Từ một bé gái vô danh ở Cần Thơ…
“Tôi không biết mẹ ruột ḿnh là ai, c̣n sống hay đă chết.”
Câu nói ấy, khi phát ra từ một ngôi sao Hollywood đang đứng trên thảm đỏ, khiến người ta sững lại. Ít ai nghĩ cô gái trong những chiếc đầm lộng lẫy, trên b́a tạp chí thời trang, lại từng chỉ là một đứa trẻ bị bỏ rơi trong trại cô nhi ở Cần Thơ.
Lana Condor – tên khai sinh là Trần Đồng Lan – sinh năm 1997. Khi mới vài tháng tuổi, cô được gửi vào cô nhi viện. Từ đó, hồ sơ chỉ ghi vỏn vẹn vài ḍng lạnh lùng về một em bé không cha, không mẹ, không người thân đến nhận. Gốc gác Việt Nam của Lana bắt đầu trong sự thiếu vắng, trong một câu hỏi không lời giải: “Ḿnh là ai, từ đâu đến?”
… đến “hành tŕnh của trái tim” của đôi vợ chồng Mỹ
Cùng năm ấy, ở bên kia bán cầu, ông Bob Condor và bà Mary Haubold – một cặp vợ chồng Mỹ kết hôn muộn – đi gần hết sức lực và nước mắt với những lần sảy thai, những ca điều trị bất thành. Khi đă ngoài 35 tuổi, họ buộc phải chấp nhận sự thật: có thể họ sẽ không bao giờ có con ruột.
“Hành tŕnh của trái tim” bắt đầu khi họ quyết định nhận con nuôi. Ban đầu, điểm đến là Trung Quốc – nơi những bé gái bị bỏ rơi v́ chính sách một con. Nhưng rồi tin đồn về việc nhận con nhanh hơn, dễ hơn ở Việt Nam đă kéo họ đến một đất nước xa xôi, cái tên nghe hoàn toàn xa lạ: B́nh Dương, Sài G̣n, rồi Cần Thơ…
Nhiều tháng trời rong ruổi khắp các cô nhi viện từ B́nh Dương đến TP.HCM, ông bà Condor tiêu tốn hàng chục ngh́n đô la cho tiền đặt cọc, hồ sơ, chi phí ăn ở. Hy vọng dần cạn. Đúng lúc tưởng như phải bỏ cuộc, một cô nhi viện ở Cần Thơ gọi điện: ở đây “có nhiều bé trai vô địch”.
Trong một ngày mưa gió, hai vợ chồng lặn lội qua những con đường bùn đất miền Tây để đến nơi. Và trong căn pḥng nhỏ, giữa tiếng khóc trẻ thơ, ông Bob nh́n thấy một bé gái xinh xắn, đôi mắt đen lay láy. Ông biết, không cần thêm lư do nào nữa: “Đây là con ḿnh.”
Bé gái ấy là Trần Đồng Lan. Ngay sau đó, cô được nhận làm con nuôi, đổi tên thành Lana – một cách giữ lại âm hưởng của “Lan” trong tiếng Việt. Quá xúc động trước những hoàn cảnh mồ côi ở Việt Nam, ông bà c̣n nhận nuôi thêm một bé trai hơn Lana ba tháng, đưa cả hai anh em về Mỹ.
Ḍng máu 100% Việt Nam giữa kinh đô điện ảnh
Tuy xuất phát điểm là cô nhi, Lana lại có một may mắn hiếm có: lớn lên trong một gia đ́nh Mỹ vừa giàu có vừa học thức. Bố nuôi là nhà báo từng hai lần được đề cử giải Pulitzer. Lana có bảo mẫu người Việt, được ăn món Việt, mặc áo dài trong những ngày “heritage day” tại trường, được học ở những ngôi trường nghệ thuật danh tiếng.
Lana kể, nhiều người ngại nhắc chuyện cô là con nuôi, nhưng bản thân cô chưa bao giờ xấu hổ:
“Bố mẹ tôi thường mặc đồ truyền thống Việt Nam trong ngày di sản ở trường. Họ muốn tôi ăn đồ Việt, nói về Việt Nam, để tôi biết nguồn gốc của ḿnh.”
Có lẽ chính v́ vậy, dù nói tiếng Anh như người bản xứ, Lana chưa bao giờ quên rằng trong người cô chảy ḍng máu Việt Nam trọn vẹn.
Năm 2016, cái tên Lana Condor xuất hiện lần đầu trên bản đồ Hollywood với vai dị nhân Jubilee trong X-Men: Apocalypse. Vào nghề đă được góp mặt trong series bom tấn siêu anh hùng – đó là giấc mơ của vô số diễn viên trẻ.
Sau X-Men, Lana có vai nhỏ trong Patriots Day cùng tài tử Mark Wahlberg. Nhưng cú bứt phá thật sự đến chỉ hai năm sau, khi cô được chọn làm nữ chính trong To All The Boys I’ve Loved Before – bộ phim tuổi teen lăng mạn của Netflix. Bộ phim trở thành hiện tượng, kéo theo cả một làn sóng yêu thích diễn viên gốc Á, trong đó Lana là gương mặt nổi bật.
Sinh ra là người châu Á, lại có cha người Mỹ trong phim, Lana nói cô nh́n thấy chính ḿnh trong nhân vật: một cô gái Á Đông lớn lên trong gia đ́nh da trắng, loay hoay t́m chỗ đứng giữa hai nền văn hóa khác nhau.
Mẹ ruột ở đâu giữa vầng hào quang?
Khi được hỏi về người mẹ Việt Nam đă sinh ra ḿnh, Lana lặng đi một lát rồi nói:
“Tôi không biết ǵ về mẹ ruột. Tôi chỉ nghĩ về bà, tự hỏi bà là ai, đang ở đâu, c̣n sống hay đă chết. Nhưng từ nhỏ, tôi luôn coi mẹ nuôi là mẹ ḿnh và yêu bà bằng cả trái tim.”
Có một cảnh trong To All The Boys I’ve Loved Before khiến Lana nghẹn ngào: nhân vật nữ chính cầm bức ảnh người mẹ châu Á trên tay. Cảm giác đó rất thật, v́ ngoài đời, cô không có tấm h́nh nào như thế. Ở Hollywood, cô rạng rỡ trong ánh đèn flash. Nhưng tận sâu trong trái tim, luôn có một chỗ trống dành cho người mẹ không tên ở Cần Thơ năm nào.
Trở lại Việt Nam: khép lại một ṿng, mở ra một hành tŕnh
Tháng 12-2019, sau hơn hai thập niên rời xa, Lana Condor trở lại Việt Nam trong một vai tṛ khác: người truyền cảm hứng. Cùng cựu Đệ nhất phu nhân Mỹ Michelle Obama, minh tinh Julia Roberts và diễn viên Ngô Thanh Vân, Lana tham gia chương tŕnh giáo dục cho trẻ em gái tại Long An do Quỹ Obama Foundation tổ chức.
Sau chương tŕnh, cô cùng bố Bob và em trai Arthur về Cần Thơ, thăm chợ nổi Cái Răng, rồi lên Sài G̣n dạo chợ Bến Thành, ăn bánh ḿ, ngắm phố xá. Đó không chỉ là chuyến du lịch, mà là cuộc gặp gỡ giữa một “cô bé mồ côi năm xưa” và mảnh đất đă sinh ra ḿnh.
Bố nuôi Bob Condor từng viết trên tờ Chicago Tribune năm 1997 rằng chuyến đi nhận con ở Việt Nam là “hành tŕnh của trái tim”. Hơn 20 năm sau, khi Lana trở lại, hành tŕnh ấy đă có câu trả lời rực rỡ: cô bé trong trại cô nhi ngày nào giờ là ngôi sao Hollywood, là gương mặt châu Á xuất hiện trên b́a những tạp chí danh giá, là niềm tự hào của không chỉ riêng gia đ́nh Condor mà c̣n của rất nhiều người Việt trên khắp thế giới.
“Người Đẹp Tây Đô” trên con đường thành minh tinh
Sinh ra ở Cần Thơ, mang tên Trần Đồng Lan, Lana Condor được nhiều người gọi vui là “Người Đẹp Tây Đô” của Hollywood. Nhưng phía sau vẻ đẹp ấy là cả một chuỗi lựa chọn không dễ dàng: học múa ballet, tập diễn xuất, rèn tiếng nói, sống kỷ luật giữa môi trường cạnh tranh khốc liệt, nơi khuôn mặt châu Á thường bị coi là “ngoại lệ”.
Lana không chỉ may mắn, mà c̣n bền bỉ và có tài. Từ Jubilee đến Lara Jean, từ những vai phụ đến vai chính, mỗi bước đi của cô đều là nỗ lực phá vỡ khuôn mẫu: người Á không chỉ đóng vai phụ, không chỉ xuất hiện vài phút trang trí. Họ có thể đứng giữa poster, được cả thế giới chờ đợi mỗi mùa phim mới.
Ở tuổi c̣n rất trẻ, Lana Condor đă trở thành biểu tượng cho một thế hệ diễn viên gốc Á mới: tự tin, không mặc cảm về xuất thân, không quên nguồn cội, và dám kể câu chuyện của ḿnh cho cả thế giới nghe.
Từ câu hỏi “Mẹ ruột ở đâu?” đến niềm tự hào mang tên Việt Nam
Có lẽ Lana sẽ c̣n tiếp tục đóng những vai mới, bước qua những thảm đỏ mới, nhận thêm những đề cử điện ảnh. Nhưng cho dù Hollywood thay đổi thế nào, câu chuyện về cô gái mồ côi Cần Thơ được một gia đ́nh Mỹ mang về bằng “hành tŕnh của trái tim” vẫn luôn là phần đẹp nhất trong huyền thoại mang tên Lana Condor.
Và biết đâu, ở đâu đó trên đất Việt, một người phụ nữ vô danh nào đó – nếu c̣n sống – sẽ lặng lẽ nh́n những tấm h́nh của cô minh tinh trẻ, rồi th́ thầm:
“Con gái của tôi đấy.”
