ không cho người Kurd tham gia các tiến trình hòa đàm ở Syria xuất phát từ chủ ý của Lầu Năm Góc.
Người Kurd là quân bài rất lợi hại của Mỹ nhằm “phân rã Syria”
Trong khi Nga muốn biến người Kurd trở thành một lực lượng đối lập ở Syria để dễ đưa họ vào khuôn khổ chế ước của các cuộc hòa đàm quốc tế, Mỹ không muốn điều đó, để YPG - dưới sự chỉ đạo của mình có thể tự do hành động.
Như vậy, người Kurd Syria đã trở thành một công cụ của Mỹ mà ngoài Washington ra không ai có thể kiềm chế được. Họ không bị coi là khủng bố phải bị tiêu diệt, mà cũng không phải là phe đối lập để phải chịu sự chế ước của các thỏa thuận Geneva hay Astana.
Đây là mối họa rất lớn nhưng trong điều kiện thiếu lực trước đây, Nga và Syria phải ưu tiên cho mục đích chính là chống đối lập và khủng bố, buộc phải nhắm mắt làm ngơ trước các hành động của Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ tung hứng trong ván bài người Kurd và Quân đội Syria Tự do (FSA).
Người Kurd dưới sự hỗ trợ của Mỹ ung dung chiếm đất của Syria từ tay IS để Mỹ thành lập hàng chục căn cứ quân sự ở khắp các tỉnh, hợp pháp hóa sự hiện diện quân sự trái phép trên lãnh thổ Syria.
Mỹ và người Kurd không đổ máu để giành lấy Raqaa hay Deir Ezzor rồi dâng các tỉnh này cho chính quyền Damascus. Nó cũng đồng nghĩa với việc Mỹ sẽ không bao giờ bỏ rơi người Kurd mà sẽ hỗ trợ họ đòi quyền tự trị hoặc thậm chí là đòi độc lập. Đây là điều mà chúng ta phải xác định rõ ràng khi bàn về vấn đề tương lai của Syria.
Sau khi đã quét sạch khủng bố IS và al-Nusra, Syria sẽ rất khó khăn trong quá trình đàm phán với các nhóm đối lập ở Geneva, thế nhưng, ở đó họ còn có thế mạnh; còn việc giành lại những vùng đất do Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và người Kurd chiếm giữ sẽ là điều rất khó khăn và lâu dài.
