Ở thời điểm tỷ phú Elon Musk phải đối mặt với thách thức ngày càng sâu sắc về kinh doanh và chính trị tại Mỹ, ông cũng đang gặp rắc rối ở thị trường quan trọng khác là Trung Quốc.
Xe ô tô điện của hãng Tesla tại San Bruno, bang California, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN
Trong một thời gian, Tesla là chiếc xe gây sốt trên đường phố Trung Quốc và tỷ phú Musk là nhân vật được Bắc Kinh trọng vọng. Tesla hưởng nhiều ưu đãi tại Trung Quốc. Đây là một phần của chiến lược đồng bộ nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc, bằng cách đưa bí quyết của Tesla vào quốc gia này và thúc đẩy cạnh tranh. Doanh số của Tesla đã tăng vọt. Nhưng rủi ro hàng đầu là Tesla tụt hậu so với các đối thủ mà công ty giúp tạo ra.
Hiện tại, nỗi lo đó đã trở thành hiện thực. Thị phần của Tesla giảm sút trong cuộc đua khốc liệt với các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc. Vào tháng 5, Tesla bán được gần 40.000 xe tại Trung Quốc, giảm 30% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi thị trường chung cho xe năng lượng mới, bao gồm xe điện hoàn chỉnh và xe lai sạc ngoài, tăng 28%. Theo dữ liệu của Hiệp hội xe du lịch Trung Quốc, thị phần của Tesla trong danh mục này đã giảm xuống còn 4% vào tháng 5 từ mức 11% của đầu năm 2021. Một trong những đối thủ cạnh tranh chính của Tesla là BYD nắm giữ khoảng 29% thị trường xe điện và xe lai sạc ngoài. Xiaomi, công ty mới bắt đầu bán xe điện cách đây một năm, nắm giữ khoảng 3%.
Tờ The Wall Street Journal (Mỹ) đưa tin, người tiêu dùng Trung Quốc nhận xét Tesla ngày càng nhàm chán và không còn phù hợp với thị hiếu của người dân địa phương. Các loại xe điện hàng đầu do Trung Quốc thiết kế hiện nay đi kèm với tính năng thường không có ở Tesla, chẳng hạn như nhiều màn hình lớn để xem phim và chơi game, tủ lạnh mini và camera trong xe để chụp ảnh tự sướng.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp Trung Quốc BYD và CATL cho biết họ đã phát triển các công nghệ mới giúp người dùng sạc ô tô thần tốc chỉ trong 5 phút.
Nhân viên Tesla tại Trung Quốc đã phản ánh lo ngại với trụ sở về các sản phẩm lỗi thời của công ty, nhưng những cảnh báo của họ thường nhận được phản hồi chậm chạp. Thất vọng gia tăng khi nhân viên bán hàng Trung Quốc cảm thấy áp lực hơn trong việc đạt được doanh số trong khi họ không có những chiếc xe hấp dẫn nhất để bán.
Tuy nhiên, nhiều người tiêu dùng Trung Quốc vẫn đánh giá cao thương hiệu của Tesla với danh tiếng là công ty tiên phong về xe điện, đồng thời tiếp tục nhận được sự ủng hộ tại Bắc Kinh. Các nhà lãnh đạo Trung Quốc coi Tesla là hình mẫu của đầu tư nước ngoài thành công và là đồng minh hữu ích trong việc giúp Trung Quốc xây dựng nền kinh tế xanh, tập trung vào các ngành công nghiệp như năng lượng tái tạo, xe điện và pin.
Mặc dù vậy, Bắc Kinh vẫn chưa hoàn toàn thông qua công nghệ xe tự lái FSD (Supervised) của Tesla. Đây là công nghệ trọng tâm của tham vọng Tesla nhằm thống trị giao thông trong tương lai. Các công ty Trung Quốc cũng đang chạy đua để làm chủ công nghệ này.
Trong khoảng thời gian này, việc tỷ phú Musk chuyển từ bạn thành thù với Tổng thống Trump đã phần nào ảnh hưởng đến giá trị của CEO Tesla với Bắc Kinh. Trong chuyến thăm vào tháng 4/2024, tỷ phú Musk đã gặp Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường, người đánh giá Tesla là ví dụ về hợp tác thương mại thành công giữa Bắc Kinh và Washington.
Nguồn tin của The Wall Street Journal cho biết, hiện nay Tesla vẫn quan trọng đối với Trung Quốc, nhưng đối với các nhà chức trách, việc giúp đỡ các doanh nghiệp trong nước vẫn quan trọng hơn.
Đối với tỷ phú Musk, thành công ở Trung Quốc là rất quan trọng. Đây là thị trường lớn thứ hai của Tesla tính theo doanh thu, sau Mỹ. Trung Quốc còn là trung tâm sản xuất và xuất khẩu lớn nhất của Tesla, chiếm khoảng một nửa lượng xe được vận chuyển trên toàn cầu đồng thời cung cấp linh kiện cho hoạt động sản xuất trên toàn thế giới của hãng.
Tầm quan trọng của Trung Quốc đối với Tesla đang gia tăng sau khi doanh số bán hàng của hãng tại Mỹ và châu Âu giảm. Trung Quốc cũng là nơi thử nghiệm các công nghệ mà tỷ phú Musk ưu tiên, chẳng hạn như FSD và taxi không người lái.
Tesla đã giảm giá ô tô bán tại Trung Quốc, tương tự như động thái của các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc khác. Hãng còn đặt mục tiêu ra mắt một biến thể SUV Model Y mới vào năm 2026, hy vọng có thể giúp tăng doanh số tại Trung Quốc.
Tuy nhiên, tỷ phú Musk dường như không quan tâm đến việc nhượng bộ quá nhiều cho thị trường, thay vào đó, ông dựa vào danh tiếng về chất lượng và công nghệ của Tesla để duy trì vị thế dẫn đầu tại Trung Quốc.
Nhiều chuyên gia tin rằng con đường phía trước của Tesla tại Trung Quốc dự kiến vẫn gập ghềnh. Đã có nhiều trường hợp công ty Mỹ phát triển tạm thời tại Trung Quốc sau đó tụt hậu, khi các đối thủ địa phương mở rộng quy mô. Vào đầu những năm 2000, Motorola đã bị các công ty Trung Quốc loại khỏi cuộc chơi nhờ các chính sách của Bắc Kinh gây áp lực buộc công ty Mỹ này phải chia sẻ công nghệ và áp dụng các tiêu chuẩn pin do Huawei phát triển.
Apple là nhà sản xuất điện thoại thông minh số 1 tại Trung Quốc vào năm 2023, nhưng hiện xếp thứ ba sau Huawei và một thương hiệu Trung Quốc khác, có các tính năng phổ biến với mức giá thấp hơn.
Ông Michael Dunne, cựu lãnh đạo General Motors, nhận định tỷ phú Musk và Tesla có sức bền đặc biệt. Tuy nhiên, ông Dunne đánh giá tỷ phú Musk hiểu rằng vòng đời của nhiều tập đoàn toàn cầu hoạt động tại Trung Quốc chỉ có giới hạn, nên ông đang để mắt tới các khoản đầu tư ở những nơi như Ấn Độ, phòng trường hợp thị trường Trung Quốc trở nên khó khăn hơn.
VietBF@ sưu tập
