Nhiều người sinh ra ở Mỹ, có quốc tịch Mỹ nhưng vẫn nơm nớp mỗi khi ra đường, lo sợ ḿnh bị đặc vụ ICE nhắm đến chỉ v́ màu da.
Ngày 6/10, khi Diego Rosales, 15 tuổi, đứng đợi xe buưt đến trường ở Chicago, hai chiếc SUV đột ngột dừng bên cạnh. Ba người đàn ông da trắng bịt mặt, mặc áo giáp chống đạn bên ngoài đồng phục màu xanh lá cây, ra khỏi xe, nh́n chằm chằm vào Rosales rồi bước nhanh tới chỗ cậu đang đứng.
Ư nghĩ đầu tiên của cậu bé là chạy về nhà với mẹ. Bà từng cảnh báo rằng dù cậu là công dân Mỹ, sinh tại Waukegan, ngoại ô Chicago, nhưng đường phố đă không c̣n an toàn cho những người gốc Latin da màu, tóc đen như cậu, khi các đặc vụ liên bang thi hành chính sách "bắt nhầm hơn bỏ sót" trong chiến dịch truy quét nhập cư.
Camera an ninh ở góc phố ghi lại cảnh Rosales chạy ṿng qua một ṭa nhà, các đặc vụ bám sát phía sau. Qua ba dăy nhà, các đặc vụ vật Rosales xuống, hét lớn: "Cậu sinh ra ở đâu?".
Bị khống chế, Rosales lắp bắp: "Cháu là công dân Mỹ, cháu sinh ra ở Waukegan". Nghe xong, các đặc vụ rời đi, nhưng Rosales từ đó phải hạn chế rời nhà v́ sợ gặp lại họ. Gia đ́nh c̣n định dẫn cậu tới gặp bác sĩ tâm lư.
Diego Rosales chụp ảnh tại sân chơi gần nhà ở Waukegan, bang Illinois. Ảnh: WP
Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS) đang triển khai quyết liệt chiến dịch truy quét nhập cư Midway Blitz, không chỉ ở thành phố Chicago, mà mở rộng ra toàn bang Illinois và cả khu vực lân cận như hạt Lake ở bang Indiana.
Dù Bộ trưởng An ninh Nội địa Kristi Noem gần đây cho biết không có công dân Mỹ nào bị bắt trong chiến dịch, Rosales và nhiều người Mỹ gốc Latin khác ở vùng Chicago kể lại những câu chuyện rất khác.
Ṭa án Tối cao Mỹ gần đây cho phép các đặc vụ nhập cư xem màu da như yếu tố khi quyết định chặn hỏi về t́nh trạng pháp lư của một người, vượt xa các giới hạn kiểm soát thông thường của cảnh sát. Thẩm phán Ṭa án Tối cao Brett Kavanaugh cho biết nếu công dân Mỹ bị bắt trong các cuộc truy quét, việc họ bị giam trong thời gian ngắn chỉ là "bất tiện tạm thời".
Nhưng tại Chicago và nhiều nơi, một số công dân Mỹ gốc Latin cho hay họ bị giam nhiều giờ, thậm chí nhiều ngày, sau khi bị đặc vụ ICE bắt nhầm. Số khác nói không bị giam, song phản ánh họ "bị hành hung v́ màu da".
Dayanne Figueroa, chuyên viên pháp lư sinh ra và lớn lên tại Mỹ, đang lái xe đến nơi làm việc sáng 10/10 th́ nghe thấy tiếng c̣i xe vang liên tục, một trong những h́nh thức người Chicago dùng để cảnh báo nhau rằng có đặc vụ nhập cư đang ở gần.
Figueroa tăng tốc để tránh khu vực hỗn loạn, nhưng một chiếc SUV không gắn đèn hụ hoặc dấu hiệu của xe công vụ tiến tới, tông vào sườn xe cô. Các đặc vụ lao ra, rút sẵn súng, kéo Figueroa khỏi xe, c̣ng tay khi cô giăy giụa trên nền đường.
Cô bị đưa vào hàng ghế thứ ba của một chiếc xe van đỏ, ngồi giữa hai người đàn ông gốc Tây Ban Nha đang run rẩy. Cô liên tục nói ḿnh là công dân Mỹ, yêu cầu các đặc vụ bịt mặt hăy cho biết họ là ai, thuộc cơ quan nào.
"Sẽ không ai giúp các người đâu. Tất cả các người đều là tội phạm", một đặc vụ nh́n qua gương chiếu hậu, nói.
Video về sự việc lan truyền chóng mặt. DHS sau đó lên tiếng, cáo buộc Figueroa dùng xe "chặn đường các đặc vụ, bấm c̣i inh ỏi", và rằng cô đă "đâm vào một xe công vụ không có biển hiệu". Phát ngôn viên DHS Tricia McLaughlin mô tả Figueroa, 31 tuổi, là "nghi phạm kích động, bị bắt v́ tội hành hung một đặc vụ liên bang".
Figueroa khẳng định không bám theo các đặc vụ, cho biết ḿnh đang trên đường đi làm. Sau 4 tiếng bị giam, cô được thả mà không bị buộc tội. Cô vừa phẫu thuật thận không lâu trước khi bị bắt và cho biết ḿnh phải nhập viện sau đó. Các bác sĩ cho biết cô bị bầm tím, nhiễm trùng tiết niệu.
Giới chức DHS cho biết chiến dịch Midway Blitz nhắm vào "những tên tội phạm tồi tệ nhất", nhưng WP dẫn các hồ sơ hiện có cho thấy người nhập cư phạm tội nghiêm trọng chỉ chiếm một phần nhỏ trong số các vụ bắt bớ ở Chicago.
Không rơ có bao nhiêu công dân Mỹ bị chặn lại hoặc bị bắt trong chiến dịch Midway Blitz và các đợt truy quét gần đây. DHS không cung cấp số liệu, cũng như không phản hồi yêu cầu b́nh luận về các trường hợp được đề cập ở trên. Giới luật sư, các nhà hoạt động cộng đồng cho biết c̣n nhiều trường hợp khác, nhưng người trong cuộc "không dám lên tiếng v́ quá sợ hăi".
Một số người bày tỏ nỗi phẫn nộ với chiến thuật của các đặc vụ. Ngày 8/11, Rafael Veraza, công dân Mỹ 25 tuổi, chở vợ và con nhỏ tới một siêu thị ở Cicero, phía tây Chicago, mua sắm. Khi thấy cảnh hỗn loạn xung quanh những chiếc xe chở đặc vụ nhập cư không biển hiệu, gia đ́nh anh đă quyết định rời khỏi khu vực.
Trên đường ra ngoài, vợ của Veraza đă giơ điện thoại quay lại sự việc ở băi đậu xe. Đúng lúc đó, một chiếc SUV đi ngang qua, đặc vụ trên xe đă xịt hơi cay vào xe của gia đ́nh.
Hai vợ chồng lập tức dội nước vào mặt con gái đang khóc toáng, rồi vội vă đến bệnh viện. Bác sĩ tại đây đă phải điều động một chuyên gia về chất độc để xin ư kiến, bởi họ chưa từng thấy một em bé bị xịt hơi cay. Họ sau đó khuyên hai vợ chồng đưa con đến gặp bác sĩ chuyên khoa để đánh giá nguy cơ tổn thương lâu dài cho phổi và mắt của đứa trẻ.
Phát ngôn viên DHS McLaughlin phủ nhận việc các đặc vụ liên bang xịt hơi cay vào bất kỳ ai bên ngoài siêu thị. Bà cũng không giải thích, b́nh luận về video do gia đ́nh ghi lại.
Veraza cho biết những ǵ xảy ra đă thôi thúc anh lên tiếng, cũng như cân nhắc đệ đơn kiện. "Tôi không biết rồi sẽ phải giải thích với con gái ḿnh thế nào, rằng con từng bị xịt hơi cay khi trên đường cùng bố mẹ đi mua tă và sữa", Veraza nói.
VietBF@sưu tập
