Những hung phạm khủng bố 11/9 bây giờ ra sao?

10 năm đã trôi qua, một câu hỏi mà nhiều người sẽ đặt ra là: hành tung của những kẻ chủ mưu vụ tấn công khủng bố kinh hoàng ở Mỹ ngày 11/9/2001 bây giờ ra sao?

Không phải chỉ có 19 người đàn ông đã cướp 4 chiếc máy bay và thực hiện vụ khủng bố kinh hoàng tại New York, Washington và Pennsylvania vào ngày 11/9/2001 khiến gần 3.000 người thiệt mạng. Trên thực tế, đằng sau chúng là một mạng lưới khủng bố vô cùng lớn mạnh đã hoạt động cùng nhau từ khi vạch kế hoạch tới lúc thực hiện vụ tấn công. Kể từ đó, nhiều nước trên toàn thế giới liên tục truy lùng tung tích những kẻ gây ra tội ác.
Một số đã bị bắt hoặc bị tiêu diệt, nhưng vẫn còn một số lượng lớn chưa thể xác định được. Sau 10 năm vẫn còn hơn một nửa những nghi can bị buộc tội tại Mỹ chưa được xét xử.
Những kẻ dưới đây đã bị kết án là chủ mưu của vụ khủng bố trên hoặc bị xem là đồng phạm trong những văn bản pháp lý liên quan đến vụ 11/9:

OSAMA BIN LADEN

Trùm khủng bố OSAMA BIN LADEN

- Là nhà lãnh đạo của tổ chức khủng bố Al Qaeda tại thời điểm xảy ra vụ khủng bố 11/9. Sinh ra tại Ả Rập Saudi sau đó di chuyển đến Afghanistan và Pakistan.
- Bin Laden không bị truy tố về việc âm mưu vụ 11/9, nhưng các quan chức Mỹ đã buộc tội Bin Laden trong những vụ đánh bom Đại sứ quán Mỹ tại Kenya và Tanzania với âm mưu phá hoại tài sản và giết hại công dân Mỹ năm 1998. Bin Laden cũng bị gọi là đồng phạm trong một số vụ kiện chống lại Zacarias Moussaoui. Nhưng tất cả mọi cáo buộc này đều đã hủy bỏ sau khi Bin Laden bị tiêu diệt.
- Osama Bin Laden đã bị tiêu diệt bởi lực lượng SEAL của quân đội Mỹ vào ngày 1/5/2011 trong một dinh thự tại Abbottabad, Pakistan và thi thể được quân đội Mỹ mai táng trên biển theo nghi thức Hồi giáo.

AYMAN AL-ZAWAHRI

Nhân vật thứ 2 ở Al Qaeda sau Bin Laden AYMAN AL-ZAWAHRI

- Kẻ sáng lập và lãnh đạo tổ chức Thánh chiến Hồi giáo Ai Cập - Egyptian Islamic Jihad, cho đến năm 1998 thì sáp nhập vào với Al Qaeda, một bác sĩ người Ai Cập. Là người đứng thứ 2 ở Al Qaeda dưới thời Bin Laden lãnh đạo và hiện đang là người đứng đầu tổ chức khủng bố này.
- Cũng như Bin Laden, Al Zawahri bị buộc tội đồng phạm trong vụ kiện chống lại Zacarias Moussaoui, không bị cáo buộc âm mưu thực hiện vụ 11/9 và chỉ bị buộc tội trong vụ đánh bom Đại sứ quán Mỹ tại Kenya và Tanzania năm 1998.
- Hiện tại vẫn chưa xác định được địa điểm cụ thể mà Al Zawahri đang lẩn trốn, Chính phủ Mỹ đã treo giải thưởng trị giá 25 triệu USD cho bất cứ thông tin nào có thể giúp bắt giữ Al Zawahri.

KHALID SHEIKH MOHAMMED

Kẻ được tin là chủ mưu vụ 11/9 KHALID SHEIKH MOHAMMED

- Được cho là chủ mưu và chỉ huy toàn bộ mọi hoạt động trong vụ 11/9. Sinh ra ở Pakistan và lớn lên tại Kuwait, Sheikh Mohammed cũng nhận trách nhiệm về một số vụ tấn công khác trong đó cả vụ đánh bom, Trung tâm thương mại Thế giới năm 1993.
- Đã bị buộc tội bởi các công tố viên quân đội Mỹ năm 2008 về việc giám sát, đào tạo và tài trợ cho không tặc. Vài tháng sau đó vụ kiện đã được chuyển sang cho Bộ tư pháp Mỹ xử lý. Bộ trưởng Bộ tư pháp Attorney General đã nói vụ việc sẽ được đem ra xét xử vào tháng 11/2010, nhưng trong tháng 4/2010 ông đã thay đổi quyết định và bàn giao lại hồ sơ vụ khởi tố cho quân đội. Ủy ban quân sự đang xem xét và đi đến kết luận cuối cùng về xét xử vụ án, khả năng rất lớn là Sheikh Mohammed sẽ phải chịu mức án tử hình.
- Sheikh Mohammed bị bắt giữ trong một chiến dịch của quân đội Mỹ và Pakistan tại Rawalpindi, Pakistan ngày 1/3/2003 và hiện tại đang bị giam giữ tại nhà tù Guantanamo, Cuba.

ZACARIAS MOUSSAOUI

Tên không tặc thứ 20 ZACARIAS MOUSSAOUI

- Là kẻ duy nhất bị cáo buộc liên quan đến vụ 11/9, còn được giới truyền thông gọi là "tên không tặc thứ 20". Moussaoui đã bị kết án bởi một toàn án dân sự Mỹ, là một công dân Pháp gốc Morocc Moussaoui đã đến Mỹ vào tháng 2/2001.
- Bị buộc tội âm mưu khủng bố, đã được Al Qaeda đào tạo lái máy bay, cung cấp kinh phí cũng như hướng dẫn để thực hiện âm mưu khủng bố cùng với 19 tên không tặc khác. Năm 2005, Moussaoui đã nhận mọi tội bị cáo buộc bởi tòa án liên bang tại Virginia. Công tố viên đưa ra mức án tử hình, nhưng bồi thẩm đoàn đã kết án chung thân cho Moussaoui.
- Hiện tại Moussaoui đang bị giam tại nhà tù Florence, Colorado.

WALID BIN ATTASH, RAMZI BIN AL-SHIBH, ALI ABDUL AZIZ ALI và MUSTAFA AL-HAWSAWI

Những hình ảnh minh họa về WALID BIN ATTASH, RAMZI BIN AL-SHIBH, ALI ABDUL AZIZ ALI và MUSTAFA AL-HAWSAWI

- 4 tên này là đồng bon của Khalid Sheikh Mohammed, bị buộc tội thực hiện những hỗ trợ khác nhau cho việc thực hiện vụ tấn công. Trong đó Attash và Al Shibh đến từ Yemen, Aziz đến từ Kuwait và Hawsawi từ Ả Rập Saudi.
- Bin Attash thực hiện nhiệm vụ thu thập các thông tin về các sân bay và an ninh trên những chuyến bay. Al Shibh đã cố gắng nhập cảnh vào nước Mỹ để tham gia như một không tặc nhưng không thành do rắc rối về visa nên đã quản lí tài chính và điều hành vụ tấn công từ nước ngoài. Aziz quản lí quỹ để thực hiện vụ tấn công, Al Hawsawi được cho là giúp đỡ bọn không tặc trong việc nhập cư và sau khi vào nước Mỹ. Tất cả đều bị buộc tội và các công tố viên đang chờ đợi đến khi xét xử, cả 4 tên đều có nguy cơ đối mặt với mức án tử hình.
- Tất cả đều đã bị bắt bởi lực lượng an ninh Pakistan, Attash bị bắt vào 27/4/2003, Al Shibh 11/9/2002, Aziz 29/4/2003 và Hawsawi 1/3/2003. Hiện tại cả 4 tên đều đnag bị giam tại nhà tù Guantanamo chờ xét xử.

MOHAMMED AL-QAHTANI

MOHAMMED AL-QAHTANI

- Một công dân Ả Rập Saudi, được nhắc đến trong báo cáo của Ủy ban 11/9 như 1 trong số 9 không tặc dự bị có ý định tham gia vào vụ tấn công 11/9.
- Các công tố viên liên bang cho biết, Al Qahtani đã cố gắng nhập cảnh vào Mỹ để trở thành 1 trong những tên không tặc nhưng bị từ chối. Năm 2008 các công tố viên quân sự đã đưa ra cáo buộc Qahtani cùng với Sheikh Mohammed và 4 kẻ khác có liên quan đến âm mưu thực hiện vụ 11/9; nhưng tháng 5/2008 một Ủy ban quân sự đã hủy bỏ những cáo buộc đối với Al Qahtani.
Luật sư của tên này cho biết các cáo buộc bị hủy bỏ bởi vì những thông tin mà hắn đưa ra về những hành vi thẩm vấn bất hợp pháp và tham gia một vụ kiện cùng với các tù nhân khác tại nhà tù Guantanamo về việc giam giữ bất hợp pháp.
- Bị bắt giữ tại biên giới Pakistan và Afghanistan năm 2001 và hiện tại đang bị giam giữ tại nhà tù quân đội Guantanamo.

ABDELGHANI MZOUDI và MOUNIR EL MOTASSADEQ

ABDELGHANI MZOUDI

- Là những người Morocc, thành viên của nhóm Hồi giáo Hamburg có liên quan đến Al Qaeda
- Cả 2 đã bị cáo buộc cung cấp các thiết bị hỗ trợ cho nhóm Hồi giáo Hamburg trong vụ tấn công 11/9 và bị xét xử bởi tòa án Đức. Motassadeq đã bị kết án 15 năm tù vào tháng 11/2006 và trở thành kẻ đầu tiên bị kết án trong vụ khủng bố 11/9. Trong khi đó, Mzoudi đã được tuyên trắng án do tòa án không đủ bằng chứng kể kết tội, sau đó Mzoudi đã nhận lệnh bắt buộc rời khỏi nước Đức.
- Motassadeq bị bắt tại Hamnurg vào ngày 29/11/2001 và hiện đang bị giam tại một nhà tù ở Đức, Mzoudi cũng bị bắt tại Hamburg tháng 10/2002 và trở về Morocc sau khi được truyên trắng án.

ANWAR AL-AWLAKI

ANWAR AL-AWLAKI

- Một giáo sĩ Hồi giáo, mang cả 2 quốc tịch Mỹ và Yemen. Các quan chức Mỹ đã cáo buộc y là lãnh đạo chủ chốt của Al Qaeda tại bán đảo Ả Rập với trụ sở tại Yemen.
- Al Awlaki đã tham gia thuyết giảng tại các nhà thờ Hồi giáo ở Virginia và San Diego với sự có mặt của 3 tên không tặc tham gia vụ 11/9 trước khi tiến hành vụ khủng bố 18 tháng. Trong năm 2010 chính phủ Mỹ đã kết luận Al Awlaki là một cá nhân có thể tham gia các vụ tấn công khủng bố và tiến hành khóa các tài khoản ngân hàng của y.
- Hiện tại không ai biết Al Awlaki chính xác đang ở đâu, một số tin rằng y đang lẩn trốn tại Yemen.

Theo VTC

Mười năm sau khi vụ 11/9 châm ngòi cho chiến dịch chống khủng bố quy mô toàn cầu, vấn đề đặt ra là trong khi mạng lưới khủng bố al-Qaeda có vẻ bị suy yếu, Osama bin Laden và nhiều chỉ huy khác bị tiêu diệt, nhưng dường khủng bố giờ đây đã “biến tướng”.

Cái chết của bin Laden là đòn giáng mạnh vào đầu não của al-Qaeda. Một số quan chức an ninh và phân tích gia cho rằng việc tiêu diệt được Bin Laden hồi tháng 5 vừa qua là tín hiệu kết thúc đầu tiên đối với al-Qaeda, nhưng nhiều ý kiến cho rằng kết luận này là quá sớm.

Một bức ảnh chụp Osama bin Laden tại một căn cứ huấn luyện ở Afghanistan nhiều năm trước.

Trên toàn cầu, tổ chức này tuy đã bị suy yếu và thủ lĩnh bị tiêu diệt, song các phân nhánh của nó ở Yemen và Bắc Phi vẫn là mối đe dọa lớn. Một vài phân nhánh khu vực, trước đây từng tuyên bố trung thành với bin Laden, hiện vẫn đang sẵn sàng hành động.

Như vậy là mặc dù Bin Laden đã bị tiêu diệt, song người ta lo ngại rằng al-Qaeda ngày nay đã không còn là một tổ chức do Bin Laden sáng lập ra nó mà đã mở rộng ra rất nhiều chi nhánh tại Yemen, Iraq và nhiều nơi khác nữa với những mối đe dọa không ngờ.

Theo giới phân tích khu vực, Yemen là một lãnh thổ rộng lớn nơi các bộ tộc gắn kết rộng rãi với những kẻ thánh chiến. Đây là một vùng đất màu mỡ cho những kẻ khủng bố, nơi chúng có thể đào tạo và chuẩn bị cho các chiến dịch tấn công nước ngoài từ nơi đây. Trong khi đó, trên dải đất Sahel rộng lớn ở châu Phi, tổ chức al-Qaeda ở Maghreb Hồi giáo đang hoạt động khá tự do bởi các nước trong khu vực có hỏa lực yếu và sự phối hợp kém.

Các nhà phân tích phương Tây cũng cho rằng việc Bin Laden bị tiêu diệt và việc làn sóng khủng hoảng chính trị đang lan rộng ở các nước châu Phi, đặc biệt ở Yemen, đang là những điều kiện thuận lợi để al-Qaeda chuyển hướng hoạt động mạnh sang Yemen, cũng là quê hương của Bin Laden. Ở Yemen, tổ chức al-Qaeda ở Bán đảo Arập đang khiêu khích và lợi dụng tình trạng hỗn loạn ở trong nước để mở rộng và tạo lập các thánh địa của mình.

Trong khi đó, tại châu Á, 10 năm qua, với sự hỗ trợ của các đồng minh phương Tây, Indonesia và Philippines đã gặt hái được nhiều thành công trong cuộc chiến chống khủng bố. Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo các tổ chức khủng bố trong khu vực vẫn tiếp tục hoạt động, thâu nạp thêm thành viên và mối đe dọa này vẫn hiện hữu tại châu Á.

Thực ra, châu Á đã phải đối mặt với các hoạt động khủng bố trước khi xảy ra vụ 11/9 tại Mỹ. Trong năm 2000, một số nhóm khủng bố đã hình thành theo mô hình Jemaah Islamiyah. Đây là một tổ chức do các nhân vật Hồi giáo cực đoan người Indonesia sống lưu vong ở Malaysia thành lập từ đầu những năm 1990.

Tuy nhiên, các cuộc tấn công khủng bố có phối hợp của al-Qaeda tại New York và Washington ngày 11/9/2001, tiếp theo là sự can thiệp quân sự của Mỹ vào Afghanistan, đã thúc đẩy nhiều tổ chức nhỏ gia nhập mạng lưới của trùm khủng bố bin Laden và tiến hành tấn công nhằm vào người nước ngoài. Sau vụ việc này, Mỹ và Australia đã điều chuyên gia sang giúp đỡ Chính phủ Indonesia. Kết quả là đa số các thủ phạm vụ đánh bom ở Bali cũng như nhiều thành viên các tổ chức khác đã bị bắt giữ hoặc tiêu diệt.

Tuy nhiên, ông Ansyaad Mbai, phụ trách cơ quan chống khủng bố của Indonesia nói rằng các mạng lưới khủng bố không tự động tan rã khi các thủ lĩnh của chúng bị bắt hoặc bị tiêu diệt. Thậm chí, các tổ chức này còn đang được củng cố.

Ông Mbai giải thích các nhóm khủng bố theo kiểu này đang nảy nở, hoạt động độc lập và không phụ thuộc vào một thủ lĩnh. Chúng quan hệ với nhau chỉ vì có cùng hệ tư tưởng. Chúng rất cơ động, có thể tự xác định mục tiêu và tấn công khi thấy thuận lợi.

Theo các chuyên gia về khủng bố, tại Đông Nam Á, hoạt động khủng bố dường như nhằm vào Indonesia, Philippines, Malaysia và Singapore. Vụ đánh bom ở đảo du lịch nổi tiếng Bali của Indonesia tháng 10/2002, khiến hơn 200 người thiệt mạng, cho thấy Đông Nam Á là một vùng đất “phì nhiêu” để khủng bố - dù khủng bố địa phương hay quốc tế - phát triển.

Sau vụ đánh bom đảo Bali, một loạt vụ khủng bố đẫm máu đã xảy ra tại khu vực này: vụ gài bom ở khách sạn Mariott năm 2003, vụ tấn công khủng bố nhằm vào sứ quán Australia ở Jakarta năm 2004, các vụ gài bom ở đảo Bali năm 2005...

Theo chuyên gia về khủng bố Rohan Gunaratna, Jemaah Islamiah phối hợp hoạt động với các nhóm khủng bố khác trong khu vực như nhóm Hồi giáo Abu Sayyaf chuyên bắt cóc đòi tiền chuộc và nhóm khủng bố người Công giáo và Mặt trận Giải phóng Hồi giáo Moro ở phía Nam Philippines. Tất cả các tổ chức khủng bố khu vực này hoạt động theo “trục" al-Qaeda.

Ngoài mối nguy hại từ các nhóm có vũ trang hoạt động phát triển phong trào thánh chiến khắp toàn cầu còn có một mối đe dọa khác đang lớn dần lên từ những kẻ quá khích vô hình đang hướng tới thánh chiến qua mạng Internet.

Hiện tượng này đang nổi lên ở châu Âu. Cú sốc mà kẻ cực đoan cánh tả Na Uy Anders Behring Breivik gây ra ở Na Uy và toàn khu vực qua vụ tàn sát ngày 22/7 đã cho thấy điều đó. Ảnh hưởng của nó đã lan hầu khắp châu Âu, chứng tỏ một sự việc nhỏ có thể gây ảnh hưởng lớn.

Có thể nói 10 năm chống khủng bố tuy đã mang lại sự hợp tác tối thiểu cần thiết, nhưng những phân tích trên cho thấy “cuộc chiến chống khủng bố” mà Mỹ dẫn đầu còn lâu mới đạt được mục tiêu như mong muốn.

Ngay tại diễn đàn Liên hợp quốc, các cuộc tranh cãi xung quanh cuộc chiến chống khủng bố cũng chưa có hồi kết, Liên hợp quốc vẫn chưa đạt được sự nhất trí về định nghĩa chung thế nào là khủng bố. Từ Madrid đến Mumbai, từ London đến Bali, từ Pakistan đến Kenya - rất ít vùng nào được “miễn nhiễm” khỏi những vụ tấn công khủng bố trong thập kỷ qua.

Nguyễn Viết Tổng hợp
Theo DânTrí