Internet: Vũ khí của kẻ thống trị hay của người dân chống đối?

Khi làn sóng phản đối chính quyền của tổng thống Ai Cập Mubarack dâng lên tới đỉnh điểm, có tới 20 triệu người dân Ai Cập lên mạng theo dõi và truyền tin cho nhau. Chính vào lúc này, ông Mubarack đã ra lệnh nhổ đường dây Internet trong mấy phút ngay sau nửa đêm ngày 29 tháng 1, làm cho cả hệ thống Internet và sau đó là những hệ thống điện thoại di động bị hoàn toàn tắt ngúm...

Vào tháng 6 năm 2009 tại Iran, chính quyền của nước này cũng hành động tương tự và còn mạnh tay hơn nữa khi ra lệnh săn lùng những thành viên trong tổ chức Phong Trào Xanh chống chính quyền.

Trong cả hai trường hợp này, các chính quyền Ai Cập và Iran đều ra tay hành động vì khả năng lan truyền thông tin chớp nhoáng của những tổ chức quần chúng đối lập đe dọa trực tiếp và làm lung lay quyền lực của giới cầm quyền. Với những gì đang xảy ra hiện nay tại Trung Đông và Bắc Phi giữa lúc làn sóng chống đối lan tràn, tự do của Internet đã trở thành một đề tài thảo luận nóng hổi.

Trong những ngày gần đây, Bộ Trưởng Ngoại Giao Hoa Kỳ Hillary Clinton đã đọc nhiều bài diễn văn quan trọng đề cập tới vai trò thiết yếu của Internet, ca ngợi công cụ này như một thứ vũ khí lợi hại trong công cuộc vận động đòi hỏi dân chủ tại nhiều nơi trên thế giới. Trong hai bài diễn văn mới đây, Bộ Trưởng Ngoại Giao Clinton phác họa một chính sách mới của Hoa Kỳ liên quan đến việc sử dụng Internet trên toàn cầu. Nhà lãnh đạo ngoại giao Hoa Kỳ mạnh mẽ tuyên bố Internet là một “quyền” phổ quát mà mọi người có quyền được hưởng và có thể trao đổi thông tin một cách tự do trên mạng Internet. Trong bài diễn văn ngày 15 tháng 2 vừa qua, bà gọi nó là “tự do nối kết.”

Tuy nhiên vấn đề này lại gây ra những chuyện phức tạp, liên quan tới giới hạn giữa vấn đề an ninh và tính cách cởi mở, minh bạch hóa và sự tin cậy về sự cẩn mật, và việc sử dụng tự do ngôn luận có trách nhiệm và vô trách nhiệm.

Chính sách về Internet của Hoa Kỳ đang được “củng cố” bằng những gì đang diễn ra tại Trung Đông. Để có được những hướng giải quyết tốt hơn về vấn đề này, một diễn đàn được tổ chức tại quỹ Heritage Foundation, ngày 17 tháng 2, với đề tài “Cuộc Cách Mạng của Diện Thư, Vai Trò của Truyền Thông Mới tại Ai Cập và Trung Đông.”

Các chính quyền có ngăn chặn được mạng lưới Internet và điện thoại di động một cách dễ dàng? Chuyện này có thể xảy ra tại Hoa Kỳ? Những thành công tại Tunisia và Ai Cập có thể xảy ra mà không có sự đóng góp của sức lan truyền thông tin trên mạng xã hội? Những biện pháp đánh trả nào có thể có sẵn sàng khi việc sử dụng Internet của những công dân phản kháng bị “đàn áp,” ngăn chặn?

Diễn đàn này đã đưa ra được những câu trả lời và hiện nay những biện pháp “đề phòng” này đang được chính quyền Hoa Kỳ và các tổ chức tư vấn chiến lược cứu xét.

Không ai còn nghi ngờ việc chính quyền ông Mubarack rất lo sợ sức mạnh của truyền thông xã hội. Mục tiêu triệt hạ đầu tiên của họ là Internet vì những lời kêu gọi chống đối lan truyền nhanh chóng trên mạng. Vào ngày 24 tháng 1, một ngày sau khi hàng ngàn người lần đầu tiên tràn xuống quảng trường Tahrir ở thủ đô Cairo chống đối chính quyền, Facebook đã hoàn toàn bị ngăn chặn.

Chính quyền của ông Mubarack đã không muốn tin tức về những làn sóng biểu tình chống đối lọt ra và lan tràn rộng rãi. Trong chỉ 24 tiếng đồng hồ, 10 phóng viên đã bị bắt giữ. Trong suốt 18 ngày dân chúng bất mãn nổi dậy, có tới gần 150 phóng viên đã bị câu lưu hoặc bị tấn công; nhiều người bị thương tích nghiêm trọng. Theo bà Clothilde le Coz, giám đốc tại Washington của tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới, tổ chức của bà chưa bao giờ trải qua một kinh nghiệm có mức độ tàn khốc, khủng khiếp như thế.

Bà cho biết, người ta không còn phải đặt câu hỏi, “Đây là cuộc cách mạng Twitter hay Facebook?” “Không, đây là một cuộc cách mạnh của quần chúng.”

Bà Le Coz nhấn mạnh tới việc những người dân chống đối chính quyền tại Ai Cập biết “sử dụng mạng truyền thông xã hội như thế nào và cách thức tổ chức.” Rõ ràng bà muốn nói đến việc trong nhiều quốc gia khác, những người sử dụng Internet có thể cảm thấy hệ thống này không quá phức tạp. Bà le Coz nói rằng “các blogger của Ai Cập đã tham dự vào các diễn đàn quốc tế trong nhiều năm.”

Tại Tunisia tình hình cũng đã xảy ra tương tự. Hai mươi phần trăm người dân Tunisia có kết nối với Facebook. Nhờ Facebook, họ chứng kiến cảnh binh lính của chính quyền đã dùng đạn thật bắn vào đầu nhiều người dân. Những hình ảnh này đã góp phần làm tăng thêm sự phẫn nộ, đẩy cơn giận này tới mức trở thành những ngọn sóng lớn không ai còn cản nổi.

Tuy nhiên, chính quyền của các chế độ độc tài toàn trị cũng không hoàn toàn thụ động đối với những phát triển này, họ cũng lợi dụng Internet để theo dõi, giám sát những người bất đồng chính kiến và sử dụng nó làm công cụ tuyên truyền.

Theo vietherald