Trong bức ảnh chụp ngày 29 tháng 3 năm 2025 này, có thể nh́n thấy một biển báo bên ngoài Trung tâm Phục hồi Thảm họa FEMA tại Thư viện Công cộng Fairview ở Fairview, Bắc Carolina. ( Ảnh: Allison Joyce/Getty Images)
Cơ quan Hổ trợ T́nh trạng Khẩn cấp Liên bang Mỹ (FEMA) đă chính thức bác bỏ lời đề nghị của tiểu bang Bắc Carolina yêu cầu chính phủ liên bang chi trả 100% các chi phí nhằm khắc phục hậu quả do cơn băo Helene đă gây ra hồi năm ngoái. Thông tin này đă được xác nhận trong một bức thư mà quyền Giám đốc FEMA, ông David Richardson, gửi đến cho Thống đốc tiểu bang này.
Trong thư cho biết, ông Richardson thông báo FEMA đă xem xét kỹ lưỡng toàn bộ hồ sơ, bao gồm đơn kiến nghị ban đầu và đơn kháng cáo của tiểu bang Bắc Carolina. Tuy nhiên, cơ quan này kết luận rằng việc kéo dài thời gian hỗ trợ chi trả toàn bộ chi phí cho công tác dọn dẹp và các biện pháp bảo vệ khẩn cấp, bao gồm cả việc hỗ trợ trực tiếp từ liên bang thêm 180 ngày nữa là
"không hợp lư" và do đó đă bị từ chối. Những khoản chi phí này nằm trong bản tuyên bố t́nh trạng thảm họa lớn FEMA-4827-DR được cho ban hành trước đó.
Yêu cầu của tiểu bang Bắc Carolina dựa trên một chính sách được áp dụng từ thời chính phủ Tổng thống Joe Biden, trong đó chính phủ liên bang đă đồng ư chi trả toàn bộ chi phí mà tiểu bang bỏ ra cho việc khắc phục các hậu quả thiên tai, thay v́ chỉ gánh có 75% như quy định thông thường. Chính sách này được cho áp dụng nhằm hỗ trợ tối đa cho các tiểu bang bị ảnh hưởng nghiêm trọng do thiên tai gây ra.
Cơn băo Helene đă đổ bộ vào tiểu bang Bắc Carolina vào tháng 9 năm 2024 với sức mạnh lên đến cấp 4, đă gây ra thiệt hại khá nghiêm trọng và khiến cho hơn 230 người đă thiệt mạng, trong đó riêng quận hạt Buncombe có ít nhất 72 người đă chết do cơn lũ lụt lớn kỷ lục. Đây là một trong những thảm họa thiên nhiên tồi tệ nhất mà khu vực này chưa từng trải qua.
Trong bức ảnh chụp ngày 28 tháng 9 năm 2024 này, ông Scott Richardson đang cho khảo sát ngôi nhà bị sập và phá hủy của ḿnh sau cơn băo nhiệt đới Helene ở Boone, Bắc Carolina. (Ảnh: Jonathan Drake/Reuters)
Khi đến thăm tiểu bang Bắc Carolina hồi tháng 1/2025, Tổng thống Donald Trump đă chỉ trích gay gắt cách xử lư của chính phủ Biden trước thảm họa này. Ông cho rằng ông Biden đă
"làm rất tệ" trong việc hỗ trợ người dân tiểu bang sau cơn băo, và cam kết sẽ
"có hành động mạnh mẽ" để thay đổi điều đó.
Dưới thời các tổng thống Mỹ trước đây, bao gồm Trump trong nhiệm kỳ đầu, FEMA thường áp dụng mô h́nh chia sẻ chi phí 75-25, tức là chính phủ liên bang chịu 75% và chính quyền bang gánh chịu 25% chi phí. Tuy nhiên, chính phủ Biden đă tạm thời thay đổi mô h́nh này, cho phép hỗ trợ 100% trong một số trường hợp đặc biệt, bao gồm Bắc Carolina trong thảm họa thiên tai vừa qua.
Sau quyết định từ chối của FEMA, Thống đốc Bắc Carolina, ông Josh Stein, đă ra tuyên bố bày tỏ sự thất vọng và lo ngại sâu sắc. Ông cho rằng việc bị từ chối hỗ trợ toàn phần sẽ khiến cho cư dân trong tiểu bang phải gánh hàng trăm triệuUSD chi phí, ảnh hưởng trực tiếp đến việc tái phục hồi kinh tế và tái thiết ở đây sau băo lụt tai hại này.
"Số tiền mà chúng tôi phải cho sử dụng để chi trả cho việc dọn dẹp đồng nghĩa với việc sẽ có ít tiền hơn để hỗ trợ các cơ sở kinh doanh nhỏ, sửa chữa cơ sở hạ tầng trung tâm thành phố, cải thiện hệ thống cấp thoát nước và đáp ứng những nhu cầu thiết yếu khác của người dân", ông này nói.
Quyết định này của FEMA được đưa ra trong bối cảnh chính quyền Trump đang xem xét khả năng cho dẹp bỏ hoặc cải tổ toàn diện cơ quan FEMA. Tổng thống Trump từng tuyên bố vào tháng 1/2025 rằng, ông sẽ bắt đầu quá tŕnh
"tái cấu trúc lại hoặc có thể là cho loại bỏ hoàn toàn FEMA", và sau đó ông đă kư một sắc lệnh hành pháp vào ngày 24/1 để bắt đầu công việc rà soát cơ quan này.
Trong bức ảnh chụp ngày 5 tháng 10 năm 2024, một cư dân bước vào trạm tạm thời của FEMA để giải quyết khiếu nại của cư dân địa phương bị ảnh hưởng bởi lũ lụt sau khi cơn băo Helene đi qua, tại Marion, Bắc Carolina. (Ảnh: Eduardo Munoz/Reuters)
Bộ trưởng An ninh Nội địa, bà Kristi Noem, người phụ trách
FEMA, cũng lên tiếng ủng hộ ư tưởng này. Bà cho biết, Tổng thống Trump muốn các tiểu bang có nhiều quyền tự chủ hơn trong công tác phu trách t́nh trạng khẩn cấp và cho rằng
"FEMA đă thất bại trong việc thực hiện sứ mạng của ḿnh".
"Tổng thống tin rằng FEMA nên được cho thu gọn nhỏ lại hoặc cho dẹp bỏ để trao thêm quyền cho chính quyền địa phương trong việc ứng phó với khủng hoảng", bà Noem cho biết hôm 8/5.
Trong khi đó, một báo cáo trong nội bộ gần đây của FEMA cho thấy cơ quan này hiện chưa sẵn sàng ứng phó cho mùa băo năm 2025 này. Báo cáo nêu rơ rằng với việc thu hẹp quy mô, thiếu nhân lực và không phối hợp hiệu quả với các tiểu bang,
FEMA đang ở trong trạng thái
"chưa có sự chuẩn bị cần thiết để đối phó với các cơn băo sắp tới".
Bắc Carolina không phải là tiểu bang duy nhất bị từ chối sự hỗ trợ từ liên bang. Trước đó, Arkansas cũng đă bị cơ quan
FEMA từ chối giúp đở sau khi tiểu bang này hứng chịu các cơn băo và lốc xoáy nghiêm trọng hồi tháng 3 năm nay.
Quyết định từ chối sự hỗ trợ xảy ra trong bối cảnh nước Mỹ đang chuẩn bị bước vào mùa băo mới với dự báo sẽ có từ 13 đến 19 cơn băo có tên sẽ h́nh thành trên Đại Tây Dương trong năm 2025, một mức độ cao hơn mức trung b́nh trong nhiều năm qua. Điều này đă khiến cho nỗi lo về khả năng phản ứng trước thiên tai của
FEMA và chính phủ liên bang càng trở nên đáng chú ư.
Nguồn: ABC News
