Gout không còn là 'bệnh nhà giàu' mà đang trẻ hóa khiến nhiều người khốn khổ vì những cơn đau nhói dữ dội. Hiểu đúng thực phẩm tốt-xấu sẽ giúp bạn kiểm soát axit uric và giảm nguy cơ tái phát.
(Ảnh: iStock)
Bệnh gout đang trở thành một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến của thời hiện đại. Không còn là “căn bệnh nhà giàu” như quan niệm cũ, gout xuất hiện nhiều ở cả nam và nữ, đặc biệt gia tăng ở phụ nữ sau mãn kinh và người trẻ có chế độ ăn uống thiếu lành mạnh.
Đây là một dạng viêm khớp do tích tụ tinh thể urat, gây những cơn đau dữ dội ở ngón chân, ngón tay, đầu gối, kèm theo sưng nóng và đỏ.
Những cơn đau của gout thường đến bất ngờ như một cú châm lửa vào khớp: ngón chân cái nóng ran, sưng đỏ, chỉ cần chạm nhẹ cũng đủ khiến người bệnh điếng người.
Với khoảng 35% dân số sống chung với viêm khớp và từ 2-5% người trưởng thành mắc gout, việc hiểu rõ những thực phẩm nên tránh và nên bổ sung sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong việc giảm viêm, ổn định axit uric và hạn chế các đợt gout cấp.
7 nhóm thực phẩm cần tránh khi bị gout
Người bị gout cần đặc biệt hạn chế các thực phẩm giàu purin và đồ uống chứa fructose để giữ axit uric trong máu ở mức ổn định. Các thực phẩm cần tránh bao gồm:
1. Thịt đỏ
Thịt bò, heo, dê đều chứa lượng protein cao, trong quá trình chuyển hóa làm tăng sản sinh axit uric. Khi cơ thể tiêu hóa thịt đỏ, các nhân purin bị phân giải mạnh khiến nguy cơ bùng phát gout cao hơn.
Tuy nhiên, không cần kiêng tuyệt đối. Người bệnh có thể ăn tối đa hai lần mỗi tuần, ưu tiên luộc, kho hoặc hấp thay vì chiên nướng để giảm mỡ và giảm tải cho gan thận.
2. Nội tạng động vật
Gan, thận, tim hay óc động vật vốn giàu vitamin nhóm B, sắt và kẽm, nhưng lại chứa lượng purin rất cao. Đây chính là tác nhân khiến axit uric tăng vọt và gây sưng đau dữ dội, vì vậy người mắc gout nên tránh hoàn toàn.
3. Thịt gà tây và thịt ngỗng
Các loại thịt này giàu dưỡng chất nhưng cũng chứa purin ở mức đáng kể. Người bệnh chỉ nên ăn ở mức vừa phải, từ 110-175 gram mỗi lần để hạn chế kích hoạt viêm khớp cấp.
4. Hải sản
Cá trích, cá ngừ, nghêu, sò, ốc và nhiều loại hải sản khác đều giàu purin và protein. Đây là nhóm thực phẩm dễ làm tăng axit uric nên cần hạn chế tối đa, đặc biệt trong các đợt gout cấp.
5. Rượu, bia và đồ uống có đường
Cồn và fructose là hai yếu tố gây rối loạn chuyển hóa axit uric mạnh nhất. Rượu bia, nước ngọt có gas hay nước trái cây đóng chai đều có thể khiến tình trạng viêm trở nên nghiêm trọng hơn, vì vậy người bệnh nên loại bỏ khỏi thói quen ăn uống.
6. Thịt chế biến sẵn
Xúc xích, thịt xông khói, nem chua, lạp xưởng… chứa nhiều muối, chất bảo quản và purin. Những sản phẩm này không chỉ làm tăng axit uric mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến tim mạch. Thực phẩm tươi luôn là lựa chọn an toàn.
7. Rau có hàm lượng purin cao
Dù rau xanh tốt cho sức khỏe, một số loại như đậu lăng, đậu đen, đậu phộng, đậu Hà Lan, đậu trắng, đậu xanh, cải xoăn hay su hào lại chứa purin cao. Người bệnh nên ăn lượng vừa phải và ưu tiên các loại rau khác dễ tiêu hơn.
11 thực phẩm và đồ uống tốt nhất cho người bệnh gout
Bên cạnh những thực phẩm cần tránh, một chế độ ăn hợp lý hoàn toàn có thể giúp kiểm soát bệnh tốt hơn. Dưới đây là 10 thực phẩm tốt nhất cho người bị bệnh gout:
1. Thịt trắng
Thịt ức gà, cá sông như cá lóc, cá diêu hồng hay cá rô đồng đều ít purin và cung cấp protein chất lượng. Lượng khuyến nghị mỗi ngày khoảng 110–170 gram, đủ để duy trì dinh dưỡng mà không làm tăng axit uric.
2. Trái cây
Hầu hết trái cây đều an toàn, trong đó cherry nổi bật với khả năng giảm viêm nhờ chứa vitamin C, beta-caroten và các chất chống oxy hóa mạnh. Nhiều nghiên cứu cho thấy cherry có thể giúp giảm nguy cơ cơn gout cấp.
3. Thực phẩm giàu vitamin C
Vitamin C góp phần hạ axit uric và tăng sức đề kháng. Ổi, dứa, ớt chuông hay súp lơ là những lựa chọn tốt. Tuy nhiên, bổ sung quá mức có thể gây buồn nôn, tăng oxalat niệu và hình thành sỏi, nên chỉ dùng lượng vừa phải.
4. Dầu ôliu và dầu thực vật
Chất béo không bão hòa trong dầu oliu và dầu thực vật có tác dụng chống viêm, hỗ trợ mô khớp. Người bệnh nên dùng các loại dầu này trong món salad hoặc chế biến ở nhiệt độ thấp để giữ trọn dưỡng chất.
5. Trứng
Là nguồn đạm ít purin, trứng thích hợp để thay thế thịt trong nhiều bữa ăn. Đồng thời, trứng còn cung cấp canxi giúp xương chắc khỏe.
6. Rau củ
Khoai tây, nấm, cải xanh, rau ngót hay cà tím đều là những lựa chọn thân thiện cho người bệnh. Rau củ cung cấp chất xơ, vitamin và chất chống oxy hóa, giúp giảm căng thẳng oxy hóa lên các khớp.
7. Ngũ cốc nguyên cám
Yến mạch, gạo lứt và lúa mạch giàu chất xơ hòa tan, giúp giảm viêm và cải thiện tiêu hóa. Đây là nhóm thực phẩm nên có trong bữa sáng của người mắc gout.
8. Càphê
Các nghiên cứu cho thấy càphê có thể làm giảm axit uric bằng cách tăng bài tiết qua nước tiểu và ức chế enzym phân hủy purin. Uống càphê với lượng vừa đủ mỗi ngày mang lại lợi ích rõ rệt cho người mắc gout.
9. Trà xanh
Trà xanh giúp tăng đào thải axit uric và hỗ trợ chống viêm. Khi pha đúng cách và uống đều đặn, đây là thức uống có lợi cho sức khỏe khớp.
10. Chế phẩm từ sữa và đậu nành
Sữa chua, phô mai, váng sữa hay các sản phẩm từ đậu nành có khả năng hỗ trợ giảm axit uric trong máu. Đây là nguồn đạm an toàn, dễ tiêu và phù hợp với người bệnh.
11. Uống đủ nước mỗi ngày
Nước là trợ thủ quan trọng giúp đào thải axit uric. Uống 2 đến 2,5 lít nước mỗi ngày, ưu tiên nước khoáng kiềm không gas, giúp cơ thể hạn chế nguy cơ hình thành tinh thể urat ở khớp./.
