Tôm được chích lấy ra hết đất cát, rồi tẩm hóa chất cho có màu đó, sau đó luộc, phơi khô trên nền đất.
Những ngày gần tết, tôm khô bán rất chạy do là mặt hàng “sang trọng”,  giá cao (600 ngh́n đồng một kg), thường dùng làm quà biếu. Công nghệ chế  biến nó lại rất đơn giản và trông cực kỳ... bẩn!
Thị trấn Vàm Láng (huyện G̣ Công Đông, tỉnh Tiền Giang) nằm cách TP HCM khoảng 90 km là nơi có nhiều cơ sở chế biến tôm khô.

Phơi tôm trên nền sân xi-măng khoảng 2-3 ngày trước khi đập tách vỏ trở thành tôm khô.
 Băng qua nhiều ngơ ngách chật hẹp của con đường xuyên chợ Vàm Láng là đến một hộ làm nghề sản xuất tôm khô từ 10 năm nay.
 Cái sân xi măng trước hiên nhà rộng thênh thang đang phơi đầy tôm c̣n  nguyên vỏ. Do đây là tôm biển nên con nào con nấy to bằng ngón tay trỏ.  Sân phơi không hề được che lót bằng tấm thảm nilon nên trông những con  tôm lấm lem rất bẩn. 
Chủ hộ cho hay, cứ khoảng 10-11 kg tôm tươi nguyên liệu sau quá tŕnh sơ  chế 2-3 ngày sẽ cho ra một kg tôm khô. Quy tŕnh như sau: ban đầu mua  tôm biển đông lạnh từ các vựa về đưa cho lao động nữ tập trung ngồi xoay  ṿng “chích” lấy hết cát trên lưng, sau đó mang đi rửa sạch, rồi cho  vào chảo to luộc chừng 10 phút, vớt mang ra ngoài sân trần phơi khô,  nắng tốt th́ 2 ngày, c̣n nắng yếu mất 3 ngày.

Luộc tôm trước khi phơi, đây là giai đoạn bỏ hóa chất vào.
 Cuối cùng là mang vào nhà “đập” bóc vỏ tôm ra là thành “tôm khô”. Tất cả  các công đoạn nói trên đều sử dụng bằng tay (không mang găng) và lao  động toàn là nữ bởi đặc thù công việc đ̣i hỏi công phu, tỉ mỉ.

Các lao động nữ ngồi quây quần “chích lễ” lấy cát ở trên lưng từng con tôm.
“Ngày b́nh thường chúng tôi chế biến khoảng 300-400 kg tôm tươi, c̣n bắt  đầu từ tháng một này th́ sản lượng tăng gấp đôi. V́ thế, lao động ngày  thường chỉ có 10 người th́ nay tăng lên 20 chị em mà làm hàng vẫn không  đủ giao”, ông chủ nói.
Giải thích điều kiện lao động làm việc không đảm bảo như trang phục tự  do, bảo hộ lao động tối thiểu là găng tay, khẩu trang không có, không  đảm bảo vệ sinh thực phẩm cho con tôm khô, chủ hộ cười nhăn nhó: “Trong  điều kiện sản xuất truyền thống tại gia đ́nh rất khó thực hiện”.
Chị Hường, một chủ vựa thu mua tôm biển ở chợ Vàm Láng tiết lộ, tất cả  các hộ làm tôm khô ở đây đều lấy từ biển. Tôm biển có hai loại: tôm bạc  và tôm huyết, trong đó nhiều nhất là tôm bạc v́ đánh bắt gần bờ, c̣n tôm  huyết do đánh bắt xa bờ nên lâu lâu mới có.
Đặc điểm vỏ tôm bạc có màu vàng trắng nên trước khi luộc tôm các hộ sản  xuất đều có bỏ vào chút ít phẩm màu đỏ công nghiệp để cho màu con tôm  đỏ, hấp dẫn. Ngay cả tôm đất tự nhiên đánh bắt trong các ao nước lợ, do  có màu đỏ nhạt nên họ cũng làm như vậy. 
“Chúng tôi bán một kg  tôm biển đông lạnh b́nh quân 40 ngh́n đồng một kg; sau khi mang về nhà  chế biến theo tỷ lệ 10 kg tươi = 1 kg khô, họ bán ra 500 ngh́n, lăi 100  ngh́n một kg”, chị Hường nói.
“Những  lỗi thường thấy nhất đối với các hộ sản xuất tôm khô, ruốc khô ở địa  phương là họ sử dụng phẩm màu công nghiệp để tẩm. Tuy nhiên sau khi kiểm  tra th́ cơ quan chức năng chỉ dừng lại ở mức nhắc nhở, chứ chưa lần nào  lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính một hộ nào cả”, bà Nguyễn Thị  Thu, PCT UBND thị trấn Vàm Láng khẳng định. 
 
 | 
Ở  khu phố Lăng 1, chủ một hộ chuyên sản xuất tôm khô thừa nhận, tùy theo  “nhận thức” kinh doanh của mỗi người mà sử dụng các loại hóa chất khác  nhau. Người nào ham lăi cao th́ dùng phẩm màu đỏ giá 20 ngh́n đồng một  kg; c̣n lăi thấp hơn th́ dùng hóa chất có tên Willton giá bán 200 ngh́n  đồng một kg.
“Nói thật, ai bảo sản xuất tôm khô mà không tẩm hóa chất màu đỏ là không  đúng. Nhưng chúng tôi sử dụng loại đắt tiền th́ chắc cũng không độc hại  ǵ”, ông chủ này cho biết. Thật ra, hóa chất Willton mà ông nói là chai  nhựa, in toàn tiếng Anh, không có hướng dẫn bằng tiếng Việt, mua từ một  cửa hàng tại chợ hóa chất Kim Liên (quận 5, TP HCM.
Tùng, một lao động tại đây lấy cái vợt vớt tôm ra từ cái chảo đang đun  nước sôi sùng sục. Ông chủ chỉ vào tôm giải thích: “Theo quy tŕnh,  người ta chỉ bỏ hóa chất một lần vào chảo đun sôi để tẩm màu đỏ con tôm,  c̣n sau khi phơi khô có muốn tẩm thêm nữa cũng không được v́ lúc đó vỏ  tôm đă khô rồi”.
Đa số những hộ sản xuất tôm khô mặc dù một ngày cho ra ḷ cả tạ tôm khô  nhưng do quy mô gia đ́nh, không đăng kư kinh doanh nên ngoài tầm kiểm  tra, kiểm soát của chính quyền địa phương. Ngay cả việc kiểm tra an toàn  thực phẩm cũng bị động, lúc nào có “chiến dịch” từ Chi cục An toàn Vệ  sinh thực phẩm tỉnh xuống th́ xă mới phối hợp cùng tham gia.
Theo 
Nông nghiệp Việt Nam