Mối quan hệ giữa 2 gia tộc Marcos và Duterte

[june04]

Kết quả kiểm phiếu sơ bộ cho thấy, ông Ferdinand Marcos Jr., con trai duy nhất của nhà cựu độc tài Ferdinand Marcos Sr., đã giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử tổng thống Philippines hôm 9-5. Chính khách 64 tuổi được dân chúng biết đến với cái tên Bongbong này sẽ nhậm chức vào ngày 30-6 trong nhiệm kỳ duy nhất 6 năm.

Ông Marcos Jr. cùng các thành viên gia đình trong chiến dịch tranh cử hôm 7-5. Ảnh: NYT

Ủy ban Bầu cử Quốc gia Philippines cho biết, kết quả kiểm 95% phiếu bầu hợp lệ cho thấy, ông Marcos Jr. giành được hơn 30 triệu phiếu bầu, nhiều hơn gấp đôi so với đối thủ gần nhất là đương kim Phó Tổng thống Leni Robredo.

Phát biểu vào đêm muộn 9-5 từ trụ sở chiến dịch ở thủ đô Manila, ông Marcos Jr. gửi lời cảm ơn các tình nguyện viên sau nhiều tháng “hy sinh và làm việc”. Song, ông vẫn chưa tuyên bố chiến thắng và nói rằng “việc kiểm phiếu vẫn chưa hoàn tất”. “Chúng ta hãy đợi cho đến khi thật rõ ràng, cho đến khi con số đạt đến 100% thì chúng ta mới có thể ăn mừng. Nếu chúng ta may mắn, tôi mong rằng sự giúp đỡ cũng như sự tin tưởng của các bạn sẽ không suy giảm vì chúng ta còn rất nhiều việc phải làm ở phía trước” - ông Marcos Jr. nói với những người ủng hộ.

Chiến thắng của ông Marcos Jr. làm dấy lên nhiều câu hỏi sâu sắc về tương lai của nền dân chủ lâu đời nhất khu vực Ðông Nam Á. Theo Thời báo New York (NYT, Mỹ), gia đình ông Marcos Jr. hồi năm 1986 đã bị cuộc cách mạng “Quyền lực Nhân dân” lật đổ, buộc phải đào tẩu sang sống lưu vong ở bang Hawaii (Mỹ). Sau khi nhà độc tài Marcos Sr. qua đời vào năm 1989, gia tộc Marcos đã trở lại “thành trì” Ilocos Norte. Ông Marcos Jr. bắt đầu công cuộc khôi phục tên tuổi của gia tộc và lên kế hoạch nâng tầm ảnh hưởng chính trị. Ông lần lượt giữ chức phó thống đốc, thống đốc và nghị sĩ tại Ilocos Norte. Năm 2010, ông bước chân vào chính trường quốc gia khi được bầu làm thượng nghị sĩ. Ông từng tranh cử chức phó tổng thống năm 2016 nhưng thua cuộc với mức chênh lệch sít sao.

Trong cuộc bầu cử tổng thống hôm 9-5, ông Marcos Jr. đã giành được sự ủng hộ của hàng triệu người tỏ ra thất vọng về nền dân chủ của Philippines cũng như về sự thất bại của Manila trong việc giải quyết các nhu cầu cơ bản của công dân trong bối cảnh tình trạng nghèo đói trở nên phổ biến, bất bình đẳng gia tăng trong khi tham nhũng vẫn tràn lan. Các đối thủ của ông lo ngại rằng với tư cách là tổng thống, ông sẽ chỉ làm sâu sắc thêm “văn hóa không trừng phạt” của Tổng thống sắp mãn nhiệm Rodrigo Duterte, người đã hỗ trợ cho “sự trở lại” của ông rất nhiều. Ông Marcos Jr. từng cho biết sẽ bảo vệ ông Duterte khỏi tiến trình điều tra của Tòa án Hình sự Quốc tế về cáo buộc vi phạm trong cuộc chiến chống ma túy đã cướp đi sinh mạng của hàng ngàn người, khiến nhiều người lo ngại tình trạng “miễn hình phạt” đối với những kẻ đầy quyền lực phạm tội chỉ càng được “phát huy”. Một số người thậm chí còn lo ngại rằng chiến thắng của ông Marcos Jr. có thể dẫn đến sự xói mòn thêm nền dân chủ ở Philippines, nơi các thể chế đã bị xóa sổ hoặc suy yếu dưới thời ông Duterte.

Các cuộc khảo sát cho thấy sự ủng hộ mà ông Marcos Jr. nhận được có liên hệ trực tiếp tới các nhóm ủng hộ ông Duterte. Nhiều người bầu cho ông chỉ vì đối tác tranh cử phó tổng thống của ông là bà Sara Duterte, ái nữ của ông Duterte. Theo NYT, bà Sara dường như nắm chắc trong tay chiếc ghế phó tổng thống quốc gia Ðông Nam Á này, với gần 29 triệu phiếu bầu, nhiều hơn gấp 3 lần so với người đứng thứ hai là Thượng nghị sĩ Francis Pangilinan.

Aries Arugay, giáo sư khoa học chính trị tại Ðại học Diliman, nhận định rằng liên minh giữa gia tộc Marcos và Duterte “đã hiệu quả trong việc hình thành vương triều”. Theo ông Arugay, Philippines đang ngày càng hướng tới “chế độ chuyên quyền bầu cử”, tức hệ thống có thể bầu ra “một Duterte nữa hoặc một Marcos nữa trong nhiều thập niên tới”.