Trong 13 năm lẩn trốn v́ cướp và hành hung cảnh sát, Cát Thế Quang dùng thân phận giả để đóng hơn 40 bộ phim và đạt giải thưởng diễn xuất.
Cát Thế Quang sinh năm 1972 ở thành phố Tề Tề Cáp Nhĩ, tỉnh Hắc Long Giang, phía đông bắc Trung Quốc. Tốt nghiệp Học viện Công nghiệp nhẹ Tề Tề Cáp Nhĩ nhưng Quang luôn mơ ước thành diễn viên. Tham gia lớp đào tạo kịch nói của thành phố và đi học diễn xuất, với chất giọng độc đáo, Quang làm ca sĩ và người dẫn chương tŕnh ở một hộp đêm địa phương. Sau khi có chút tiếng tăm, Quang bắt đầu ăn chơi hào phóng, thu nhập không đủ tiêu xài. Thiếu tiền, Quang đi theo bạn ăn cướp.
Tối 6/12/1998, Quang cùng hai người bạn họ Lư và Lưu ra phố "săn mồi". Thấy một cặp đi bộ trên phố, cả ba bám theo, tấn công từ phía sau. Nạn nhân là vợ chồng Dương Lâm, một cảnh sát h́nh sự. Khi thấy Quang cầm dao túm lấy vợ ḿnh để uy hiếp, Lâm lập tức chống cự và tiết lộ là cảnh sát. Tuy nhiên, Lư và Lưu không sợ hăi mà c̣n tấn công hung ác hơn. Chúng đâm Lâm 5 nhát sau đó cướp súng và tiền bạc bỏ chạy. Lâm bị đứt dây thần kinh tủy, thành người tàn tật.
Lư và Lưu bị bắt trong ṿng hai ngày. Quang trốn thoát đến nơi khác. Do vụ cướp có tính chất nghiêm trọng và c̣n thực hiện nhiều tội ác khác, Lư và Lưu bị kết án tử h́nh. Nhưng Quang dường như biến mất, cảnh sát t́m kiếm nhiều năm không có kết quả.
Một số h́nh ảnh trong phim truyền h́nh của Cát Thế Quang, trong đó có bộ phim Tiềm phục (góc trên bên trái). Ảnh: Cunman
Năm 2009, bộ phim truyền h́nh Tiềm phục (Lurk) về đề tài chiến tranh, gián điệp do Tôn Hồng Lôi, Diêu Thần đóng chính phát sóng, được khen ngợi là tác phẩm chất lượng cao, thu hút đông đảo khán giả theo dơi. Nhưng có người phát hiện một diễn viên phụ trong phim có ngoại h́nh rất giống Quang.
Diễn viên này tên Trương Quốc Phong, đất diễn không nhiều nhưng thể hiện nhân vật Thịnh Hương rất thành công, nhờ đó nhận được giải thưởng Nam diễn viên phụ xuất sắc tại Liên hoan truyền h́nh Quốc kịch thịnh điển.
Sau khi nhận được tố giác, cảnh sát lập tức điều tra, xác minh Phong chính là Quang và bắt giữ ngày 7/12/2011 tại thành phố Kim Hoa, tỉnh Chiết Giang. Khi thẩm vấn, Quang khai nhận thân phận và quá tŕnh trốn chạy.
Sau khi gây án năm 1998, Quang chạy khỏi Tề Tề Cáp Nhĩ xuống phía Nam. Anh ta t́m được số thẻ căn cước và thông tin cá nhân của một người tên Trương Quốc Phong trên mạng, từ đó dùng luôn tên này để đến Thâm Quyến.
Từng học diễn xuất và ca hát nên Quang t́m việc dẫn chương tŕnh, biểu diễn kịch nói ở các câu lạc bộ giải trí. Qua vài năm, Quang quen biết một số bạn bè trong ngành giải trí, được giới thiệu tới phim trường Hoành Điếm ở tỉnh Chiết Giang làm diễn viên quần chúng vào tháng 10/2007.
Quang sợ bị nhận ra trên phim nên luôn để râu, không dám quay phim hiện đại. Ngoại h́nh của Quang cũng đă thay đổi rất nhiều sau nhiều năm qua.
Sau khi vài bộ phim phát sóng mà không bị ai phát hiện, Quang yên tâm và bắt đầu thoải mái nhận phim hơn.
Nhờ có khả năng diễn xuất ổn, tính cách hào sảng, Quang được nhiều nhân viên công tác ở các đoàn phim yêu thích, mời tham gia nhiều bộ phim nổi tiếng như Vơ Tắc Thiên bí sử, Ỷ thiên đồ long kư, Tân Hoàn Châu cách cách, Cung tỏa tâm ngọc. Chỉ trong hai năm, Quang đă góp mặt trong hơn 40 bộ phim truyền h́nh với vai quần chúng hoặc vai phụ. Anh ta c̣n có người đại diện riêng.
Quang có một nguyên tắc là không bao giờ đến Bắc Kinh đóng phim. Theo Quang, quy chế biểu diễn ở Bắc Kinh tương đối nghiêm ngặt, cần kiểm tra thẻ căn cước nên rất nguy hiểm. Anh ta cũng không dám ngồi máy bay, ở khách sạn v́ sợ phải xuất tŕnh thẻ căn cước. Mỗi khi đài truyền h́nh phát sóng bộ phim có mặt ḿnh, Quang đều không ngủ được, cầu mong phim chỉ chiếu ở phía Nam, v́ chiếu ở phía Bắc rất dễ bị lộ.
Hơn 10 năm trôi qua, Quang trở nên nổi tiếng với thành công của Tiềm phục, nhưng cũng chính bộ phim này khiến anh ta sa lưới.
Khi bị áp giải về Tề Tề Cáp Nhĩ, nh́n thấy Dương Lâm, viên cảnh sát bị cướp năm nào giờ vẫn phải chống nạng để đi lại, Quang quỳ xuống nói: "Tôi nhất định sẽ chuộc tội, bao năm qua tôi cũng không được sống yên".
Sau khi nhận tội, Quang bị tuyên án 10 năm tù. Do cải tạo tốt, anh ta được giảm án hai lần và ra tù vào cuối 2019.
Sự việc của Cát Thế Quang khiến làng giải trí Trung Quốc xôn xao. Đạo diễn Khương Vĩ của Tiềm phục cho biết Quang là diễn viên phụ do phó đạo diễn lựa chọn, gây ấn tượng khá sâu sắc v́ diễn xuất tốt hơn hẳn các vai quần chúng b́nh thường khác, nhất là cảnh khóc diễn rất đạt.
Về nguyên nhân nghi phạm bỏ trốn đóng hơn 40 bộ phim mà không ai phát hiện, Hiệp hội diễn viên Hoành Điếm cho biết các diễn viên quần chúng nhận tiền lương ít ỏi nên thường chỉ cần thử vai xem có diễn được hay không, không cần mang theo hồ sơ giấy tờ ǵ. Diễn viên quần chúng ở Hoành Điếm hầu hết đều do người quen giới thiệu giữa các đoàn phim, không ai quan tâm đến lư lịch của họ. Hiệp hội có hàng ngh́n diễn viên quần chúng đăng kư, rất khó để xác minh danh tính của từng người.
Theo chia sẻ của người trong ngành, các đoàn phim là nơi ẩn náu tốt nhất cho tội phạm bỏ trốn do tính cơ động cao, nhân viên phức tạp. Biên kịch Uông Hải Lâm tiết lộ một trợ lư của ngôi sao đ́nh đám từng bị phát hiện là tội phạm giết người khi làm thủ tục check-in khách sạn năm 2005.
